الهام ظریفیان | شهرآرانیوز؛ مرتضی اسکافی مدیر هنری و سینمایی اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی و دبیر استانی هشتمین دوره جشنواره ملی فانوس است. او در روز‌های گذشته از دریافت ۱۱۵ اثر در رشته‌های تئاتر صحنه‌ای و خیابانی، نمایشنامه، فیلم‌های داستانی کوتاه و مستند کوتاه، انیمیشن، نماهنگ، سرود، نمایش رادیویی و پادکست و آغاز داوری آثار این رویداد خبر داد. مرحله ملی این جشنواره تابستان۱۴۰۳ به میزبانی شهرکرد برگزار می‌شود. به همین مناسبت گفت وگوی کوتاهی با اسکافی که رئیس انجمن تهیه کنندگان فیلم بلند مشهد نیز هست، انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.
جشنواره فانوس چه هدفی را دنبال می‌کند؟
مهم‌ترین هدف این جشنواره همان چیزی است که اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و مقاومت برپایه آن تشکیل شده است. همچنان که رهبر معظم انقلاب سال گذشته فرمودند فعالیت این حوزه باید صدبرابر شود، نیاز داریم آثار دفاع مقدس و مقاومت را به آثار سینمایی و هنری در موضوعات ایثار و شهادت و مسائل خانواده‌های رزمندگان و شهدا تبدیل کنیم تا بتوانیم قدردان رزمندگان دفاع مقدس و مقاومت باشیم.
دریافت آثار متنوع پادکست، سرود‌های مردمی، فیلم و مستند کوتاه، نمایش خیابانی و صحنه ای، نمایشنامه و آثاری در بخش دانش آموزی این جشنواره نشان دهنده این است که هنرمندان خراسان رضوی درباره دفاع مقدس و مقاومت همیشه حرف برای گفتن دارند. سال ۱۴۰۰ و در دوره ششم که خراسان رضوی میزبان جشنواره ملی فانوس بود، چند رتبه کشوری داشتیم. سال گذشته نیز در رشته پادکست و نمایش رادیویی مقام داشتیم.
جشنواره امسال در مقایسه با دوره‌های پیش چه تغییراتی داشته است؟
سال گذشته از بیست شاخه هنری جشنواره فقط در دوازده شاخه اثر داشتیم و امسال در هجده شاخه آثار داریم. این نشان دهنده رشد هنر حوزه دفاع مقدس است. هفته گذشته در جشنواره «ترنم حماسه»، گروه سرود «آسمان» به مدیریت سیدمجتبی ذبیحی مقام اول کشوری را در سرود‌های مردمی دفاع مقدس کسب کرد.
آیا دوره‌های پیش آسیب شناسی شده اند و براساس آن تصمیمات و برنامه ریزی‌های جدیدی صورت گرفته است؟
نیاز است همه سازمان‌های هنری و سینمایی و دستگاه‌های دولتی به کمک ما بیایند. بنیاد حفظ آثار، خودش اثر تولید نمی‌کند. این بنیاد یک تشکل ستادی هماهنگ کننده بین دستگاه‌ها و یک ضابط نظارتی است. در کمیته هنری و سینمایی شواری هماهنگی حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس خراسان رضوی، هجده سازمان و نهاد عضو هستند.
در جلسه سال گذشته این کمیته که با ریاست مجید عسگری رئیس حوزه هنری و به دبیری خودم برگزار شد، به این رسیدیم که برای اینکه بتوانیم آثار خوبی تولید کنیم، باید همه دستگاه‌ها را به کمک بیاوریم. امسال نیز به زودی جلسه این کمیته را دوباره برگزار می‌کنیم تا بتوانیم با کمک دستگاه‌ها آثار باکیفیت تری را برای جشنواره‌های بعدی «فانوس»، «سنگر» و «ترنم حماسه» آماده کنیم.
انتقادی که به این جشنواره وارد می‌شود، این است که خروجی مشخصی ندارد و نتوانسته است سایر سازمان‌ها را پای کار بیاورد. نظرتان چیست؟
بله، این جشنواره تاکنون صرفا برای تولیداتی بوده که خود اداره کل حفظ آثار در آن نقش داشته یا از آن حمایت می‌کرده است. این گونه نبوده است که از هر جایی اثری بیاید. امسال برنامه ما این است که بتوانیم مشارکت بیشتری از سازمان‌ها بگیریم و هنرمندان را به سمت موضوعات جشنواره سوق بدهیم. مثلا اگر شهرداری در سرود فعالیت می‌کند، چه بهتر که در موضوع دفاع مقدس و انقلاب اسلامی باشد. در واقع باید سیاست گذاری کنیم و بتوانیم بودجه سازمان‌ها را به این مسیر هدایت کنیم.
از برگزیدگان جشنواره چه حمایتی می‌شود؟
به برگزیدگان دیپلم افتخار، تندیس و هدایای نقدی تعلق می‌گیرد. همچنین به آن‌ها برای جشنواره سال بعد در ساخت آثار بعدی کمک می‌کند. سال گذشته به چند هنرمند در رشته‌های سرود و پادکست کمک‌های نقدی و غیرنقدی تعلق گرفت تا بتوانند امسال حضور بهتری در جشنواره داشته باشند.
برای انتشار، توزیع یا اکران آثار برگزیده برنامه‌ای دارید؟
معمولا آثاری را که در جشنواره‌ها برگزیده می‌شوند، به اکران عمومی می‌گذاریم. در جلسه‌ای نیز که در چند روز گذشته با رئیس سازمان هنری و امور سینمایی بنیاد سیدمجید جوشقانی داشتیم، بار دیگر بر این موضوع تأکید و قرار شد آثار برگزیده، هم در صداوسیمای مراکز استان‌ها و هم در شبکه‌های سراسری پخش شوند.
مدیریت هنری بنیاد حفظ آثار چه قدمی برای ایجاد زیرساخت‌های هنری شهر و استان برداشته است؟ آیا صرفا به برگزاری جشنواره اکتفا می‌کنید یا در ادامه به دنبال ایجاد زیرساخت‌هایی مانند سالن تئاتر و نگارخانه هستید؟ یا حتی شهرک سینمایی که خیلی از سینمایی‌ها بر آن تأکید دارند و بر این باورند که می‌تواند به رشد سینمای مشهد کمک کند.
در ابتدای هر سال برنامه‌های ابلاغی مدیریت هنری و سینمایی بنیاد به ما ابلاغ می‌شود. بخشی از فعالیت‌های ما برگزاری جشنواره‌ها و بخشی تولیدات هنری است. اما وظیفه دیگری که به ما محول شده است، نظارت بر تولید و نشر آثار در موضوع دفاع مقدس است.
هر اثری در موضوع دفاع مقدس و قبل از صدور هر پروانه ای، برای ساخت باید از فیلتر اداره کل حفظ آثار بگذرد، اما متأسفانه از سال ۱۳۹۹ که این قانون تصویب شده است، تاکنون هیچ حرکتی از سوی سازمان‌ها ندیده ایم. در موضوع شهرک سینمایی ما هم گله مندیم، چراکه جلسه استاندار با اصحاب فرهنگ و هنر و سینمای استان برگزار و موضوع شهرک سینمایی مطرح می‌شود، اما از مدیر هنری اداره کل حفظ آثار دعوت نمی‌شود.
احساس می‌کنم یک مقدار کم لطفی دارد می‌شود. در گذشته هنرمندانی مرحوم مانند شهاب ملت خواه طرح خوبی برای شهرک سینمایی در مشهد ارائه دادند. عبدا... ارجائی، شهردار سابق مشهد، نیز قول داده بود بخشی از زمین‌های واگذارشده لشکر ۷۷ به شهرک سینمایی اختصاص می‌یابد، اما این موضوع فراموش شده است. این مطالبه همچنان از سوی اهالی سینما وجود دارد که امیدوارم با کمک رسانه‌ها محقق شود.
ناگفته نماند که باتوجه به پیشرفت فناوری و جلوه‌های ویژه در سینما، شهرک‌های سینمایی مانند گذشته کاربرد ندارند، ولی درعین حال شهرک سینمایی با زیرساخت جدید همچنان موردنیاز است. شهرک سینمایی برای مشهد اهمیت دارد تا هنرمندان به دلیل دسترسی نداشتن به لوکیشن از این شهر کوچ نکنند. همچنان که خیلی از هنرمندان به دلیل نبود این زیرساخت‌ها در دهه گذشته از مشهد رفتند؛ مانند حسن آخوندپور که عضو هیئت مدیره انجمن تهیه کنندگان بود و الان مقیم تهران شده است.
اگر اهتمام بیشتری صورت بگیرد، آن هجده سازمان عضو کمیته خیلی راحت می‌توانند سیاست گذاری و برای ایجاد زیرساخت‌ها برنامه ریزی کنند. در حدود یک سالی که من این مسئولیت را برعهده گرفته ام، به طور جدی برنامه ریزی کرده ایم و به زودی بازرسی و نظارت از دستگاه‌هایی که با ما مرتبط هستند را در موضوع تولیدات هنری شروع می‌کنیم. از سازمان‌ها می‌خواهیم اگر در موضوع دفاع مقدس و مقاومت کاری انجام داده اند، به ما گزارش بدهند.
ما این گزارش‌ها را به بنیاد حفظ آثار ارائه خواهیم داد. چنان که می‌دانید، این بنیاد زیر نظر ستاد مشترک نیرو‌های مسلح است که این ستاد نیز به صورت مستقیم زیر نظر فرمانده کل قواست و در همین سلسله مراتب باید پاسخگو باشیم. امیدواریم در بازرسی‌ها و نظارت‌ها بتوانیم گزارش‌های خوبی که شایسته خراسان است، به مرکز بدهیم.