مریم محبی | شهرآرانیوز؛ در روزگار کنونی شبکه‌های اجتماعی به هر موضوعی ورود کرده و روی بسیاری از مسائل دست گذاشته اند. در این میان، آن‌ها که دغدغه کتاب و کتاب خوانی داشته اند کتاب‌ها را به فضای مجازی آورده اند و البته هر یک به طریقی. یک نفر به ساده‌ترین شکل ممکن و صرفا با آوردن نام کتابی و گذاشتن بریده‌ای از آن و برخی دیگر پای فروش یا مهارت‌های کتاب خوانی و جزئیات بیشتری را هم به اصل قضیه اضافه کرده اند. ما در این شماره به سراغ چند صفحه در اینستاگرام رفته ایم که تمرکز اصلی شان روی معرفی کتاب است، هرکدام به شکلی و با یک ویژگی منحصر به فرد.
کتاب‌ها مهیای رقص هستند. این شعار صفحه‌ای است با عنوان رقص با کتاب. کتاب‌هایی که می‌توانید در دقایق و ساعتی که در جوارشان می‌گذرانید، روح خود را به دست کلمات و جملات آن بسپارید و با فراغ بال در فضای آن غرق شوید، از جهان اطراف خود بکنید و در جست وجوی تجربه‌های تازه باشید.
تجربه‌هایی که نویسندگان و قهرمانان قصه‌ها قرار است آن‌ها را در اختیار شما بگذارند بدون اینکه از شما در قبال این انتقال تجربه چیزی طلب کنند. آن‌هایی که در صفحات مجازی صرفا در جست وجوی کتاب هستند و دنبال اتفاقات پیرامونی آن مثل مهارت‌های کتاب خوانی یا چیستی و چرایی‌ها در این باره نیستند، این صفحه به طور قطع برایشان مناسب است.
صفحه‌ای که در ساده‌ترین شکل ممکن، با به نمایش گذاشتن تصویری از جلد کتاب، یک بخشی از متن آن را ضمیمه پست می‌کند و در ادامه نیز از نویسنده و ناشر و مترجم آن سخن می‌گوید. شاید این صفحه برای آن دسته که مدت هاست با کتاب و کتاب خوانی دمخور هستند و نویسندگان و ترجمان نام آشنا را می‌شناسند، گزینه بهتری باشد. نظرات پای پست هم البته شناخت بهتری از فضای کتاب در اختیارتان قرار خواهد داد. این را هم بگوییم که طالبان رمان‌های خارجی حتما گزینه‌های خوبی در این صفحه پیدا خواهند کرد.
کتاب‌های قدیمی در حوزه شعر و ادبیات؛ چطور است؟ باب طبع چه کسانی است؟ صفحه دیگری که می‌خواهیم در حوزه کتاب و کتاب خوانی معرفی کنیم روی همین دو بعد مانور می‌دهد و شاید باید بگوییم همان طور که از نامش برمی آید کتاب‌های قدیمی را در معرض معرفی و فروش گذاشته است. کتابخانه عتیق درواقع کتابخانه‌ای است تخصصی در حوزه ادبیات و علوم انسانی و آن گونه که در معرفی صفحه خود نوشته است، کتاب شناسی هدف نخست آن هاست و باز هم به قول خودشان: «اصالت نهفته در معنا در صورت هویداست.»
بخشی از آنچه باعث شده عتیق روی کتاب‌های قدیمی مانور بدهد خودش این گونه بیان می‌کند؛ اینکه بسیاری از کتاب‌های قدیمی دیگر مجوز انتشار نگرفتند یا در بهترین حالت به صورت گسترده طی سالیان، دچار کاستگی (سانسور) شده یا اصلا منتشر نمی‌شوند؛ اینکه بعضی از ما دوست داریم منابع دست اول تهیه کنیم و اینکه حس متفاوتی که داشتن یک کتاب قدیمی در ما ایجاد می‌کند به این دلیل است که درون ما حسی برای داشتن یک گوهر اصیل وجود دارد.
کتابی که یک بار خریده و خوانده شده حتما ارزشش را داشته که عمری در کتابخانه آدم اهل دلی نگهداری شده است. اکنون این کتاب باید در کتابخانه من باشد. این نکته را هم بگویم که عتیق در هر پستی که می‌گذارد از چرایی کتاب مدنظر و ارزشمند بودن آن نیز سخن می‌گوید که شناخت خوبی از کتاب به شما می‌دهد.
«چنین به نظر می‌رسد که درواقع به همان اندازه می‌توان کسی را سزاوار نفرت دانست که سزاوار عشق. نه نفرت و نه عشق را نمی‌توان از عادت استنتاج کرد. فقط به موجب قانون است که کسی را می‌توان سزاوار چیزی دانست. اما هیچ قانونی نمی‌تواند کسی را مستحق عشق بداند و آن را به زور تحمیل کند، و به همین ترتیب نفرت را.
هم عشق و هم نفرت، هردو، بدون چشم داشت و بدون دلایل قانونی اتفاق می‌افتد.» این بخشی از جستار «آیا جهانی بدون نفرت ورزی ممکن است؟» از کتاب «رویارویی با پاسداران مطلق گرایی» است و منطبق بر جهان اندیشگی لِشِ کولاکوفسکی که با تدوین و ترجمه خسرو ناقد به وسیله نشر نی منتشر و راهی بازار کتاب شده است.
این معرفی کوتاه را رسانه کاغذ در صفحه اینستاگرام خود بارگذاری کرده است؛ صفحه‌ای با همین عنوان که قصدش معرفی کتاب است و به قول خودش درباره کتاب و خواندنی‌های دیگر فعالیت می‌کند. پیشخوان تازه ها، بریده کتاب و داستان کوتاه نیز همه از بخش‌هایی است که در این صفحه با آن روبه رو می‌شوید. پست‌های این صفحه یا با محوریت یکی از اشخاص ادبی و فرهنگی پیش می‌رود و شناختی به شما می‌دهد یا با محوریت یک کتاب و توضیح و تفصیلاتی درباره محتوای کتاب و ویژگی‌های ظاهری آن.
منصوره مصطفی زاده را شاید خیلی از شما با صحبت هایش در برنامه کتاب باز به خاطر بیاورید. صحبت‌هایی که گاهی اوقات حول کتاب و کتاب خوانی می‌گذشت و بعضی وقت‌ها هم برگرفته از زیست مادرانه و تجربه‌های شخصی اش در تعامل با کودکان بود. اتفاقی که او دقیقا در صفحه اینستاگرامش هم رقم زده است. او کارشناس کتاب کودک است و مدت هاست در صفحه اش از کتاب‌های کودک و نوجوان می‌نویسد. خوب‌های آن را معرفی می‌کند و دیگران را تشویق به خواندنشان می‌کند و بد‌ها را هم سوا می‌کند و می‌گوید نباید سراغشان رفت و البته همه این بد و خوب‌ها را با دلیل برای شما توضیح می‌دهد.
مخاطبان اصلی این صفحه احتمالا پدر و مادر‌هایی هستند که دغدغه تهیه کتاب مناسب و مقتضی سن کودکانشان را دارند. کتاب‌هایی که می‌توانند از طریق این صفحه به خوبی با محتوای آن آشنا شوند. غالب کتاب‌هایی که مصطفی زاده درباره آن صحبت می‌کند، زمینه دینی و مذهبی و اخلاقی دارد، اما در عین حال تنوع خوبی هم در فهرست کتاب‌های او وجود دارد.
این صفحه همچنین برای مادرانی که دوست دارند تجربه دیگر مادران از تعامل با فرزندانشان را بشنوند نیز گزینه خوبی است، چون بخشی از پست‌های این صفحه روزنوشت‌ها و تجربیات و نگاه‌های شخصی او در باب مسائل مختلف است. صفحه‌ای به روز که اگر همین الان آن را بررسی کنید، می‌توانید یک رمان نوجوان خوب درباره فلسطین پیدا کنید.
یکی دیگر از صفحاتی که در اینستاگرام در زمینه کتاب و کتاب خوانی فعالیت می‌کند که اگر با این فضا دمخور باشید به طورقطع نام آن به گوشتان رسیده «بوکزیستو» است. البته این صفحه از آن صفحاتی نیست که در هر پست، عکس و تصویر یک کتاب به همراه بخشی از متن آن ضمیمه شود و ماجرا تمام.
«بوکزیستو» که توحید کریمی، بلاگر حوزه کتاب، آن را اداره می‌کند درواقع یک صفحه آموزش کتاب خوانی است که درباره ترویج کتاب خوانی فعالیت می‌کند. بیشتر سعی می‌کند به تکنیک‌های کتاب خواندن بپردازد و برای سؤالات رایج در این زمینه پاسخی پیدا کند. سؤالاتی از قبیل اینکه از میان انبوه کتاب ها، چطور می‌توانیم به آن‌ها برای خواندن اولویت بدهیم؟ یا اینکه با حجم زیادی کتاب‌های نخوانده و روی هم تلنبار شده چه باید بکنیم؟ کتاب‌های زرد چه بلایی سرمان می‌آورند؟
آن‌هایی که اول راهند و تصمیم دارند قدم در راه کتاب خوان شدن بگذارند، باید بر چه مشکلاتی فائق بیایند و چگونه؟ سؤالاتی که البته پاسخ آن‌ها از دل همین کتاب‌ها برمی آید. اگر در جست وجوی کتاب‌هایی با محوریت تمرکز و توجه، یا حوزه کسب وکار یا کتاب‌های عادت سازی هستید، این صفحه می‌تواند شناخت خوبی از این قبیل کتاب‌ها به شما بدهد.
اگر شما جزو آن دسته از آدم‌هایی هستید که به کتاب‌های صوتی علاقه دارید و ترجیح می‌دهید به جای اینکه چشم به کلمه‌ها و جملات صفحه یک کتاب بدوزید، آن‌ها را از طریق گوش هایتان درک و دریافت کنید و به شنیدن پادکست خیلی علاقه دارید، باید بگوییم این صفحه خوراک خودتان است که می‌توانید کتاب‌ها را در بسترهایی، چون کست باکس پیدا کنید. صفحه بی پلاس که با عنوان بی پلاس پادکست هم می‌توانید آن را جست وجو و پیدا کنید درواقع خلاصه کتاب‌ها را تعریف می‌کند. اما این نکته را هم خدمتتان بگوییم که اگر دنبال رمان‌های فارسی یا خارجی هستید در این صفحه به دنبالش نگردید.
آنچه در کتاب‌ها و پادکست‌های این صفحه می‌توانید آن‌ها را بیابید، اغلب مطالب رفتارشناختی یا سیاسی و اجتماعی است. مطالبی، چون «داستان‌های سخت کوشی در مقابل شانس»، «چرا باور‌های ما تبدیل به هویت ما می‌شوند»، «ثروت، حقیقت، ایمان، مثلث تغییر چین» یا «نقش متخصص‌ها در نظام‌های دموکراتیک». در کنار این، شما می‌توانید جزئیات خوبی هم درباره نویسندگان کتاب‌ها و سابقه آن‌ها در این صفحه پیدا کنید.