بیشتر اخبار و اطلاعاتی که درباره عوارض مصرف دخانیات شنیده‌ایم، مربوط به بیماری‌های جسمی مانند انواع سرطان، سکته، بیماری‌های گوارشی و امثال آن است. حتی روی پاکت‌های سیگار نیز به بعضی از آن‌ها اشاره شده است. البته برای پیشگیری از این بیماری‌ها، شرح و توضیح و آگاهی‌رسانی عمومی و مرتب برای هرکدام از آن‌ها لازم و ضروری است، اما باتوجه‌به اینکه کمتر درباره عوارض روحی و عاطفی مصرف دخانیات اطلاع‌رسانی شده است و اهمیت آن اگر بیشتر از بیماری‌های جسمی نباشد، کمتر نیست، بر آن شدم تا برای خوانندگان محترم این روزنامه اندکی از بسیار عوارض روحی و روانی مصرف دخانیات بگویم.
شاید برایتان باعث تعجب باشد اگر بگویم برخلاف خماری مصرف انواع موادمخدر، خماری مصرف دخانیات باعث عصبانیت و پرخاشگری است، یعنی مصرف‌کننده به هر دلیلی اگر برای حتی ساعتی فرصت یا محدودیت مصرف پیدا کند، به‌شدت واکنش‌گرا و پرخاشگر و رفتارش از کنترل خارج می‌شود، به‌طوری‌که افراد و نزدیکان فرد از گزند او در امان نیستند.
مثلا اگر درحال رانندگی باشد، مضطرب و عجول رانندگی می‌کند، حق‌تقدم و مقررات را رعایت نمی‌کند و همین امر به ترافیک شهری آسیب می‌زند و می‌تواند عامل تصادف و آلودگی صوتی و برهم‌زدن آرامش دیگر افراد شود. یا مثلا اگر در کنار همسر و فرزندانش باشد، کوچک‌ترین بهانه‌ای باعث واکنش او، فریادزدن و حتی گاه منجر به درگیری فیزیکی می‌شود.
باتوجه‌به اینکه رفتار اشخاص قبل یا بعد مصرف سیگار به شکل مشخص تغییر می‌کند، این مسئله درباره تربیت فرزندان فرد مصرف‌کننده به‌صورت بی‌تعادلی تربیتی خودش را نشان می‌دهد. بی‌تعادل تربیتی به این معنی است که در مواقعی که فرزندمان به جدیت و قاطعیت نیاز دارد، با سهل‌انگاری و بی‌توجهی و در مواردی که نیاز به گذشت و رأفت هست، با تندی و سرزنش با او برخورد کنیم.
این نوع رفتار و روش تربیتی می‌تواند زمینه افت تحصیلی، افسردگی و بروز انواع بیماری‌های روحی برای فرزندمان شود و در آینده او مستقیم تأثیر منفی بگذارد، به‌طوری‌که سرنوشت او را رقم خواهد زد. متأسفانه همسر فرد سیگاری هم از این نوع اختلال روحی و عصبی فرد مصرف‌کننده مصون نیست و در بسیاری از موارد، بیشترین آسیب‌های عصبی را همسر فرد سیگاری متحمل می‌شود و احتمال بروز بیماری‌های اعصاب و روان در این افراد بیشتر است.
همه مواردی که از نظرتان گذشت، می‌تواند ابتدای مشکل باشد؛ چراکه بیماری‌های روحی و عصبی دوران نقاهت متفاوتی نسبت به بیماری‌های جسمی دارند و در بسیاری موارد، دیده شده که فرد حتی بعد از مراجعه به پزشک تا سال‌ها و حتی تا آخر عمر درمان نشده است و در این میان، احتمال بروز دیگر آسیب‌های اجتماعی برای بقیه افراد خانواده دور از انتظار نیست.
در اینجا نکته‌ای است که نباید از آن غافل شد و آن این است که در میان هشت سرفصل آسیب اجتماعی که عبارت‌اند از آسیب‌های اجتماعی خانواده، زنان، طلاق، جوانان، اعتیاد، اینترنت، ماهواره و دانش‌آموزان، ردپای مصرف سیگار و دخانیات کاملا نامرئی و نامحسوس است؛ اما به‌شکلی باورنکردنی، مانند روح در تن همه آن‌ها دمیده شده است و در بروز هرکدام از آن‌ها می‌تواند مؤثر باشد.
فراموش نکنیم هر مصرف‌کننده‌ای به‌صورت بالقوه می‌تواند همانند یک بمب خنثی‌نشده عمل کند که اگر در موقعیت قرار بگیرد، هر آن احتمال انفجار آن می‌رود. اگر این مطلب را به انواع درگیری‌های مختلف و وقوع جرایم مختلف گسترش دهیم، با اندکی ملاحظه و تأمل درمی‌یابیم که مصرف سیگار و دخانیات در نهایت چقدر می‌تواند باعث ناآرامی در شهری شود که من و شما در آن زندگی می‌کنیم. اغراق نیست اگر بگوییم معیار سنجش بهداشت روان و میزان آرامش مردم یک شهر، بسته به تعداد افراد سیگاری آن شهر است.
به امید پایان دخانیات...