به گزارش شهرآرانیوز، به مناسبت بیستم مهرماه، روز بزرگداشت حافظ، محفلی ادبی در پژوهشسرای ادب و هنر ثابت فردوسی مشهد با حضور اساتید و معلمان ادبیات فارسی برگزار شد.
جواد میزبان در این نشست ادبی در پاسخ به این سوال که چرا فال حافظ می‌گیریم اظهار کرد: انسان به طور کلی دوست دارد از آینده خبر داشته باشد و از این رو از گذشته دور تا امروز شاهد شکل گیری انواع مختلف فال در جامعه هستیم، از جمله کف بینی، فال بینی، قیافه بینی و حتی جگربینی بر اساس جگر گوسفند در میان بابلی‌ها مرسوم بوده است و امروزه شاهد فال قهوه و ... هستیم.
میزبان بیان کرد: فال گرفتن از غزل‌های حافظ جزو آداب کهن در ایران است و پادشاهان مختلف در تصمیم‌های مهم خود نیز گاهی فال می‌گرفتند و بر اساس آن عمل می‌کردند.
میزبان بابیان این مطلب که علاوه بر اینکه برخی از راه فال گرفتن، کسب درآمد می‌کردند تشریح کرد: استخاره شرعی نیز شکلی از فال است. اگر به منابع دینی مراجعه کنیم می‌بینیم که مفسران قرآن از جمله علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی استخاره به معنای طلب خیر کردن را توصیه کرده اند. آنچه مهم است اینکه قصد هر عملی را داریم با نگاه خیر به سراغ آن برویم همانطور که در جایی گفته اند "کاری که کنی به فال نیکو کن/ جایی که روی به بخت میمون رو" و این موضوع بار‌ها در ادبیات بیان شده است.
وی دلیل گرایش مردم به گرفتن فال حافظ رت دو شاخصه ایهام و ابهام در کلام و شعر حافظ دانست و افزود: اشعار حافظ به گونه‌ای است که از هر شعر هر کسی می‌تواند برداشت متناسب با نیاز خود را داشته باشد. همچنین آرام بخشی، بهبود حالات فردی و اجتماعی، تسکین آشفتگی‌های جسمی و روحی، رویکرد مشاوره‌ای و درک حالات و روحیات فال گیرنده از سوی حافظ که اشعارش از غنای بالایی برخوردار است از دیگر دلایلی است که مردم علاقه به گرفتن فال حافظ دارند.
این استاد دانشگاه در خصوص ویژگی‌های فال گیرنده تاکید کرد: کسی که فال می‌گیرد باید آداب آن را بداند و اشعار حافظ را تا حدودی درک کند. مرسوم‌ترین روش فال این است که ابتدا سوره حمد بخواند، نیت کند و سپس بگوید‌ای خواجه شیرازی، تو کاشف هر رازی و بعد از او بخواهد بهترین فال را برای نیتش بگیرد.
میزبان ادامه داد: اولین غزل سمت راست را باید به عنوان فال در نظر گرفت. اگر نسخه‌های حافظ، اشعار را به صورت صفحه‌ای ننوشته است و بخشی از ابیات در سمت راست صفحه قرار بگیرد باید یک صفحه به عقب برگردد و از ابتدای همان غزل را که انتهای صفحه نوشته به عنوان فال در نظر بگیرد.
وی به "بیت الفال" اشاره کرد و در این خصوص گفت: برای هر فال گیرنده، بیتی وجود دارد که بیش از همه به نیتش نزدیک است و مناسب حال آن فرد است و همات را می‌تواند برای نیت خود تفسیر کند، به این بیت، "بیت الفال" می‌گویند.
مهدی خوشباف، استاد ادبیات دانشگاه نیز در بخش دیگری از این محفل ادبی بیان کرد: تنوع موضوعی در ابیات حافظ باعث گرایش مردم به حافظ و فال گرفتن از حافظ شده است. هر کسی بر اساس حال خود ممکن است دریافتی متفاوت از اشعار حافظ داشته باشد.
خوشباف در پایان این محفل نیز غزلی از معروف از سیدحمیدرضا برقعی خواند که در ادامه می‌آید.
در آسمان غزل عاشقانه بال زدم
به شوق دیدنتان پرسه در خیال زدم
در انزوای خودم با تو عالمی دارم
به لطف قول و غزل قید قیل و قال زدم
کتاب حافظم از دست من کلافه شده ست
چقدر آمدنت را چقدر فال زدم
غرور کاذب مهتاب ناگزیر شکست
همان شبی که برایش تو را مثال زدم
غزال من غزلم، محو خط و خال تو شد
چه شاعرانه بدون خطا به خال زدم
به قدر یک مژه بر هم زدن تو را دیدم
تمام حرف دلم را در این مجال زدم