به گزارش شهرآرانیوز هرساله دولت در ابتدای سال برای هر استان سهمیه‌ای برای اشتغال زایی تعیین می‌کند که براساس آن همه سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط موظف هستند با برنامه ریزی مناسب آن میزان اشتغال را محقق کنند.
تعهد اشتغال امسال خراسان رضوی ۷۴هزار و ۱۲۰نفر تعیین شده است. مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی اعلام کرده که تاکنون اشتغال ۶۸هزار و ۹۰۶ نفر از استان در سامانه رصد وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت شده است، ازاین رو ۹۳درصد از تعهد اشتغال زایی امسال خراسان رضوی محقق شده است.
امین بابایی پیش بینی کرده که به زودی ۱۰۰درصد تعهد اشتغال سال ۱۴۰۲ در خراسان رضوی محقق خواهد شد.
همچنین مدیر کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی خراسان رضوی گفته که در بین شهرستان‌های استان، مشهد با ۷۹درصد و درگز با ۷۷درصد کمترین میزان تعهد اشتغال خود را امسال محقق کرده اند. بابایی به ایسنا گفته بود که از اشتغال‌های عملی شده استان، ۱۱هزار و ۵۷۲نفر معادل ۱۷درصد در بخش کشاورزی، ۱۷هزار و ۴۴۳نفر معادل ۲۶درصد در بخش صنعت و معدن و ۳۸هزار و ۸۸۱نفر معادل ۵۷درصد در بخش خدمات بوده است.
البته این مسئول در فروردین ماه امسال هم به ایرنا گفته بود که اشتغال زایی سال۱۴۰۱ در استان از تعهد سالانه آن فراتر رفت و به عدد ۱۱۶هزار و ۳۳شغل رسید. این درحالی است که تعهد سال۱۴۰۱ خراسان رضوی، ۱۰۵هزار و ۹۲۶ اشتغال بوده که ۳۵دستگاه اجرایی استان بیش از این میزان را محقق کردند.
بررسی این آمار‌ها نشان می‌دهد که میزان تعهد اشتغال امسال خراسان رضوی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. ضمن اینکه آخرین اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که در پاییز امسال نرخ مشارکت اقتصادی در خراسان رضوی نسبت به پاییز سال گذشته با ۰.۶ درصد کاهش به ۴۴.۴ درصد رسیده و نرخ بیکاری هم با ۰.۴ درصد افزایش به ۵.۳ درصد رسیده است. اکنون موضوع این است که در شرایطی از تحقق ۹۳ درصد اشتغال در خراسان رضوی خبر داده می‌شود که نرخ بیکاری در پاییز افزایش و از جمعیت افراد آماده ورود به بازار کار کاسته شده است.
به تازگی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی سه نشانه را به عنوان «شواهدی احتمالی» از «افزایش ناپایداری و بی کیفیتی اشتغال در اقتصاد ایران» مطرح کرده است. این سه نشانه از دیدگاه بازوی پژوهشی مجلس، «افزایش نسبت کارکنان مستقل از شاغلان، افزایش سهم اشتغال بخش خدمات و رشد جابه جایی‌های شغلی میان بخش‌های اقتصادی» هستند.
اگر منظور از شغل بی کیفیت و «بد» را شغلی بدانیم که حداقل یکی از ویژگی‌های ناپایداری، درآمد ناکافی یا ساعات کاری غیرمعمول را داشته باشد، آنگاه می‌توان گفت که بسیاری از انواع شغل‌هایی که نیرو‌های مستقل به ویژه در بخش خدمات برعهده می‌گیرند، از این دسته است.
بسیاری از مشاغل بخش خدمات به صورت خویش فرمایی یا در قالب بنگاه‌های کوچک به وجود می‌آیند، اما این مشاغل کیفیت و ثبات خوبی ندارند.
به طور مثال، کسی که به عنوان یک راننده در یک شرکت تاکسی اینترنتی مشغول به کار است هم شاغل است، اما کیفیت شغلی که دارد نسبت به کسی که در بخش تولید حضور دارد و ارزش افزوده‌ای را ایجاد می‌کند، بسیار کمتر است. گزارش بازوی پژوهشی مجلس ترکیب «افزایش سهم کارکنان مستقل و افزایش سهم بخش خدمات در بازار کار ایران» را شاهدی بر کاهش کیفیت شغلی می‌داند.
آمار‌های مدیرکل کار خراسان رضوی نشان می‌دهد که از ابتدای سال تاکنون از اشتغال‌های عملی شده استان، ۱۷درصد در بخش کشاورزی، ۲۶درصد در بخش صنعت و معدن و ۵۷درصد در بخش خدمات بوده است. این آمار با گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره کاهش کیفیت اشتغال مطابقت دارد.
یکی از مواردی که در چند سال اخیر سبب رونق مشاغل بی کیفیت شده، شکاف دستمزد و معیشت است. گفته می‌شود که اکنون با وجود بیش از ۱۳۱هزار بیکار در خراسان رضوی و ۱۰هزار فرصت شغلی در صنایع، کارگران حاضر به حضور در کارخانه‌ها نیستند. دلیل این مسئله درآمد بیشتر مشاغل بی کیفیت نسبت به اشتغال در کارگاه‌های تولیدی و صنفی است.
در حال حاضر حداقل دریافتی ماهانه کارگران بدون سابقه و مجرد، حدود ۷ میلیون و ۳۰۹ هزار تومان و حداقل دریافتی با یک فرزند ۸ میلیون و ۵۰ هزار تومان و حداقل دریافتی با دو فرزند ۸ میلیون و ۵۸۰ هزار تومان است. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان درآمد افراد از فعالیت در مشاغل خدماتی و غیرپایدار به مراتب بیشتر است. همین مسئله سبب شده تا اشتغال بی کیفیت وزن بیشتری در بازار کار پیدا کند.
به طور کلی در خراسان رضوی با وجود تک رقمی بودن نرخ بیکاری، نرخ مشارکت در سال‌های اخیر همواره در وضعیت نامناسبی قرار داشته است. به گونه‌ای که هیچ گاه این نرخ به مرز ۵۰درصد نیز نرسیده است. این درحالی است که طبق آخرین آمار‌های منتشرشده در پایگاه اطلاع رسانی سازمان جهانی کار، میانگین نرخ مشارکت نیروی کار در کل کشور‌های جهان ۶۰درصد و نرخ مشارکت در کشور‌های غرب آسیا ۵۵ درصد است که به وضوح از نرخ‌های مشارکت بالاتر است.
آن گونه که وضعیت اقتصادی نشان می‌دهد، پدیده شاغلان فقیر رو به گسترش بوده است. شاغلان فقیر، افراد شاغلی هستند که درآمد آن‌ها به دلیل شغل کم درآمد و درآمد پایین خانواده به زیر خط فقر می‌رسد. این‌ها افرادی هستند که حداقل ۲۷هفته در سال را صرف کار می‌کنند، اما درآمد آن‌ها تأمین کننده حداقل معیشت برای آن‌ها و خانواده شان نیست. این آمار نشان می‌دهد که برخلاف ادعای برخی مسئولان، وضعیت اشتغال در خراسان رضوی چندان مناسب نیست و برای بهبود کیفیت اشتغال‌های ایجادشده باید چاره‌ای اندیشیده شود.