به گزارش شهرآرانیوز، «امربهمعروف و نهیازمنکر» ازجمله همین احکام است که در اهمیت آن همین بس که قیام تاریخ‌ساز عاشورا با محور و برای آن شکل گرفت. در این باره با حجت‌الاسلام‌والمسلمین هادی عجمی، استاد سطوح عالی حوزه علمیه و مدرس فقه فرهنگی، گفتگو کرده‌ایم.
نقش هر مسلمان در تعیین سرنوشت جامعه و تعهدی که باید نسبت به مسئولیت‌های اجتماعی داشته باشد، ایجاب می‌کند که او ناظر و مراقب همه اموری باشد که پیرامون وی اتفاق می‌افتد. این مهم در فقه اسلامی با عنوان «امربهمعروف و نهیازمنکر» مطرح شده و از مهم‌ترین مبانی تفکر سیاسی یک مسلمان و از مهم‌ترین فرایض و ضامن بقای اسلام است.
عدالت اجتماعی از دستاورد‌های امربهمعروف و نهیازمنکر است. نظارت عمومی، زمینه فراگیری عدالت اجتماعی را فراهم می‌کند و ضمن تعدیل ثروت‌های جامعه، زندگی عادلانه‌ای برای اقشار مختلف مردم رقم می‌زند. سلامتی جامعه و فراوانی خیر و برکت، آبادی و عمران زمین، حلال‌شدن کسب‌وکار‌ها و درآمد‌ها از دیگر برکات عمل به این فریضه است.
امربهمعروف و نهیازمنکر حکمی مهم و با کارکرد‌های اجتماعی است. اسلام به ما می‌گوید اگر فردی در فضای شخصی کار ناپسندی انجام داد و گمان کرد که ما از آن باخبر نشده‌ایم، باید تغافل کرد و خود را به ندیدن زد؛ اما در امور اجتماعی اگر یک امر ناپسند در مقابل دید همگان قرار بگیرد، باید درصدد اصلاح اجتماعی برآمد. البته آمر‌به‌معروف و ناهی‌ازمنکر باید معروف و منکر را بشناسد و تشخیص دهد آنچه رخ داده، جزو منکرات است. اگر کسی این آگاهی را نداشته باشد، امر و نهی بر او واجب نیست.
در فرایند اصلاح اجتماعی، امربهمعروف و نهیازمنکر در مرحله دوم قرار دارد. این سازوکار را خداوند به‌عنوان پشتیبان اجرای احکام الهی در اجتماع وضع کرده است. اسلام بعد از نشر اجتماعی فساد درصدد اقدام برمی‌آید و قبل از آن بنایی برای تعزیر ندارد. بخش قابل‌توجهی از این تعزیر و حدود هم ناظر بر اصلاح اجتماعی است، نه اینکه صرفا بخواهد یک کار شخصی انجام دهد. براساس این نوع نگاه، ما می‌توانیم بحث امربهمعروف و نهیازمنکر و به‌طور خاص حرکت امام‌حسین (ع) را تحلیل کنیم.
امام‌حسین (ع) در ماجرای تاریخ‌ساز عاشورا پایه‌واساس و افق و هدف حرکت اصلاحی خودشان را اجتماعی و امربهمعروف و نهیازمنکر معرفی کردند. ایشان در نامه‌ای به محمدبن‌حنفیه توصیه کردند برخلاف آنچه عنوان شده است، من هیچ‌گونه افسادی ندارم و مخالفت من در راستای اصلاح امت جدم است و در ادامه می‌فرمایند: من می‌خواهم امربهمعروف و نهیازمنکر و سیره جدم پیامبر (ص) و امیرالمؤمنین (ع) را اجرا کنم.
امام حسین (ع) در طول مسیر از مکه به‌سمت کربلا هم از این واجب دست نکشیدند و امثال زهیربن‌قین و دیگران با همین اصلاح اجتماعی حضرت سیدالشهدا (ع) عاشورایی شدند. ایشان در روز عاشورا تلاش کردند سپاهیان و حتی عمرسعد را متوجه اشتباهشان کنند، اما به‌فرموده حضرت، چون دل‌هایشان از مال حرام انباشته بود، سخن حضرت در آنها اثر نکرد. برای همین هم در زیارت مخصوص ایشان می‌خوانیم: «اَمَرتَ بالمعروفِ وَ نَهَیتَ عَنِ المنکر.»