تعامل و ارتباط درست با بیمار آلزایمری به کُند شدن روند بیماری اش کمک می کند.
به گزارش شهرآرانیوز حدود پانزده سال پیش زمانی که فیلم سینمایی «مورد عجیب بنجامین باتن» روی پرده نمایش رفت، ازنظر خیلی‌ها این فیلم داستانی تخیلی داشت. کمتر کسی تصور می‌کرد کمتر از دو دهه بعد شاهد زندگی‌های بسیاری باشیم که همان روند را سپری می‌کنند. در این فیلم شخصیت اصلی داستان با یک بیماری عجیب و کهولت سن متولد می‌شود و برخلاف همه آدم‌ها زندگی اش را با رسیدن به دوران نوزادی به پایان می‌رساند.
بیماران آلزایمری یا دارای زوال عقل که این روز‌ها نامشان را زیاد هم می‌شنویم، نمونه‌هایی ازهمین بنجامین باتن‌ها هستند که بیماری ظرف چند سال آن‌ها را حتی به دوران جنینی شان هم برمی گرداند. افرادی که با رشد بیماری قدرت تعقل، تفکر، تکلم و حتی حرکتشان را هم از دست می‌دهند و به نوزادانی آسیب پذیر و نیازمند حمایت تبدیل می‌شوند و درست مانند بنجامین باتن داستان ما به فردی دل سوز و همراه نیاز پیدا می‌کنند تا سال‌های باقی مانده زندگی شان را در کنار او بگذرانند. موضوعی که ما هم امروز می‌خواهیم در نقش یک همراه بیمار قدری بیشتر به آن بپردازیم.
آلزایمر
بیماری آلزایمر یا فراموشی نوعی اختلال عملکرد مغزی است که فرد در آن به تدریج توانایی‌های ذهنی اش را ازدست می‌دهد تا حدی که مسیر اتاق خودش را هم گم می‌کند.
۶۵ سالگی
آلزایمر بخشی از پیری طبیعی نیست، ولی خطر ابتلا به آن پس از رسیدن به شصت وپنج سالگی به شدت افزایش می‌یابد.
۲ برابر
میزان ابتلا به بیماری آلزایمر در هر دهه پس از شصت سالگی دوبرابر می‌شود.
۵ درصد
تغییرات ژنتیکی کمتر از ۵ درصد در ابتلا به آلزایمر نقش دارند.
۱۰ تا ۲۰ سال زودتر
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون مبتلا به آلزایمر هم می‌شوند. نشانه‌های بیماری معمولا در این افراد ۱۰ تا ۲۰سال زودتر ظاهر می‌شود.
۳ تا ۹ سال
سرعت پیشروی بیماری در افراد متفاوت است، بااین همه، برای بیشتر بیماران بین۳ تا ۹ سال امید به زندگی پس از تشخیص بیماری در نظر گرفته می‌شود.
زنان > مردان
احتمال ابتلای زنان به آلزایمر بیشتر از مردان است.
نشانه‌های بیماری
- فراموش کردن اتفاق‌ها و اطلاعات جدید
- فراموشی پایدار و پیشرونده
- سخت پیدا کردن کلمات مناسب و درست
- ناتوانی در تشخیص و انجام کار‌ها
- مشکل در خواندن و نوشتن
- نداشتن درک درست از زمان و مکان
- کم شدن قدرت قضاوت
- تغییرات رفتاری و خلقی
- افسردگی و بی قراری
عوامل خطرساز بیماری
- (جنسیت) زن بودن
- سن بالا
- وراثت
- سبک زندگی نادرست
- ضربه به سر
- خواب نامنظم
- افسردگی و استرس
- مصرف دخانیات
- کم تحرکی و اضافه وزن
- بیماری‌های مزمنی مانند دیابت و کلسترول
علت بی قراری و پرخاشگری بیمار
- ناراحتی‌های جسمانی
- تحریک زیاد به علت صدا‌های بلند یا محیط شلوغ
- محیط‌های غریبه و افراد جدید
- وظایف پیچیده و دشواری در انجام کار‌ها
- ناتوانی از برقراری ارتباط مؤثر با دیگران
شیوه درست تعامل با بیمار آلزایمری
گفتیم آلزایمر یک بیماری پیشرونده، مخرب و درمان ناپذیر است که نمی‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. این هم به معنای آن نیست که بیمار را به حال خودش رها کنیم و فقط از او مراقبت جسمانی داشته باشیم. شاید بیمار بسیاری از توانمندی هایش را از دست بدهد ولی تا مراحل پایانی بیماری نسبت به محیط پیرامون و آدم‌های اطرافش درک دارد و می‌فهمد، بنابراین خیلی مهم است که هم برای کُندتر شدن روند بیماری و هم کمتر اذیت شدن بیمار اطلاعاتی را درباره تعامل درست با او و بیماری اش کسب کنیم.
- در هرشرایطی خون سردی خود را حفظ و با او با عشق و محبت برخورد کنید. او حتی در پیشرفته‌ترین حالت بیماری هم درست مانند یک نوزاد توانایی درک و ابراز عشق و محبت را دارد. او را در آغوش بگیرید، نوازشش کنید و ببوسیدش.
- فرد بیمار خیلی وقت‌ها برای پرسش‌های شما جواب دارد، فقط نمی‌داند چگونه باید پاسخ بدهد، برای همین احساس سرگشتگی و گیجی بسیاری می‌کند، ازاین رو نباید همه چیز را یک باره به او بگویید یا از او بخواهید. باید همیشه با آرامش کامل و در حالی که به چشمان او نگاه می‌کنید، با او صحبت کنید.
- اگر فرد بیمار اشتباهی می‌کند، به یاد داشته باشید که وانمود کنید متوجه اشتباه او نشده اید. به او بگویید همه چیز مرتب است.
- هنگام صحبت با بیمار صبور باشید و هیچ گاه تماس چشمی تان را قطع نکنید. به زبان بدنش توجه و اشاره هایش را درک کنید. نشان دهید به او توجه کامل دارید و احساساتش برایتان مهم است.
- از رفتار‌های نامطلوب و برخورد‌های ترحم انگیز با بیمار بپرهیزید، چون می‌تواند سبب واکنش‌های هیجانی مانند پرخاشگری، عصبانیت، غمگینی و افسردگی شود.
- از فرد بیمار پرسش‌هایی مانند اینکه چه سالی است؟ اینجا کجاست؟ آن فرد چه کسی است؟ نپرسید. این کار می‌تواند سبب آشفتگی ذهنی و پریشانی او شود. به جای آن می‌توانید پاسخ‌ها را برای او تکرار کنید، الان سال ۱۴۰۳ است. اینجا خانه پسرخاله مریم است. ایشان نوه پسردایی، رضاست.
- زمان صحبت کردن با بیمار صدا‌های مزاحم محیط مانند صدای تلویزیون را حذف کنید. او را با اسم صدا بزنید و با او مانند یک بزرگ سال صحبت کنید. جمله‌هایی که استفاده می‌کنید باید ساده و بسیار محترمانه باشد.
- برای قبولاندن مطلبی یا موضوعی به بیمار هرگز با او بحث نکنید. اگر او کلمه‌ای را اشتباه به کار می‌برد، به او کمک کنید تا آن را پیدا کند، ولی اگر منظورش را متوجه شدید، لازم نیست که حتما کلمه درست را پیدا و بیان کنید.
- بیمار را ترغیب کنید تا بر ارتباطات غیرکلامی خود تکیه کند. اگر سؤالی هم می‌پرسید، صبورانه منتظر پاسخش بمانید.
- وقتی توضیحات کلامی تان سبب سردرگمی بیمار می‌شود، آن را به زبان ساده بنویسید. سعی کنید بیشتر از جمله‌های مثبت استفاده کنید تا منفی.
چند نکته مهم درباره بیمار آلزایمری
- هیچ دارویی را در دسترس فرد بیمار قرار ندهید. وظیفه دادن داروهایش را خودتان برعهده بگیرید.
- محل زندگی فرد بیمار باید مانند محل زندگی یک سالمند یا کودک نوپا بهسازی شود و وسایل خطرناک از دسترسش دور بماند.
- فرد بیمار توانایی تنظیم مخارج و کنترل حساب کتاب پول خودش را ندارد. این بخش از وظایف او را هم باید خودتان برعهده بگیرید.
- مراقب سبک زندگی، خورد و خوراک، تحرک و مصرف منظم دارو‌های بیمارتان باشید. این موضوع‌ها برروی کُندشدن روند بیماری اش تأثیر زیادی دارد.
- برای جلوگیری از تأثیر بیماری در توانایی حرف زدن بیمار دائم با او گفتگو کنید.
- کار‌های روزانه فرد را ساده و محیط را برایش آشنا و راحت کنید تا در انجام کار‌های روزمزه اش به مشکل برنخورد.
- از بیمار حمایت و مراقبت کنید، ولی نه به گونه‌ای که احساس کند از کار افتاده است و دیگر نتواند به خودش اعتماد کند.
- تغییر‌های رفتاری بیمار را با پزشکش درمیان بگذارید. برخی از این رفتار‌ها مانند پرخاشگری می‌تواند به علت یک درد درمان نشده یا عارضه جانبی یک دارو باشد.
- از ایجاد تغییرات زیاد در محیط زندگی بیمار بپرهیزید و همواره استقلالش را تا زمانی که ممکن است، حفظ کنید.