برای غافل گیر نشدن در برابر بحران ها، باید از قبل آماده باشیم.
با وجود همه هشدار‌های هواشناسی، بارندگی چند روز گذشته بازهم خسارت‌های جانی و مالی زیادی را برای شهرمان رقم زد که برخی از آن‌ها واقعا جبران ناپذیر است. همین ابتدا بگوییم قصد نداریم در این شرایط بحرانی کالبدشکافی کنیم و به دنبال مقصر بگردیم، چون باید و نباید‌هایی که مسئولان و متولیان شهری باید انجام می‌دادند و ندادند، همچنان سرجای خودش هست، ولی باید بپذیریم که بخشی از این اتفاق تلخ را خود ما با آمادگی نداشتن رقم زد یم و مثل همیشه غافل گیر شدیم.
موضوعی که مسئولیت رسانه‌ها را در این زمینه بیشتر کرد. از آنجایی که این بارندگی‌ها تا روز آینده ادامه دارد و هشدار‌ها هم همچنان پابرجاست، باید احتمال وقوع هر حادثه دیگری را بدهیم. برای همین لازم است که خودمان و اطرافیانمان را قدری برای این رخداد‌های پیش بینی نشده آماده کنیم و بر اطلاعاتمان بیفزاییم.
پیش از وقوع سیل چه باید بکنیم؟
- یک کیف امداد و نجات و جعبه کمک‌های اولیه و مقداری غذای خشک و آب سالم برای خود تان فراهم کنید و در جایی قرار دهید که در دسترستان باشد.
- به هشدار‌های هواشناسی و سازمان مدیریت بحران توجه کنید و اگر هشداری صادر شد، به سرعت از منطقه خطر دور شوید.
- اگر درمنطقه پرخطر مانند بولوار نماز، سیدی و سمت کوه‌های خلج زندگی می‌کنید و باید برای تخلیه محل سکونت آماده شوید، سعی کنید تا حد امکان خانه را در وضعیتی ایمن قرار دهید. کلید‌های اصلی برق را خاموش و وسایل برقی را از پریز جدا کنید.
- مسیل‌های خشک، نهرها، کانال‌های زهکشی و دره‌ها می‌توانند در زمان بسیار کوتاه و حتی بدون هشدار قبلی سیل آسا شوند. پس از اتراق و تردد در این مکان‌ها بپرهیزید.
- وسایل ضروری، اسناد و اشیای قیمتی خودتان را در طبقه‌های بالاتر خانه قرار دهید.
اگر زیرزمین دارید، دیوار‌های زیرزمین را با عایق‌های ضدآب بپوشانید تا جلو نفوذ آب و آسیب‌های بعدی سیل گرفته شود.
در زمان حادثه این نکات را رعایت کنیم؟
- اگر درحال وقوع سیل در ساختمانی گیر افتادید، سعی کنید خودتان را به بالاترین نقطه برسانید. در صورت لزوم پشت بام را انتخاب کنید. اتاق‌های زیرشیروانی که فضای بسته‌ای دارند اصلا انتخاب امنی برای ماندن نیستند.
- اگر خیس شدید یا در آب قرار گرفتید، به پریز و تیر‌های آهنی به ویژه پایه چراغ‌ها دست نزنید، چون امکان برق گرفتگی زیاد است.
- از حرکت در آبی که جریان دارد، بپرهیزید، چون حتی پانزده سانتی متر آب در حال حرکت می‌تواند تعادل انسان را بر هم زند و او را در جریان سیلاب وارد کند.
- اگر مجبور به حرکت در جریان آب شدید، باید جایی را انتخاب کنید که آب ساکن است. برای اطمینان از حرکت در آب بهتر است از چوب دستی استفاده کنید تا از عمق و استحکام محل قدم گذاشتنتان مطمئن شوید.
- از ایستادن بر روی پل‌هایی که سیلاب در زیر آن در حرکت است، دوری کنید، چون سیل می‌تواند در یک چشم برهم زدن شدت بگیرد، پل را از بین ببرد و همه را غافل گیر کند.
- مناطقی که آب سیل در آن جمع شده خطرساز است، زیرا احتمال دارد که جاده به صورت ناگهانی و به وزن حتی یک خودرو نشست کند.
نکته مهم: سیلاب، تماشا کردن و دست به دوربین شدن ندارد. شدت جریان سیل هیچ وقت پیش بینی پذیر نیست و شما را غافل گیر خواهد کرد.
پس از وقوع سیل هم مراقب باشیم
- با استفاده از رادیو و دیگر رسانه‌های جمعی، اطلاعاتی درباره مکان‌های دسترسی به آب سالم و بهداشتی و غذا را به دست آورید تا خود و خانواده تان از آن استفاده کنید. آب سیل ممکن است به نفت، گازوئیل و فاضلاب آلوده شده باشد به همین دلیل از نوشیدن آب سیل خودداری کنید. خطر وجود جریان برق در آب هم دلیل بعدی است.
- فقط زمانی به خانه برگردید که مسئولان محلی، منطقه را بی خطر و امن دانستند. در هنگام برگشت به خانه باید احتیاط کنید، چون ممکن است سیل به فونداسیون خانه آسیب جدی زده باشد و فروبریزد. همچنین از هر ساختمانی که با سیل محاصره شده است، دور بمانید.
- برگشتن به چنین ساختمان‌هایی ممکن است تلفات جانی هم داشته باشد.
- سیل سبب خروج مار‌ها و دیگر موجودات موذی از لانه‌های خود و ورود آن‌ها به جریان سیل و خانه‌ها می‌شود، پس حتما احتیاط کنید.
- به سیم‌های سقوط کرده برق دست نزنید و جریان برق را به محض ورود به خانه وصل نکنید. به اداره برق منطقه تان موارد این چنینی را گزارش دهید.
- هر چیزی را که در خانه، خیس شده است تمیز و ضدعفونی کنید، زیرا گل و لای سیل می‌تواند آلوده به فاضلاب و مواد شیمیایی باشد.
- از کودکان و افراد مبتلا به آسم و بیماری‌های ریوی در کار پاک سازی آثار سیلاب در خانه استفاده نکنید. رشد کپک‌ها در چنین ساختمان‌هایی سلامت آن‌ها را به خطر می‌اندازد.
اگر با خودرو در سیل گیر افتادیم
- اگر با همه احتیاط‌هایی که به خرج دادید، در زمان موقوع سیل درحال رانندگی بودید، این نکات را جدی بگیرید.
- پیش از هرکاری خون سردی تان را حفظ تا بتوانید بحران را به درستی مدیریت کنید.
- اگر احتمال می‌دهید خودرو تان در جریان سریع آب قفل و بی حرکت می‌شود، معطل نکنید. فوری از خودرو خارج شوید و پیاده به یک جای امن بروید.
- پانزده سانتی متر کافی ا ست تا کف بیشتر خودرو‌های سواری با آب تماس پیدا کند و کنترل خودرو از دستتان خارج شود. اگر احساس کردید ارتفاع آب به این حد رسیده است، از خودرو تان خارج شوید.
- تلاش نکنید تا آخرین لحظه در خودرو تان بمانید تا شاید آن را حفظ کنید، جانتان مهم‌تر است.
- در مناطق پرخطر خودرو تان را در مسیر مسیل‌ها و دره‌ها پارک نکنید تا اگر سیل جاری شد آن را با خود نبرد و سبب راه بندان و گسترش سیل به نقاط دیگر نشود.
- سی سانتی متر آب بدون شدت زیاد می‌تواند بیشتر خودرو‌ها را شناور کند و سی سانتی متر دیگر هم می‌تواند بیشتر خودرو‌ها را با خود ببرد. پس خطر نکنید و جانتان را نجات دهید.
- هنگام رانندگی مراقب شیب و پیچ‌های جاده باشید. با دنده سنگین حرکت کنید، چون در این طور مواقع، ترمز‌ها درآب خوب کار نمی‌کنند.
- اگر با خودرو در سیل گیر کردید، به وسیله میله‌های پشتی صندلی از کنار قفل کودک به شیشه فشار آورده و شیشه را بشکنید.
- برای پارک خودرو در جایی توقف کنید که کاملا مسطح و خطر سقوط سنگ در آن وجود نداشته باشد. همچنین مناطقی را انتخاب کنید که از کانون‌های خطر، تیر‌های برق فشارقوی و سازه‌های ناامن و نیمه کاره داربست دار دور باشد.
- اگر خودروتان لیز خورد، بدون ترمز گرفتن، پدال گاز را رها کنید و با خون سردی فرمان را در جهت حرکت خودرو بچرخانید تا خودرو مستقیم در مسیر درست قرار بگیرد. حواستان باشد تا وقتی خودرو به حالت مستقیم در نیامده است از دنده سنگین‌تر استفاده نکنید.
چگونه به فرد حادثه دیده کمک کنیم؟
- در زمان وقوع سیل یا پس از آن ممکن است با فردی برخورد کنید که غرق شده و تا پیش از رسیدن نیروی‌های امدادی به کمک شما نیاز پیدا کرده است.
- برای نجات فرد گرفتار در سیل اگر دوره‌های آموزشی لازم را نگذرانده اید یا جریان آب زیاد است، به هیچ وجه اقدام نکنید، چون جان خودتان هم به خطر می‌افتد.
- وقتی برای نجات فرد غرق شده اقدام می‌کنید او به علت وحشت از غرق شدن، ممکن است به سمت شما هجوم آورد و شما را هم با خود به زیر آب بکشد. در چنین شرایطی بهترین کار این است که اگر می‌توانید او را از پشت بگیرید.
- پیش از هرکاری سر فرد غرق شده را پایین‌تر از دیگر اعضای بدنش قرار دهید. گوشتان را نزدیک دهانش ببرید تا مطمئن شوید هوای دم او را روی گونه هایتان احساس می‌کنید. از حرکت کردن قفسه سینه او نیز مطمئن شوید.
- اگر دورش شلوغ است، محیط را خلوت کنید تا به او اکسیژن بیشتری برسد. اگر چیزی مانع از تنفس او می‌شود، آن را برطرف کنید. در چنین مواردی تنفس دهان به دهان می‌تواند کارساز باشد.
- اگر فرد غرق شده نفس نمی‌کشد، نبض او را به مدت ۱۰ ثانیه بررسی کنید. اگر بیمار نبض نداشت، احیای قلبی را شروع کنید.
- پاشنه یک دست را در مرکز سینه قرار دهید و دست دیگرتان را بر روی آن قلاب کنید و به صورت قائم فشار دهید. برای نوزادان باید از دو انگشت استفاده کنید.
- برای یک بزرگ سال، عمق فشار وارد شده به قفسه سینه باید دست کم ۲ و دست بالا ۴/۲ اینچ (پنج تا شش سانتی متر) باشد. برای یک نوزاد، حدود ۵/۱ اینچ (حدود چهارسانتی متر) و برای کودکان یک سال به بالا دو اینچ (پنج سانتی متر) فشار کافی است. اطمینان حاصل کنید که روی دنده‌ها فشار زیادی آورده نمی‌شود.
- سرعت ماساژ دست کم باید صدبار در دقیقه باشد. اجازه دهید بین فشارها، قفسه سینه کامل بالا بیاید.
- اگر در هنگام ماساژ قلبی، شخص استفراغ کرد، خیلی سریع او را برگردانید تا محتویات به درون دهان و مری او برنگردد. سپس بررسی کنید که آیا شخص شروع به تنفس کرده است یا خیر اگر شخص هنوز نفس نمی‌کشد این کار را تکرار کنید.
- کف دستتان را روی پیشانی فرد بگذارید و سر او را کمی به عقب برگردانید. سپس فکش را با دست دیگر کمی به سمت بالا فشار دهید تا دندان‌های فک پایین مقابل فک بالا قرار بگیرد.
- با دستی که سمت سر قرار دارد، بینی او را بگیرید تا مسدود شود. دهان خود را کامل بر روی دهان او قرار دهید (دهانتان را به دهان فرد بچسبانید تا هوا از این بین فرار نکند)، سپس به آرامی هوا را به درون ریه هایش بدمید و از گوشه چشم به ریه‌ها نگاه کنید تا سینه او تا حد امکان بالا بیاید.
- دهانتان را بردارید و بینی فرد را رها کنید تا هوا خارج شود (سر را همچنان نگاه دارید). پس از هر سی مرتبه ماساژ دوبار تنفس مصنوعی لازم است. این عملیات را تا جایی ادامه دهید که فرد شروع به نفس کشیدن کند یا نیرو‌های امدادی برسند.
سیل تدبیر می‌خواهد
شادفر | سیل، جزو بلایای طبیعی شناخته شده‌ای است که در صورت غفلت از آن تلفات جانی و خسارت‌های مالی سنگینی بر جای می‌ماند. کشور ما هم جزو آن دسته از کشو‌هایی است که از لحاظ تنوع و حجم گسترده خسارت ناشی از وقوع حوادث غیرمترقبه، سالانه مجبور به پرداخت بخش درخور توجهی از تولید ناخالص ملی برای جبران و بازسازی مناطق درگیر با بلایای طبیعی، ازجمله سیل می‌شود.
با این حال متأسفانه موضوع سیل و مدیریت و کاهش خسارت‌های حاصل از آن در کشور مورد توجه جدی قرار نمی‌گیرد و فقط زمانی که سیل مخربی فاجعه می‌آفریند توجه مسئولان به آن جلب می‌شود. توصیه می‌شود پیش از بروز چنین اتفاقات هولناکی برخی راهکار‌ها اجرا شود.
- استفاده از مصالح سنگین‌تر در طبقات پایین ساختمان‌ها
- ساخت مراکز مسکونی و تجاری
- ایجاد تالاب در مناطق مستعد و اصلاح و برگرداندن رود‌ها به مسیر‌های اصلی خود
- کاشت درختچه‌ها و تقویت خاک با زراعت چوب و انواع گیاه و سبزه
- به کارگیری سامانه‌های هشدار سیلاب در مناطق مستعد