به گزارش شهرآرانیوز، براساس آمار‌های منتشرشده از سوی گمرک، مجموع تجارت بین ایران و افغانستان در سال گذشته افت نسبی در مقایسه با سال۱۴۰۰ پیدا کرد و با کاهش ۱۰درصدی از نظر دلاری و کاهش ۱۹درصدی از نظر وزنی روبه رو شد، اما از نظر ریالی افزایش۱۰درصدی را تجربه کرد. البته آمار‌های گمرک نشان می‌دهد که در سه ماه نخست امسال میزان صادرات خراسان رضوی به افغانستان بهبود یافته است، به طوری که در این مدت ۱۳۹ میلیون و ۸۶۸ هزار و ۸۸۸ دلار صادرات به کشور همسایه داشته ایم که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد افزایش نشان می‌دهد.
فعالان اقتصادی معتقدند که دید سنتی به حوزه تجارت با افغانستان سبب شده است تا کمتر به مسئله مراودات تجاری دوجانبه توجه شود، ازاین رو در حوزه واردات و حتی گزینه صادرات مجدد کمتر به سراغ ظرفیت‌های کشور همسایه رفته ایم. به گفته این افراد، بهترین راهکار برای حفظ بازار هدف صادراتی در افغانستان، حرکت به سوی تجارت برد-برد توسط دو طرف است. اگر این مسئله محقق شود، بستر‌های لازم برای توسعه همکاری دو کشور همسایه بیشتر فراهم می‌شود.
در همین باره رئیس اتاق مشترک ایران و افغانستان شعبه خراسان رضوی در جمع خبرنگاران، گفت: فرصت‌های همکاری دوجانبه زیادی بین خراسان رضوی و افغانستان وجود دارد که باید با فعال سازی آن‌ها مبادلات تجاری را به سمت برد-برد سوق داد. سید هادی نبی زاده افزود: به عنوان مثال افغانستان در حوزه معادن مانند زغال سنگ دارای ذخایر غنی است که می‌توانیم با مراوده با این کشور زمینه‌های فراوری و صادرات دوباره این محصولات را فراهم کنیم.
وی بیان کرد: در حوزه ترانزیتی هم ظرفیت‌های خوبی برای توسعه همکاری‌ها بین دو کشور وجود دارد که باید برای فعال سازی آن برنامه ریزی کرد. وی ادامه داد: باتوجه به اینکه افغانستان به لحاظ برخورداری از ذخایر مس، سنگ آهن، منگنز و کرومیت قوی است و می‌تواند مکمل زنجیره معدنی باشد، در کنار آن خدمات فنی- مهندسی، صادرات برق، محصولات صنعتی و... نیز می‌توانیم از استان به این کشور داشته باشیم.
عضو هیئت رئیسه اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی هم با بیان اینکه نگاه یک طرفه به بازار افغانستان تمام شده است، گفت: برای حفظ بازار‌های صادراتی خودمان در افغانستان، باید به سمتی برویم که برخی کالا‌های موردنیاز را به جای اینکه از کشور‌هایی که فاصله دوری با خراسان رضوی دارند از افغانستان وارد کنیم. محمد محمدیان افزود: اکنون بخشی از خشکبار موردنیاز استان به طور غیررسمی از افغانستان تأمین می‌شود که می‌توانیم این حوزه را وارد مراودات رسمی کنیم. همچنین حوزه صادرات مجدد از مسائلی است که امکان توسعه روابط دوجانبه را فراهم می‌آورد.
جواد نیشابوری، نایب رئیس اول اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی، نیز گفت: برخی کالا‌ها که از آفریقا وارد کشور می‌شوند، همین کالا‌ها را می‌توان از افغانستان وارد کرد. اگر این کار را بکنیم بستر‌های لازم برای توسعه حجم مبادلات تجاری بین ایران و افغانستان بیشتر فراهم می‌شود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی هم رفع مشکلات تعهد ارزی را یکی از راهکار‌های ضروری برای توسعه مراودات تجاری با افغانستان بیان کرد و گفت: صادرات به افغانستان و کشور‌های همسایه به طور ریالی انجام می‌شود، اما بانک مرکزی اصرار دارد که باید ارز حاصل از صادرات به صورت دلار به کشور برگردد.
این مسئله سبب شده است تا صادرکنندگان با مشکلات زیادی روبه رو شوند و هزینه نهایی صادرات افزایش یابد. کاظم شیردل می‌افزاید: درحوزه صادرات در زمینه حمل ونقل ریلی و زمینی نیازمند توسعه زیرساخت‌ها هستیم. اکنون مشکلات زیرساختی سبب شده است تا زمان رسیدن کالا‌ها به مقصد طولانی شود. علاوه براین همین ضعف هم یکی از عوامل افزایش هزینه تمام شده کالا‌های صادراتی شده است.
همچنین رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی با اشاره به مشکلاتی که برای تأمین واگن صادراتی به وجود آمده است، گفت: در حوزه تأمین واگن صادراتی همان زمان که پیشنهاد واگذاری این مسئله به شرکت‌های خصوصی مطرح شد، با این موضوع مخالفت کردیم، چون تأمین زیرساخت‌ها موضوع دولتی است. اکنون شرکت‌هایی به حوزه تأمین واگن ورود کرده اند که با رقابت ناسالم و دلالی سبب شده اند کرایه واگن صادراتی به جای ۲۰۰ دلار به ۲ هزار دلار برسد. این مسئله تأثیر منفی بر صادرات خراسان رضوی می‌گذارد.
افشین راوریان، عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی، نیز درباره تأثیر افزایش ارز بر میزان صادرات گفت: ازآنجا که افزایش ارز سبب رشد هزینه تمام شده تولید می‌شود، این مسئله برخلاف تصور برخی به رشد صادرات کمک نمی‌کند. اکنون بازار‌های مواد اولیه بلافاصله به افزایش نرخ ارز واکنش نشان می‌دهد که نتیجه این کار گران ترشدن هزینه نهایی کالاست.