به گزارش شهرآرانیوز همه چیز از یک دردسر شروع شد. درخت‌های باغ دست کم هفته‌ای یک بار آب می‌خواست و مشغله صاحبانش اجازه نمی‌داد که این همه راه را بروند و بیایند برای یک ساعت آبیاری. هرطور که فکرش را می‌کردند، این رفت وآمد به هزینه هایش نمی‌ارزید؛ از زمانی که باید کنار می‌گذاشتند تا بنزینی که باید می‌سوزاندند، استهلاک خودرو، خطرات رانندگی در جاده، هوایی که آلوده می‌شد و.... چاره‌ای هم نبود.
باغ بدون سرسبزی و سایه درخت هایش که معنی نداشت. اصلا این چند متر زمین را خریده بودند برای فرار از دودودم شهر و خانه‌های غالبا آپارتمانی اش، به این امید که در آن چند نهال بکارند و هر از چندی که دلشان یک گوشه دنج و آرام خواست، سری به آنجا بزنند، خستگی شهرنشینی را از تن بیرون بیاورند و تجدید قوا کنند برای بازگشت به کار و زندگی شان. مشکلات یادشده با چاشنی خشک سالی و منابع ته کشیده آب‌های زیرزمینی، اهمیت این سؤال‌ها را که «چقدر آب بدهیم و چه زمانی» دوچندان کرده بود.
ایده طراحی سامانه آبیاری خودکار گیاهان با قابلیت رصد و کنترل از راه دور، این طور شکل گرفت.
ماجرا را که از دکتر میرزایی، رئیس پارک علم و فناوری خراسان، پیگیری می‌کنیم، به یک شرکت دانش بنیان و مدیرعامل جوان آن وصل می‌شویم. آرش باصری متولد ۱۳۶۵ است. کارشناسی نرم افزار و کارشناسی ارشد هوش مصنوعی دارد. هسته مرکزی شرکت آن‌ها با نام بانی ارتباط صنعت رایان، پنج نفره است. همگی تحصیل کرده اند و هرکدام بنا بر تخصصشان یک گوشه کار را گرفته اند. مثلا یکی برنامه نویسی را برعهده دارد و دیگری که الکترونیک خوانده است، بخش‌های سخت افزاری کار را انجام می‌دهد.
آن‌ها مشاورانی در رشته مهندسی کشاورزی هم دارند که دانششان درباره رفتار گیاهان را با گروه به اشتراک می‌گذارند. جزئیات این پروژه را که از اجرای نخستین نمونه آزمایشی آن حدود سه سال می‌گذرد، از زبان آقای باصری این طور می‌شنویم: دستگاهی درست کردیم که کاربر می‌تواند با موبایلش به آن فرمان بدهد تا آبیاری باغ انجام شود. کاربر در محل حضور ندارد و نمی‌بیند که در باغ چه اتفاقی دارد می‌افتد.
ممکن است مخزن یا استخر ذخیره آب، خالی باشد یا به فرض، دستگاه کارش را درست انجام نداده و شیر آب را باز نکرده باشد و.... ما حسگر‌هایی را در سامانه تعبیه کرده ایم تا با فرستادن برخی اطلاعات به تلفن همراه کاربر، او را مطمئن کنند که عملیات دارد به درستی انجام می‌شود. به عنوان مثال حسگر رطوبت سنج خاک است که می‌توان چند دقیقه بعد از فعال شدن سامانه از او وضعیت رطوبت خاک را استعلام گرفت و دید که آیا این رطوبت از مثلا ۱۰ درصد پیش از آبیاری به ۷۰ درصد رسیده است یا خیر.
کمک دیگری که این سامانه به کاربر می‌کند، این است که تصمیم بگیرد چه زمانی آبیاری را تمام کند؛ مثلا وقتی رطوبت خاک به ۸۰ درصد رسید یا گزینه‌ای دیگر. شاخص‌هایی از این قبیل که چقدر آب در استخر یا مخزن هست، آب در لوله جریان دارد یا نه، از دیگر شاخص‌های رصدشدنی از طریق تلفن همراه است.
طرح توسعه این شرکت که مراحل پژوهشی اش را سپری می‌کند، هیجان انگیزتر و کاربردی‌تر از مرحله نخست آن است. توضیحاتش را این طور می‌شنویم: الان داریم برای هوشمندسازی سامانه کار می‌کنیم. یعنی برخی شاخص‌ها را خودش از محیط بگیرد، پردازش کند و بر اساس آن پیشنهاد‌هایی ارائه کند. مثلا رطوبت و دمای کنونی هوا را بسنجد و از داده‌های سازمان هواشناسی مبنی بر پیش بینی اوضاع جوی در روز‌های آینده استفاده کند.
همچنین، اطلاعاتی را از خود کاربر دریافت کند، مبنی بر اینکه در باغ چه گونه‌های گیاهی کاشته شده و نیاز آبی شان چطور است. این اطلاعات و موارد دیگر را جمع آوری می‌کند و براساس الگوریتم‌های هوش مصنوعی در نهایت به کاربر پیشنهاد می‌دهد که فلان روز و فلان ساعت، بهترین زمان آبیاری و مدت موردنیاز فلان دقیقه است.
اگر وضعی را که آقای مهندس برایمان به تصویر می‌کشد، با اوضاع کنونی که بسیاری از آبیاری‌ها همچنان به شیوه غرقابی و به صورت چشمی انجام می‌شود، مقایسه کنیم و سپس، این رفتار را ضربدر تعداد باغ ویلا‌های مجاز و غیرمجاز اطراف مشهد کنیم، به اهمیت تجاری شدن این سامانه و عددی بزرگ در صرفه جویی مصرف آب می‌رسیم.
از او درباره قیمت تمام شده این محصول برای مشتری می‌پرسیم و اینکه آیا می‌شود به عمومی شدن آن امید بست یا صرفا مخاطبان پول دار و خاص دارد. او چند نکته می‌گوید: برای اجرای سامانه، حتما باید باغ به سیستم آبیاری قطره‌ای مجهز باشد و هزینه این قسمت کار را نباید به حساب سامانه گذاشت. قیمت محصول، ارتباطی با وسعت باغ و تعداد درخت هایش ندارد و سوم اینکه هزینه آن با قیمت خرید یک گوشی موبایل میان رده برابری می‌کند؛ حدود ۲۰ میلیون تومان. او از دشواری‌های بازاریابی و حمایتی که به آن امیدی ندارد نیز برایمان می‌گوید؛ درددلی که در شرکت‌های دانش بنیان متواتر است.
برای همین ترجیح می‌دهد بی خیال رفتن به سراغ دستگاه‌های اجرایی شود و عطای حمایتشان را به لقایش ببخشد. آن طور که تعریف می‌کند، صاحبان چند باغ ویلایی که امسال پای کار آمدند و متقاضی نصب این سامانه شده اند نیز همگی کسانی هستند که با ارتباطات چهره به چهره از ماجرا مطلع شده اند، کارایی آن را به چشم دیده اند و باور کرده اند که می‌شود روی توان جوانان متخصص ایرانی حساب باز کرد.