به گزارش شهرآرانیوز، آرتروز یا آرتریت به معنای التهاب مفصل است، واژه آرتروز برای توصیف حدود ۲۰۰ بیماری مختلف که مفصل، بافت‌های اطراف مفصلی و دیگر بافت‌های همبندی و اسکلتی عضلانی را درگیر می‌کنند استفاده می‌شود.
با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، ۵۴.۴ میلیون نفر از بزرگسال در ایالات متحده مبتلا به انواع آرتروز هستند، از این تعداد ۲۳.۷ میلیون نفر دچار محدودیت فعالیتی هستند، آرتروز در افراد ۶۵ ساله یا مسن‌تر شایع‌تر است، اما می‌تواند افراد در همه سنین، از جمله کودکان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
دوازدهم اکتبر مصادف با بیستم مهرماه سال جاری، به منظور افزایش آگاهی عمومی و اتخاذ سیاست‌هایی در زمینه کمک به بیماران مبتلا به آرتروز، به عنوان روز جهانی آرتروز (استئوآرتریت Osteoarthritis) نام‌گذاری شده است، نخستین گرامیداشت روز جهانی آرتروز در دوازدهم اکتبر سال ۱۹۹۶ اتفاق افتاد؛ این ابتکار ابتدا توسط آرتریت و روماتیسم بین‌المللی (ARI) انجام شد و از آن زمان به مناسبت «روز جهانی آرتروز» جشن گرفته می‌شود.
آرتروز بیماری بوده ممکن است هر فردی حتی در سنین پایین به آن مبتلا شود، آرتروز یا التهاب مفاصل، شایع‌ترین بیماری مفصلی و یک عامل مخرب پیش‌رونده محسوب می‌شود که با ساییدگی استخوان‌ها و کاهش توان حرکتی همراه است، درد ناشی از این بیماری به حدی زیاد است که می‌تواند زندگی را برای مبتلایان بسیار طاقت‌فرسا و روند طبیعی خواب و بیداری آن‌ها را دچار اختلال کند؛ در این راستا و به مناسبت روز جهانی آرتروز با برزو قزوینیان، جراح استخوان و مفاصل و فلوشیپ زانو و لگن به گفتگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
*چه عواملی فرد را مستعد آرتروز می‌کند؟
قزوینیان: آرتروز به معنای ساییدگی مفصل و تخریب سطح مفصلی و به دنبال آن تغییر شکل درد و محدودیت حرکت در مفصل است، آرتریت Athritis به معنای التهاب مفصل است و استئوآرتریت شایع‌ترین نوع آرتریت است، امروزه در درمان مفاصل زانو و لگن تحول عظیم ایجاد شده که بیماران می‌توانند توسط روش‌های نوین و پیشرفته، بدون درد به زندگی عادی بازگردند؛ از جمله این درمان‌ها می‌توان به ارتوکین‌تراپی، پی‌آرپی، اوزون‌تراپی و در نهایت جراحی تعویض مفصل برای موارد پیشرفته اشاره کرد.
درد، تورم و خشکی مفاصل از علائم آرتروز مفصل لگن و ران است؛ درد با فعالیت شدت می‌گیرد، اما با پیشرفت بیماری فرد در زمان استراحت نیز درد خواهد داشت، همچنین در تورم ممکن است تجمع مایع در مفصل اتفاق بیفتد، خشکی مفاصل به ویژه خشکی صبحگاهی از علائم رایج این بیماری است و وارد آمدن فشار روی مفصل نیز عامل مهمی در این زمینه است که باید مورد توجه قرار گیرد، فشار روی مفصل باعث خردگی آن می‌شود، هرچه سن بالاتر رود، میزان این آسیب بیشتر می‌شود، افزایش وزن نیز در بروز آرتروز نقش دارد.
موقع بالا رفتن و پایین رفتن از پله نیز به زانو فشار می‌آید (هرچه پله بلندتر باشد نیروی بیشتری به زانو وارد می‌شود)، اگر فردی افزایش وزن دارد، باید اقدام به کاهش وزن کند و تقویت عضلات اطراف زانو نیز مقداری از وزن وارد شده به مفصل زانو را کمتر می‌کند، از دیگر عوامل خطر آرتروز زانو، بد شکلی مفصل زانو است.
*مصرف دخانیات و تغذیه ناسالم تا چه اندازه بر آرتروز اثرگذار است؟
قزوینیان: دخانیات می‌تواند آرتروز را تشدید کند، همچنین تغذیه برای تقویت عضلات و استخوان‌ها می‌تواند مؤثر باشد.
*علائم آرتروز زانو چیست؟
قزوینیان: درد، تورم و آب آوردن زانو از علائم آرتروز است، با تجویز مسکن ضدالتهابی درد تسکین پیدا می‌کند و آب مایع نیز کم می‌شود، در آرتروز‌های شدید یک استخوان اضافه در اطراف مفصل تشکیل می‌شود که به آن «استئوفیت» می‌گویند که باعث می‌شود شکل مفصل نیز تغییر کند، تغییرات استئوفیت در آرتروز ستون فقرات و آرتروز بند انگشت آخر مشاهده می‌شود، البته آرتروز ستون فقرات می‌تواند به تنگی کانال نخاع نیز منجر شود.
*افرادی که آرتروز دارند بهتر است از چه مکان‌هایی حرکت کنند؟
قزوینیان: هرچه قدم‌ها کوتاه‌تر باشد، در سطح شیب‌دار فشار کمتری به زانو وارد می‌شود و هرقدر پله‌ها بلندتر باشد فشار بیشتری به زانو وارد می‌شود، به افرادی که آرتروز در یک پای آن‌ها بیشتر از پای دیگر است، توصیه می‌شود یک پله یک پله حرکت کنند، ابتدا نیز پای سالم و بعد پای ضعیف‌تر را بالا ببرند.
*آرتروپلاستی مفصل ران برای چه بیماری انجام می‌شود؟
قزوینیان: ممکن است مفصل ران بیمار در اثر آرتروز، شکستگی یا دیگر بیماری‌ها دچار آسیب شود، این امر می‌تواند فعالیت‌های روزانه مانند راه رفتن و نشستن روی صندلی را با درد و اختلال مواجه کند، ممکن است مفصل ران سفت شود، به گونه‌ای که فرد قادر به پوشیدن کفش و جوراب نباشد، در این صورت احساس درد و ناراحتی در زمان استراحت دور از انتظار نیست.
آرتروپلاستی مفصل هیپ که تعویض مفصل ران نیز نامیده می‌شود، یک جراحی برای درمان درد و ناتوانی در مفصل ران بوده و به طور معمول استئوآرتریت علت اصلی آرتروپلاستی مفصل ران است.
استئوآرتریت نوعی آرتروز است که در اثر سایش غضروف در مفصل ران رخ می‌دهد، در این حالت آسیب به غضروف و استخوان، موجب درد و کاهش محدوده حرکتی می‌شود، افرادی که درد شدید ناشی از فرسایش مفصل را تجربه می‌کنند، قادر به انجام فعالیت‌های روزانه نیستند، فعالیت‌هایی مانند راه رفتن و نشستن که با خم کردن مفصل ران همراه است، برای این افراد بسیار دشوار می‌شود، انواع دیگر آرتروز مانند روماتیسم که در اثر آسیب به ران ایجاد می‌شود، نیز می‌تواند به مفصل ران آسیب برساند.
*آرتروپلاستی مفصل ران برای چه نوع آسیب‌هایی استفاده می‌شود؟
قزوینیان: آرتروپلاستی مفصل ران برای درمان آسیب‌هایی از جمله شکستگی ران مناسب است، شکستگی ران به طور معمول در اثر افتادن ایجاد می‌شود و درد ناشی از شکستگی بسیار شدید است، بنابراین بیمار هنگام راه رفتن و حرکت پا، درد شدید تجربه می‌کند.
آرتروپلاستی مفصل ران یک جراحی تهاجمی و جدی است، بنابراین تنها در صورتی که روش‌های دیگر برای کنترل درد بیمار کارآمد نباشند آرتروپلاستی توصیه می‌شود که شامل استفاده از دارو‌های ضدالتهاب، گلوکزامین و کندروایتین سولفات، دارو‌های مسکن، محدود کردن فعالیت‌هایی که با درد همراه است، استفاده از وسایل کمک حرکتی مانند عصا و فیزیوتراپی می‌شود.
همچنین در صورتی که از مشکلات درد، تورم، سفتی شدید در مفصل ران که حرکت فرد را دچار اختلال کند، درد شدید در مفصل ران که کیفیت زندگی و خواب فرد را دچار اختلال کند، فعالیت‌های روزانه مانند خرید و حمام کردن با مشکل و ناراحتی مواجه شود و فرد در اثر درد و ناتوانی در حرکت، احساس افسردگی کند و کار کردن و زندگی اجتماعی با مشکل روبه‌رو شود، آرتروپلاستی مفصل ران توصیه می‌شود؛ البته باید توجه داشت که آرتروپلاستی مفصل ران یک عمل جراحی جدی با دوره توانبخشی طولانی و حساس است.
*آرتروز مفصل لگن چیست؟
قزوینیان: آرتروز در لغت به معنای التهاب در مفاصل است، آرتروز مفصل لگن یکی از متداول‌ترین علل درد در این ناحیه است، آرتروز مفصل لگن به آرامی شروع شده و به تدریج پیشرفت می‌کند.
*آرتروز مفصل لگن چگونه ایجاد می‌شود؟
قزوینیان: آرتروز مفصل لگن با توجه به علت ایجاد آن و ناحیه‌ای که درگیر می‌کند، به پنج دسته اصلی تقسیم می‌شود، استئوآرتریت با آرتروز استخوان متداول‌ترین شکل آرتروز است، این آرتروز در اثر استهلاک مفاصل رخ می‌دهد، به همین دلیل در افراد سالخورده بیشتر شاهد این بیماری هستیم.
آرتریت روماتوئید، علاوه‌بر ایجاد آرتروز مفصل هیپ، کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این التهاب مربوط به واکنش سیستم ایمنی بدن است؛ اسپوندیلیت آنکیلوزان (روماتیسم ستون فقرات) یک التهاب مزمن در ستون فقرات و مفصل سالروایلیاک است، مفصل سالکروایلیاک در محل اتصال ستون فقرات به لگن قرار دارد، این بیماری می‌تواند سبب آرتروز مفصل لگن نیز شود. اسپوندیلیت آنکلیلوزان در همه سنین رخ می‌دهد، این بیماری در میان مردان متداول‌تر است و به طور معمول از سنین ۱۷ تا ۳۵ سالگی آغاز می‌شود.
همچنین لوپوس اریتماتوس سیستمیک، یک بیماری خود ایمنی است که لوپوس نیز نامیده می‌شود و می‌تواند تمام قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهد، انتشار لوپوس به مفصل لگن می‌تواند سبب التهاب و آسیب به آن شود، لوپوس در تمام سنین رخ می‌دهد و در زنان ۱۵ تا ۳۵ سال متداول‌تر است.
آرتروز پسوریازیس، سبب درد، تورم و سفتی مفاصل می‌شود، آرتروز پسوریازیس علاوه‌بر آرتروز مفصل لگن می‌تواند سایر مفاصل را نیز درگیر کند. اکثر افراد در اثر ابتلاء به آرتروز پسوریازیس، بیماری‌های پوستی مانند لکه‌های قرمز پوستی را تجربه می‌کنند.
منبع: ایمنا