شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ چند سالی بود که استان خراسان رضوی و شهر مشهد حضور چندان پررنگی در جشنواره بین المللی تئاتر فجر نداشتند، اما امسال هنرمندان استانمان با ۹ اثر توانسته اند به بخش‌های مختلف چهل ودومین دوره این رویداد راه پیدا کنند و امید‌ها را برای درخشش بیشتر در اختتامیه افزایش دهند.
در این دوره، خراسان رضوی در بخش‌های هویت ملی، مسابقه صحنه‌ای تئاتر ایران، مسابقه تئاتر دانشجویی، فراگیر، مسابقه تئاتر خیابانی ایران و مهمان، نماینده دارد. نمایندگانی که برخی در روز‌های گذشته روی صحنه رفته اند و برخی این هفته برای مخاطبان اجرا می‌کنند. ما در گزارش پیش رو به این ۹ اثر نگاهی انداخته ایم که به هویت ملی، مبانی رضوی، عاشورا و... می‌پردازند.
نمایش «سرجوخه» به نویسندگی و کارگردانی رضا صابری، پیشکسوت تئاتر مشهد، در بخش هویت ملی چهل ودومین دوره جشنواره تئاتر فجر روی صحنه می‌رود. در واقع صابری با این نمایش بیستمین حضورش در مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور را تجربه می‌کند. اولین حضور او در جشنواره تئاتر فجر به سال ۱۳۶۱ و اولین دوره این رویداد برمی گردد که نمایش «خانات» را روی صحنه برده بود. این هنرمند حالا با جدیدترین اثرش راهی جشنواره شده است.
«سرجوخه» داستان یک سرباز در واقعه گوهرشاد است که از دستور شلیک فرمانده به سوی مردم سرپیچی می‌کند و مجبور می‌شود فرمانده اش را بکشد و فرار کند. او به خانه زنی به نام فضه فاضلی که از زنان مبارز خراسان است و با رضاشاه مشکل دارد، پناه می‌برد، اما بعد از مدتی سرجوخه را می‌گیرند و تیرباران می‌کنند. در این نمایش که ۱۱ بهمن ماه در سالن استاد سمندریان روی صحنه می‌رود،
زهره مرادی، مجتبی غفوری، سعید نظریان، مجتبی احمدی، پرستش سلطانی، سیدمهدی وحیدی، میترا محمدیان، مریم محمدی، مهدی تقی زاده و آذین ازموده بازی می‌کنند.
نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» به کارگردانی محمد جهان پا و نویسندگی مهدی سیم ریز در بخش‌های مسابقه تئاتر ایران و هویت ملی حضور دارد. این اثر که برگرفته از شاهنامه فردوسی است، نگاهی به زندگی کیخسرو دارد و به موضوع انتقام او از افراسیاب به خون خواهی پدرش و هزاران ایرانی کشته شده می‌پردازد.
درواقع دغدغه اصلی جهان پا در نمایش «رؤیای اسبی به نام شبرنگ»، موضوع وطن، نام ایران و ارزش گذاری کردن وطن است. او سعی می‌کند با اثرش هویت ایرانی را برای نوجوانان و جوانان دوباره بازخوانی کند. جهان پا در این نمایش کاملا به شاهنامه وفادار بوده و به شیوه فرمالیستی آن را کارگردانی کرده است
در «رؤیای اسبی به نام شبرنگ» که پیش از حضور در جشنواره تئاتر فجر، در سالن تئاترشهر مشهد هم اجرا‌های موفقی را پشت سر گذاشت، حدود چهل هنرمند از چهار نسل از بازیگران مشهدی ایفای نقش می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به محمد تقی نژاد، علی سوزنچی، سیدمهران مطیع، امیراحسان امیرپور، جلال کریم زاده، علی نوروزیان، سیدعلی موسویان، صادق سفیدباغی، نازیلا نوروزی و... اشاره کرد.
نمایش «ترمز اضطراری» به کارگردانی بهار فاضلی راد و نویسندگی شادی غفوریان در شانزدهمین دوره جشنواره ملی تئاتر رضوی در تبریز به عنوان اثر برگزیده معرفی شد و از این طریق توانست به بخش مسابقه تئاتر چهل ودومین دوره جشنواره فجر راه پیدا کند. این نمایش درباره یک تیم هندبال دختران است که برای انجام مسابقه با قطار به مشهد می‌آیند، اما در میانه راه متوجه می‌شوند که کاپیتانشان گم شده است؛ نمایشی که سعی کرده است از داستان‌های کلیشه‌ای با محوریت رضوی دور شود و با پرداختن به یک مضمون دینی از منظری تازه، نسل جوان را با مفهوم رضوی پیوند بزند. گروه بازیگران نمایش «ترمز اضطراری» را که همگی زن هستند، زینب مشعلدار، مهلت علیزاده، غزاله نوذری، مریم خرمی، نگین حجازی، مرسانا برازنده، میمنت زجاجی و شیرین فاضلی تشکیل می‌دهند.
این نمایش بعد از حضورش در جشنواره تئاتر رضوی مدتی هم در تماشاخانه اشراق مشهد روی صحنه رفت و توانست مخاطبان زیادی را با خود همراه کند.
نمایش «دایره» با طراحی و کارگردانی رضا عرفانی، هنرمند مشهدی، از دانشگاه نبی اکرم (ص) تبریز در بخش تئاتر دانشجویی جشنواره بین المللی فجر حضور دارد. این نمایش یک تعزیه و شبیه خوانی یک نفره است که داستان ورود امام حسین (ع) به کربلا، شهادت حضرت عباس (ع) و حضرت علی اصغر (ع) و درنهایت شهادت امام حسین (ع) را روایت می‌کند.
همچنین، بخش‌هایی از آن به شیوه شورایی توسط بازیگر هدایت می‌شود و خاک، متریال اصلی استفاده شده در اثر است. عرفانی نیز در گفتگو‌هایی که درباره نمایش «دایره» انجام داده، این اثر را حاصل کاوش در تعزیه و مطالعه بر رفتار بازیگر در نمایش‌های ایرانی دانسته و از آن به عنوان یک تعزیه مدرن یاد کرده است.
این نمایش آیینی از ۱۰ تا ۳۱ مرداد امسال به صورت هم زمان در تهران، مشهد و هفت شهر استان خراسان رضوی با بازیگران متفاوت روی صحنه رفت که از میان آن‌ها قرار است میترا محمدیان، بازیگری که در کاشمر به اجرای برنامه پرداخته بود، رضا عرفانی را در جشنواره تئاتر فجر همراهی کند.
تئاتر «مرغ سحر» به کارگردانی رضا حسینی و نویسندگی آرش خیرآبادی از آثار راه یافته به بخش مسابقه تئاتر ایران و هویت ملی است. این نمایش چندی پیش در تماشاخانه استاد حسین نوری مشهد روی صحنه رفت و با استقبال مخاطبان روبه رو شد. این تئاتر به زندگی استاد محمدتقی بهار، شاعر پرآوازه مشهدی، می‌پردازد و سعی می‌کند مردم به ویژه نسل جوان را با یکی از مفاخر بزرگ ادبی خراسان و ایران آشنا کند.
حسینی پیش از این در گفتگو با شهرآرا درباره هدفش از اجرای نمایش «مرغ سحر» بیان کرده بود: «نیت ما در اجرای «مرغ سحر» این بوده است که وجه شاعرانه و آزادی خواهانه بهار را به نمایش دربیاوریم، نه وجه تاریخی آن را؛ برای همین نمایش را با نگاهی همراه با تحسین آزادی خواهی بهار و وطن دوستی او طراحی کردیم.»
در این نمایش سجاد اندرون نقش محمدتقی بهار را ایفا می‌کند. همچنین از دیگر بازیگرانی که در «مرغ سحر» حضور دارند، می‌توان به محمد حسین زاده، حسین شیبانی و مهلا علیزاده اشاره کرد.
نمایش «بیرون، پشت در» به کارگردانی محمد اسماعیل بیگی و تهیه کنندگی محمد طهان که پیش از این در تماشاخانه «شمایل» مشهد روی صحنه رفته بود هم در بخش مسابقه تئاتر ایران حضور دارد. این اثر از نوشته‌های ولفگانگ بورشرت، شاعر و نمایشنامه نویس آلمانی، است که به اتفاقات ناگوار بعد از تمام شدن جنگ جهانی دوم و بازگشت سربازان به خانه هایشان می‌پردازد.
اسماعیل بیگی هم در نشست خبری نمایش «بیرون، پشت در» با اشاره به دراماتوژی بودن (هنر یا فن پردازش متن نمایشی) اثرش، درباره آن گفته بود: «این نمایش را نباید با نسخه اصلی مقایسه کرد، چون یکی از اتفاقاتی که در دراماتوژی رخ می‌دهد، این است که اثر به فضای جامعه نزدیک می‌شود و مسیری که ما در نمایش «بیرون، پشت در» برای سرجوخه بکمان در پیش گرفتیم، بیشتر پررنگ کردن موضوع مزبور است.»
این نمایش با حضور بازیگرانی مانند مجید محسنی، محمد طهان، فاطمه محمدیان، اردشیر شیبانی، معین تیموری، یاشار سقا، مریم محمدی، صبا مهر، مریم رحمتی و نوشین حشمتی زاده در تهران اجرا خواهد شد.
نمایش «هفت سنگ» به کارگردانی مهناز پاکدل در بخش مسابقه تئاتر خیابانی چهل ودومین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر روی صحنه خواهد رفت. این نمایش در سی وسومین دوره جشنواره تئاتر خراسان رضوی حضور داشت و درنهایت با کسب چندین جایزه در بخش‌های مختلف همراه با دو اثر خیابانی دیگر و سه اثر در بخش صحنه‌ای به عنوان برگزیده جشنواره تئاتر استان به بیست وهشتمین جشنواره تئاتر منطقه‌ای سهند تبریز راه پیدا کرد؛ اما در این رویداد «هفت سنگ» تنها نمایشی از خراسان رضوی بود که خوش درخشید و توانست با جلب نظر هیئت داوران، جواز حضور در جشنواره بین المللی تئاتر فجر را کسب کند.
این نمایش درباره شخصیتی به نام سعید است که نذر دارد هر سال از آبادان به مشهد بیاید و بین زائران و مجاوران آب توزیع کند. به گفته پاکدل، ایده این نمایش را سعید نظریان، بازیگر نمایش «هفت سنگ»، مطرح کرده است، اما خودش متن نمایش را چهار مرتبه بازنویسی کرده تا آماده اجرا شده است.
نمایش «ثمرگل» به کارگردانی عبدالحکیم مشورتی و نویسندگی فرشید تمری از شهرستان خواف که نتوانسته بود برای حضور در سی وسومین دوره جشنواره تئاتر استان آماده شود، در چهاردهمین دوره جشنواره تئاتر بسیج (سودای عشق) روی صحنه رفت و با جلب نظر هیئت داوران و کسب سه جایزه در بخش‌های بازیگری زن، نویسندگی و کارگردانی، جواز حضور در چهل و دومین دوره جشنواره تئاتر فجر را به دست آورد.
این نمایش که روایتی از مقاومت و پایداری زنان سرزمینمان برای دفاع از هویت خویش و مبارزه با سنت‌های نادرست است، در بخش مهمان روی صحنه خواهد رفت؛ سنت‌هایی که به گفته مشورتی، هنوز هم در برخی شهر‌ها و روستا‌های دورافتاده کشورمان رواج دارند.
این کارگردان سال گذشته هم با نمایش «الهه سنگ» در چهل ویکمین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشت، اما دست خالی از این رویداد بازگشت. او در نمایش «ثمرگل» از حضور بازیگرانی مثل لیلا هنرخواه، سجاد تاجیک، علی تاجیک، ناصر رجب زاده، وحید ذاکری، لیلی قنبر علیزاده، ستایش تاجیک، نگین خلیلی و ثمین شورا بهره گرفته است.
نمایش خیابانی «لبخند با طعم ماسک» به نویسندگی و کارگردانی محسن مسعودی فر از نیشابور به عنوان نماینده استان خراسان رضوی به بخش فراگیر (افراد معلول) چهل ودومین جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کرده است. این بخش با هدف برابرسازی فرصت ها، تلفیق اجتماعی و مشارکت حداکثری معلولان در برنامه‌های نمایشی کشور قرار گرفته است.
نمایش «لبخند با طعم ماسک» سال ۱۳۹۹ در بخش مهمان جشنواره فجر اجرا شده بود، ولی سال گذشته با تغییر در طراحی نمایش و بهره گیری از بازیگران معلول در پنجمین جشنواره منطقه‌ای تئاتر معلولان کویر روی صحنه رفت و به عنوان برگزیده این رویداد توانست راهی جشنواره تئاتر فجر امسال شود.
این اثر داستان رقابت بین کادر درمان با ویروس‌های خطرناک مثل کرونا، آنفلوانزا و... را روایت می‌کند؛ رقابت‌هایی که در قالب بازی‌های محلی به صورت فیزیکال و بدون کلام انجام می‌شود. گروه بازیگران «لبخند با طعم ماسک» را بازیگرانی مانند رضا خشو، مصطفی عادلی فر، ابوالفضل مجدی، اعظم گرمابی، محمدجواد طلایی، ناهید صالح آبادی، کوثر بیات و نوشا شهری تشکیل می‌دهند.