به گزارش شهرآرانیوز، استاد محمدجعفر یاحقی از اساتید صاحب نام زبان و ادبیات فارسی دوستی دیرینه‌ای با محمدناصر رهیاب داشته به طوری که هروقت مسافر هرات به مشهد می‌آمده آنها هم را می‌دیدند و هروقت مسافر مشهد به هرات می‌رفته رهیاب میزبان استاد بوده است.
محمد جعفر یاحقی درباره مرحوم رهیاب گفت: استاد رهیاب از چهره‌های شاخص و خوش اندیش هرات بود. مدت‌ها در دانشگاه هرات مسئولیت داشت و نقش مهمی در اداره مسائل مربوط به زبان و ادبیات فارسی در هرات داشتند. تالیفات ایشان هم در حوزه نقد ادبی، ادبیات معاصر و داستان نویسی است جایگاه خود را دارد. آنچه که مهم است این است که ایشان بسیار دلسوز فرهنگ و ادبیات بود و هروقت که ایشان به مشهد می‌آمدند یا ما به هرات می‌رفتیم، دائما این دلسوزی را داشت و حس می‌کنم که یکی از ستون‌های حمایت کننده نه تنها افغانستان بلکه در منطقه بودند. ایشان علاقه خاصی به مشهد داشت، بارها در همایش‌های ما شرکت کرده بود و هر وقت می‌آمد، وجودشان مغتنم بود و چون خانواده ایشان در مشهد بودند، زیاد به اینجا می‌آمدند و ما ایشان را می‌دیدیم.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد افزود: آقای رهیاب در اعتقادی که به حاکمیت زبان و فرهنگ زبان فارسی داشت، شاخص بود و خود ایشان هم فرهیخته به تمام معنا در این حوزه بود، یعنی فارسی را خود می‌نوشت، خوب خوانده بود، متون ادبی را می‌شناخت و فضای سیاسی و فرهنگی حاکم بر زبان فارسی را می‌شناخت و روی آنها تامل داشت و معتقد به اصالت زبان بود. به خصوص اینکه زبان [فارسی] و فرهنگ توانسته بود از ناملایمات تاریخی عبور کند.
دکتر یاحقی تاکید کرد: هرات به عنوان مرکز زبان فارسی از گذشته‌های دور مطرح بوده است و حضور ایشان در این شهر نقش خوبی در هدایت مسائل ادبی در هرات داشت چه در حوزه دانشگاه و چه در انجمن های ادبی و بخش‌های آزاد ادبیات در آنجا نظارت داشت و آشنایی ویژه‌ای داشتند. به مکاتب ادبی و بخصوص دیدگاه‌های جدید و نوین نقد ادبی و ادبیات معاصر جهان هم وقوف داشت و این باعث شده بود که یک تلفیق زیبایی بین سنت و تجدد در اندیشه او کارهای او خود را نشان بدهد و این برای استحکام زبان فارسی بسیار مغتنم بود.
استاد دانشگاه فردوسی مشهد خاطرنشان کرد: بعد از تحولات سیاسی اخیر در افغانستان و روی کار آمدن دوباره طالبان ایشان هم از شرایط متاثر بود، ولی خوب کوشش خود را از دست نداد و برخلاف بسیاری که وطن را ترک کردند و با طالبان مشکلاتی داشتند، ایشان سعی کرد که کنار بیاید و با ملایمت کار خود را دنبال کند. ایشان بعد از بازنشستگی از دانشگاه هرات ریاست دانشگاه خصوصی خالد را که یکی از دانشگاه‌های خصوصی هرات است را بر عهده داشت. خیلی تلاش می کرد که روال هدایت و حمایت از زبان فارسی در افغانستان بعد از طالبان مختل نشود، اما به هرحال یک چیزی بود که دست ایشان نبود و مشکلاتی پیش می‌آمد که با آن درگیر بود. بسیار متاثر بود از این مسئله، من حس می‌کردم که اندوه خاصی از سرنوشت زبان و فرهنگ فارسی دارد بخصوص بعد از شرایط اخیر افغانستان. ولی در عین حال سنگر را خالی نکرد و تا آخرین نفس در جهت آموزش و آرمان‌هایش در هرات تلاش کرد. به همین جهت باید بگویم که فقدان او در هرات بسیار محسوس خواهد بود، و در مطالعات ادبی منطقه نقصان آشکاری با رفتن او پیدا خواهد شد.
*محمدناصر رهیاب، استاد دانشگاه، پژوهشگر ادبیات زبان فارسی و از فعالان فرهنگی ولایت هرات روز یکشنبه ۸ بهمن درگذشت.