به گزارش شهرآرانیوز نامش را چه بگذاریم؟ بهتر است قلبِ تولید، مأمن کارخانه‌های غول پیکر یا شهرک صنعتی توس؛ هیچ کدام در اصل ماجرا تفاوتی ندارد و در حل مشکلات ریز و درشتی که این شهرکِ سی ساله را احاطه کرده است، کمکی نمی‌کند. از مسیر تردد و ترافیک همیشگی جاده‌های منتهی به آن گرفته تا ماجرای طرح توسعه و مافیایی که به افزایش فزاینده قیمت زمین‌های اطراف این شهرک دامن می‌زنند، نبود پل روگذر و کم توجهی به نیازهایش، گوشه‌ای از مشکلات این شهرک است. در فاصله ۳۲ کیلومتری از قلب معنوی مشهد، یعنی بارگاه مطهر رضوی قلبِ تولید آن هنوز می‌تپد، جایی که مأمن ۸۴۰ کارخانه‌ای است که چرخ تولید استان را می‌چرخاند و نان آور سفره ۳۰ هزار نفری است که در آن مشغول به کار هستند. هرچند این روز‌ها اشتغال در کارخانه، جذابیتش را از دست داده است و این را می‌توان از آگهی‌های نیاز به نیروی کار که بر درودیوار کارخانه‌های شهرک نصب شده فهمید.
در پشت دیوار‌های این شهرک ۴۴۷ هکتاری با همه مشکلات و کم وکاستی هایش، هنوز حیات صنعتی جریان دارد و برای خدمت رسانی به اهالی آن امکانات یک شهر با مقیاسی کوچک ارائه می‌شود. امکاناتی مانند مرکز بهداشت، پایگاه آتش نشانی، مرکز آموزشی، دفتر کاریابی، بانک، رستوران و... که البته برخی از آن‌ها کفاف یک شهر با جمعیت ۳۰ هزارنفری را نمی‌دهد. این گزارش مروری بر یک روز بازدید از شهرک صنعتی توس و گفتگو با اهالی و پیگیری گوشه‌ای از مشکلات آن از مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی است.
دسترسی راحت به شهرکی که روزانه بیش از ۳۰ هزارنفر در آن تردد دارند، از بدیهی‌ترین نیاز‌های این مکان است. باوجود مشکلاتی مانند ترافیک، آلودگی هوا، هزینه ایاب و ذهاب و... تأمین وسایل حمل ونقل عمومی یکی از نیاز‌های اساسی این شهرک است. پیش از این، بار‌ها مشکلات شهرک صنعتی توس در جلسه‌ها و گزارش‌های مختلف مطرح شده است.
یکی از مشکلاتی که پیش ازاین در گزارشی با عنوان «مشکلات شهرک صنعتی توس روی میز شورای گفتگو» به آن پرداختیم، موضوع دسترسی و بهره برداری از خط مترو مشهد-گلبهار در ایستگاه شهرک صنعتی توس و ورزشگاه ثامن بود. هرچند تا بهره برداری از این مترو راه زیادی داریم، اما در آن گزارش نوشتیم که این ابهام برای مسئولان شهرک صنعتی وجود دارد که محل مشخص شده برای ایستگاه که دارای مصوبه نیز هست، توسط پیمانکار در حال جابه جایی است، برای رفع این ابهام توافق شد که این موضوع بررسی شود که اگر تغییراتی نداشته است، اعلام و در صورت تغییر نیز جانمایی جدید مشخص شود.
مشکلات تأمین برق و گاز، نوسازی تجهیزات مخابرات، احداث پل روگذر یا زیرگذر برای دسترسی از مسیر آزادراه در حال ساخت مشهد-چناران، مشکل اسناد مالکیت برخی زمین‌های موقوفه شهرک و... گوشه‌ای از مشکلات شهرک صنعتی توس به عنوان یکی از پنج شهرک صنعتی بزرگ خراسان رضوی است.
اگر جزو افراد شاغل در این شهرک باشید، حتما با ترافیک‌های سنگین و مشکلات راه‌های دسترسی به آن برخورد کرده اید. یکی از راه‌های پرتردد و ورودی‌های مهم به این شهرک بزرگراه مشهد-قوچان است که معمولا در ساعات ابتدا و انتهای یک روز کاری ترافیک سنگینی در آنجا ایجاد می‌شود.
برای رفتن از این بزرگراه به سمت شهرک صنعتی باید از زیرگذری عبور کنید که به قول اهالی شهرک بیشتر شبیه کانال آبراهه است که در برخی ساعات روز این کانال مسدود می‌شود. این ترافیک در ساعات پایانی روز برای کارگرانی که خستگی ساعت‌ها کار در کارخانه را بر دوش دارند، طولانی‌تر به نظر می‌رسد.
از سوی دیگر افرادی که قصد دارند از سمت جاده وکیل آباد و شاندیز به شهرک برسند باید از یک جاده باریک و شبیه راه‌های روستایی، آن هم بدون هیچ علائم رانندگی و روشنایی عبور کنند. موضوع جاده حسن آباد (از سمت شهرک صنعتی توس به سمت شاندیز) و سامان دهی آن، یکی دیگر از مشکلات قدیمی در مسیر دسترسی به این شهرک است. این جاده شش کیلومتر است که درگذشته تفاهم نامه سه جانبه‌ای بین راه وشهرسازی، شهرداری مشهد و شرکت شهرک‌ها برای سامان دهی اش منعقد شد، اما فقط دوکیلومترش اجرایی شده و چهارکیلومتر باقی مانده است.
کمبود زمین و ارائه خدمات مورد نیاز از مهم‌ترین مشکلات طرح توسعه شهرک صنعتی توس است. پیش از این حرف وحدیث‌هایی درباره واگذاری زمین کارخانه خانه سازی که در ابتدای جاده مشهد- قوچان قرار دارد به شهرک صنعتی برای اجرای طرح توسعه مطرح بود، حتی در جریان هجدهمین سفر هیئت دولت به خراسان رضوی در نوروز۱۴۰۱، رئیس جمهور نظر مثبت خود را مبنی بر واگذاری واحد تولیدی هشتادهکتاری خانه سازی به پارک علم و فناوری اعلام کرد، اما درنهایت زمین این کارخانه به آستان قدس رضوی واگذار شد. حالا یکی از مشکلات این شهر که برخی آن را پیشران توسعه در حوزه سرمایه گذاری مشهد و خراسان رضوی می‌دانند، تأمین زمین است.
شهرک صنعتی توس یا طوس؟ اهالی شهرک و تابلو‌های نصب شده در آن، این شهرک صنعتی را با نام «توس» می‌شناسند، اما اگر از جاده قوچان به سمت این شهرک بروید، تابلو نارنجی رنگ راه وشهرسازی برای راهنمایی شما به سمت ورودی فاز یک این شهرک صنعتی از نام «طوس» استفاده کرده است، هرچند در اصل ماجرا تفاوتی ندارد، اما بهتر بود برای این شهرک که یکی از بزرگ‌ترین شهرک‌های صنعتی کشور و محل رفت وآمد افراد از اقصی نقاط کشور است، یک رسم الخط استفاده شود. شاید این موارد ساده و کوچک به نظر بیاید، اما ناهماهنگی‌های ریشه دار بین دستگاه‌های استان در کوچک‌ترین مسائل را نشان می‌دهد.
از مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی درباره مشکلات این شهرک و نتیجه پیگیری این مشکلات از طریق دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی می‌پرسیم. جعفر فرشچی در پاسخ می‌گوید: یکی از اقدامات انجام شده رفع مشکل صدور سند مالکیت ۴۴ واحد صنعتی در اراضی موقوفه شهرک توس به مساحت ۲۷.۵ هکتار بود که با توافق نامه‌ای بین شرکت شهرک‌های صنعتی و اداره اوقاف انجام شد. همچنین در راستای رفع دو مشکل ایستگاه قطار شهری و عبور عرضی (پل عابر پیاده) از آزادراه مشهد و چناران به معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری خراسان رضوی نامه‌ای ارسال شد تا در طرح توجیهی این موارد توجه شود. از او می‌خواهیم به آخرین وضعیت کهنه مشکلات این شهرک و راه حل‌های رفع آن اشاره کند.
مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی استان در ابتدا به مشکلات راه‌های دسترسی به شهرک صنعتی توس می‌پردازد و دراین باره می‌گوید: سه مسیر برای دسترسی به این شهرک وجود دارد که بیشتر از بزرگراه مشهد-قوچان استفاده می‌شود. زیرگذری که از این جاده به سمت شهرک صنعتی توس می‌رود اصلا زیبنده این شهرک که جزو مهم‌ترین شهرک‌های صنعتی شرق کشور است نیست و با این میزان تردد باید فکری به حالش شود.
از سوی دیگر جاده‌ای که از کنار کارخانه زمزم وارد فاز ۲ شهرک صنعتی می‌شود راه را تا دوبرابر افزایش می‌دهد، بنابراین کمتر کسی از آنجا تردد می‌کند. مسیر سوم دسترسی به این شهرک، از سمت وکیل آباد و جاده شاندیز است. عرض این جاده بسیار کم، بدون علائم رانندگی و روشنایی است که باعث افزایش سوانح رانندگی شده است. بار‌ها در این باره هشدار داده ایم و درخواست رفع این مشکلات را داشته ایم، اما هنوز راه‌های دسترسی به این نقطه اقتصادی با مشکلات زیادی روبه روست.
فرشچی یکی دیگر از مشکلات مهم شهرک را موضوع طرح توسعه می‌داند و می‌گوید: در حال پیگیری طرح توسعه شهرک صنعتی توس هستیم و این طرح به شورای برنامه ریزی استان رفته است. در این طرح بیشتر تلاش داریم واحد‌های کم آلاینده و دانش بنیان را در این محدوده افزایش دهیم. قرار بود زمین کارخانه خانه سازی به این طرح تعلق بگیرد که در نهایت به آستان قدس واگذار شد.
اکنون به حدی رسیده ایم که اگر بخواهیم زمینی بخریم باید از اشخاص بخریم از طرفی مشکل دخالت بنگاه‌های این محدوده است که هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست و باید برخورد محکمی با آن‌ها شود. ما می‌خواهیم دستگاه‌های خدمت رسان در راستای طرح توسعه و ارائه خدمات از جمله آب، برق و گاز کمک کنند.
به گفته او شهرک‌های صنعتی به طور محدود توانایی رفع نیاز‌های اهالی شهرک را دارند، اما برای خدمات درخور شهرک مانند ایستگاه آتش نشانی و... نیاز است مسئولان استان از جمله فرمانداری منطقه کمک کنند.