به گزارش شهرآرانیوز، ماه خرداد و تیر که می‌رسد، بحث مالیات و مالیات ستانی هم داغ می‌شود. عده‌ای از فرار مالیاتی برخی اقشار انتقاد می‌کنند، برخی اصل موضوع پرداخت مالیات را زیرسؤال می‌برند، فعالان اقتصادی از رویه‌های محاسبه و دریافت مالیات گله دارند، عده‌ای میزان مالیات تعیین شده برای خود را دور از واقعیت می‌دانند و خلاصه تقریبا بسیاری از کسانی که درآمدی دارند و موظف به پرداخت مالیات هستند به نحوی آن را مورد چالش قرار می‌دهند. اما با وجود همه این حرف و حدیث ها، در سال مالی گذشته از ۳۵۷ هزار اظهارنامه مالیاتی و فرم تبصره ۱۰۰ فقط ۵۱ هزار مورد، یعنی یک هفتم آن رسیدگی شده است و مابقی مورد تأیید دو طرف ماجرا یعنی مؤدی و سازمان امور مالیاتی بوده و قطعی شده است.
همچنین سال گذشته ۷۰ درصد مؤدیان از طریق فرم تبصره ۱۰۰ از ارائه اظهارنامه مالیاتی معاف شدند که این عدد در سال جدید تا همین چند روز قبل و پیش از اینکه فرصت ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی تا دهم تیرماه تمدید شود، به ۷۸ درصد رسیده، یعنی مؤدیان تعیین میزان مالیات خود را بدون ارائه اظهارنامه به بررسی‌های سامانه‌ای و داده محور سازمان امور مالیاتی سپردند. این اعداد و ارقام، بخش کوچکی از گفت وگوی اختصاصی احمدرضا مدبرنیا، مدیرکل امور مالیاتی خراسان رضوی، با شهرآراست. این مصاحبه در روز‌های پرکار این اداره کل در دفترکار او انجام شد تا پاسخ هایش درباره آخرین وضعیت مالیات ستانی در استان و بخشی از جواب سؤال‌های به ظاهر ساده، اما پرتکرار مؤدیان را بشنویم.
تا ۳۱ خردادماه مجموع اظهارنامه‌های مشاغل و فرم تبصره ۱۰۰ بیش از ۳۴۳ هزار عدد بوده که از این تعداد ۲۶۶ هزار عدد تبصره و نزدیک به ۷۷ هزار اظهارنامه ارسال شده است. این یعنی، ۷۸ درصد مؤدیان فرم تبصره ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم و ۲۲ درصد اظهارنامه ارائه کرده اند.
ما در اینجا تعداد مشارکت افراد را در نظر می‌گیریم، نه تعداد پرونده‌ها را؛ چون در برخی پرونده‌ها مشارکت قهری یا اختیار صورت گرفته است. درمجموع سال گذشته ۳۵۷ هزار اظهارنامه و فرم تبصره ۱۰۰ ارائه شدکه از این تعداد مالیات ۲۴۸ هزار مورد از طریق تبصره و ۵۸ هزار اظهارنامه نیز از طریق سامانه قطعی سازی شده و فقط ۵۱ هزار عدد یعنی ۱۴ درصد، رسیدگی شد.
سال قبل نیز فرصت ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی تمدید شد، امسال تا پایان خرداد بیش از ۹۷ درصد اظهارنامه و فرم تبصره نسبت به سال گذشته ارسال شده است که باتوجه به اینکه عده زیادی از ما کار را برای دقیقه ۹۰ می‌گذاریم، پیش بینی می‌کنیم که احتمالا تا پایان مهلت اعلام شده رشد ۳۰ درصدی نسبت به سال قبل داشته باشیم.
در کشور ما هنوز فرهنگ مالیات ستانی به خوبی اجرا نشده است. چون همیشه پول نفت داشته ایم و دریافت مالیات هم ممیزی محور بود. یعنی یک نفر به عنوان ممیز مالیاتی، حساب‌ها را بررسی و مالیات را تعیین می‌کرد، ممکن بود اگر فرد دیگری همان حساب‌ها را بررسی کند مالیات متفاوتی در نظر بگیرد، اما از سال ۹۸ همه چیز داده محور شده است و براساس بانک اطلاعاتی افراد، سازمان می‌گوید که حجم فعالیت شما چقدر بوده و چه میزان مالیات باید پرداخت کنید. باوجوداین اگر براساس داده ها، مالیات تعیین شده مورد تأیید مؤدی نباشد، می‌تواند با ارائه مدارک آن را اصلاح کند.
بله. همان طور که گفتیم فقط یک هفتم پرونده‌های سال گذشته رسیدگی شد. از ۳۵۷ هزار اظهارنامه و فرم تبصره فقط ۵۱ هزار مورد رسیدگی شد. یعنی ۵۸ هزار اظهارنامه با داده‌های ما یکسان بود و قطعی شد. از سوی دیگر ۲۵۸ هزار پرونده نیز با انتخاب فرم تبصره و بررسی‌های سامانه‌ای سازمان قطعی شدند و فقط در ۵۱ هزار پرونده یعنی یک هفتم، بین مؤدی و سازمان اختلاف نظر وجود داشت.
همچنین همان طور که گفتیم سال گذشته از ۳۵۷ هزار اظهارنامه و فرم تبصره ۱۰۰ حدود ۷۰ درصد از طریق تبصره قطعی شد. امسال نیز ۷۸ درصد افراد از فرم تبصره ۱۰۰ استفاده کردند.
تمامی صاحبان مشاغلی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات آن‌ها در سال ۱۴۰۱ کمتر از ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان بوده است، می‌توانند از این فرم استفاده کنند؛ یعنی دیگر نیازی به ارائه اظهارنامه ندارند.
مالیات این افراد براساس اطلاعاتی که سازمان از آن‌ها دارد محاسبه می‌شود. مثلا تراکنش‌های دستگاه کارت خوان، حساب‌های بانکی، اطلاعات گمرکی، سامانه تجارت و... سپس باتوجه به نوع شغلی که ثبت نام کرده اند، ضریب آن‌ها مشخص و مالیاتشان تعیین و قطعی می‌شود.
درصورتی که مالیات تعیین شده در اجرای این دستورالعمل مورد قبول مؤدی نباشد، او می‌تواند مدارک خود را برای اصلاح اعلام کند. ببینید اکنون همه چیز براساس اطلاعات سامانه است و دیگر خبری از ممیزی نیست که فردی بخواهد سلیقه‌ای عمل کند. اما به عنوان مثال اگر شما خانه خود را ۱۰ میلیارد تومان فروخته باشید و سپس ۱۱ میلیارد تومان یک خانه دیگر خریده باشید برای شما یک تراکنش ۱۱ میلیاردی ثبت می‌شود، اما شما نه معامله گر خانه بوده اید و نه از این راه کسب درآمد کرده اید، با ارائه اسناد این رقم از حساب شما خارج خواهد شد. این را هم باید اضافه کنم که هر تراکنشی منجر به مالیات نمی‌شود. تراکنش وقتی منجر به مالیات می‌شود که منشأ درآمدی داشته باشد، آن زمان مشمول مالیات خواهد شد، اما اگر منشأ درآمدی نداشته باشد فرد باید با ارائه سند آن را اثبات کند.
هشت مرحله دادرسی درون سازمانی داریم معمولا ۸۰ درصد پرونده‌ها در درون سازمان در مراحل اول حل می‌شود و درمجموع ۹۵ درصد در هیئت تجدیدنظر نیز بسته می‌شود.
همان طور که می‌دانید دو مورد مالیات داریم؛ مستقیم و غیرمستقیم. غیرمستقیم که عوارض ارزش افزوده است از طریق فروش کالا و خدمات گرفته می‌شود، پس مبنای آن فروش است. وقتی فروشی صورت نگرفته و خدمتی ارائه نشده باشد، پس مالیاتی هم گرفته نمی‌شود. در مالیات مستقیم نیز مبنا سود است. وقتی شما تعطیل باشید سود نکرده یا زیان کرده باشید، بر اساس داده‌های موجود زیان را می‌پذیریم. پس وقتی مبنای دریافت مالیات مستقیم سود و غیرمستقیم فروش است و محاسبات ما بر اساس اطلاعات و داده محور انجام می‌شود، تعطیلی یا شبانه روز کارکردن فرد مبنا نیست.
۹۵ درصد بودجه استان از طریق مالیات تأمین می‌شود. این مالیات به طور مستقیم به حساب خزانه استان می‌رود. سال گذشته سهم ما برای تأمین درآمد مالیاتی ۱۴ هزار میلیارد تومان تعیین شده بود که ۱۴ هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان به خزانه واریز کردیم. این درآمد سپس به بخش‌های اعتباری مشخص شده منتقل می‌شود. ما فقط در تأمین منابع درآمدی نقش داریم و در جریان نحوه خرج کرد آن نیستیم، اما این درآمد‌ها به حساب خزانه استان واریز می‌شود.
سال گذشته ۳۶۰۰ میلیارد تومان بین شهرداری ها، دهیاری‌ها و فرمانداری‌ها توزیع کردیم که این بخش نیز در رفاه اجتماعی هزینه می‌شود. به عنوان مثال به گفته یکی از شهرداران، شهروندان فقط ۱۳ درصد از هزینه بلیت اتوبوس را پرداخت می‌کنند و بخش دیگر آن از محل عوارض ارزش افزوده تأمین می‌شود.
سال گذشته مجموع وصولی مالیات ما ۱۴ هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان به اضافه ۳۶۰۰ میلیارد تومان عوارض بوده است که مجموع آن حدود ۱۸ هزار میلیارد تومان می‌شود. از این میزان بیش از ۴۶۰۰ میلیارد تومان را از محل همین پرونده‌های ملی یا انتقالی به استان وصول کردیم که ۳ هزار میلیارد تومان مالیات و هزارو ۶۰۰ میلیارد تومان عوارض بوده است.
به عدد‌های بیان شده نگاه کنید که چقدر متفاوت است. اصلا نمی‌توان برآورد درستی در این زمینه داشت، چون اگر فرارمالیاتی را شناسایی کنیم، مستقیم با آن برخورد خواهیم کرد. مثلا زمانی در حوزه پزشکی اعلام شد که چند هزار میلیارد تومان کتمان درآمد صورت گرفته است. این طور محاسبه کرده بودند که مثلا فرار مالیاتی یک پزشک را در نظر گرفته و بعد به همه تعمیم داده بودند که این اشتباه است، چون درآمد‌ها یکسان نیست.
بله ۹۳ پرونده فرار مالیاتی را بررسی کردیم که این رقم مربوط به کتمان درآمد و فروش در ۷۱ پرونده در اقشار مختلف بوده است. باید دقت کنیم که این رقم مربوط به کتمان درآمد و فروش بوده است، نه سود آن ها. امسال فعلا شش پرونده در دست بررسی داریم که به مرحله گزارش نرسیده است.
ما ابتدا سراغ افرادی می‌رویم که از نظر مالیاتی مهم باشند که ارزش استفاده از ماده ۱۸۱ قانون مالیات مستقیم را داشته باشد. (با هدف نظارت بر اجرای قوانین و مقررات مالیاتی، واحدی باعنوان واحد بازرسی مالیاتی در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود. این واحد حسب ارجاع رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور یا اشخاص مجاز از طرف وی، برای اعزام هیئت‌های بازرسی با مجوز مرجع صالح قضایی با عضویت نماینده دادستان یا دادگستری تشکیل می‌شود.)، چون استفاده از این ماده تبعات اجتماعی دارد و این افراد در سطح گسترده‌ای فعالیت می‌کنند.
طبقه چهارم سازمان مربوط به اداره مبارزه با فرار مالیاتی است. ما تراکنش‌های مالی از سال ۹۶ را بررسی می‌کنیم. در سال مالی گذشته ۴۷۰۰ تراکنش را رسیدگی کردیم، یعنی افرادی که پرونده مالیاتی نداشتند و بر اساس تراکنش و اطلاعات بانکی آن‌ها که در اختیار ماست، حساب هایشان را بررسی کردیم. همچنین در حوزه فرار مالیاتی گزارش‌های مردمی ۱۵۲۶، سامانه سوت زنی و... را نیز بررسی می‌کنیم.
بله. به هیچ عنوان افراد نباید حساب خود را در اختیار دیگران قرار دهند. قبل از سال ۹۵ فرار مالیاتی باعث جریمه مالی و پولی می‌شد، اما از آن سال به بعد قانون اصلاح شد و ماده ۲۷۴ را در قانون لحاظ کردند که اگر شما فرار مالیاتی داشته باشید جرم است و دستگاه قضا با شما برخورد می‌کند. این جرم بین شش ماه تا دو سال حبس دارد؛ بنابراین اگر حساب خود را در اختیار فرد دیگر قرار دهید، آن فرد قبول نکند و سندی نیز برای اثبات نداشته باشید، شما مجبور به پرداخت مالیات خواهید شد.