این روز‌ها با شیوع ویروس کرونا بسیاری از افراد نهاد‌ها را متولی کنترل و مدیریت این ویروس می‌دانند، اما سؤال مهم این است که سهم شهروندان در مدیریت بحران فراگیر کرونا چیست؟ آیا اینکه به سازوکار‌های ارگان‌ها و نهاد‌ها بسنده کنیم کفایت است؟ دیگران هم وظیفه دارند در این روند وارد شوند؟! سؤال‌های مختلفی مطرح می‌شود از آنجایی که شیوع این ویروس بی‌نظیر بوده و همه ابعاد زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار می‌دهد از نظر اخلاقی باید همه در کنار هم همکار و همیاری کنیم تا ریشه این ویروس خطرناک خشک شود.
بدون تردید گذر سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از این بحران جز با مشارکت همگانی و همبستگی ملی امکان‌پذیر نخواهد بود. نقش شهروندان در مدیریت این بحران، هم در بخش پیشگیری مهم است، هم درمان و هم جبران پیامد‌ها و خسارت‌ها.
همگان می‌توانند به فراخور ظرفیت و توانمندی خود در این حوزه نقش ایفا کنند، همچنان‌که همگان نسبت به این موضوع که با سرنوشت همه اعضای جامعه پیوند خورده است، مسئولیت و وظیفه دارند. در همین شهر مشهد جمع زیادی از بسیجیان، نیرو‌های آتش‌نشانی، اعضای شورای اجتماعی و... روزو شب ندارند و به‌طور مستمر و منظم در حال ضدعفونی کوچه‌ها و خیابان‌ها هستند.
ممکن است هنوز هم باشند افرادی که توجهی به توصیه‌ها و هشدار‌های مسئولان بهداشتی ندارند و خود را مسئول نمی‌دانند. پیامبر اسلام (ص) می‌فرمایند: «کلکم راع و کلکم مسئول» یعنی همه مردم نسبت به آنچه برعهده و در توان دارند، مسئول هستند. طبعاً در شرایط بحرانی که در حال حاضر به وجود آمده است و مسائل پیچیده‌تر، نیاز‌ها بیشتر و امکانات کمتر است، مسئولیت همگانی شهروندان سنگین‌تر و ضرورت مشارکت برای حل مسئله بیشتر می‌شود. در این شرایط انتظار می‌رود هر کس توانی و امکانی دارد پا پیش بگذارد و به مبارزه با ویروس کرونا به میدان بیاید.
این سؤال اساسی درباره مسئولیت فردی و جمعی را باید هر شهروند متناسب با توان و ظرفیت خود پاسخ دهد. من شک ندارم که هر کس که بخواهد و عزم جدی داشته باشد، می‌تواند در این زمینه نقش بزرگی را ایفا کند.
طی دوسه ماه گذشته در رسانه‌ها دیدیم و خواندیم که پزشکان، پرستاران و کادر درمان خوش درخشیدند و با تخصص و تعهد خود نقش سنگربانی از سلامت جامعه را به خوبی ایفا کردند و با فداکاری ستایش‌برانگیزی برگ زرینی در تاریخ طب ایران زمین به ثبت رساندند و اقدامات و رشادت‌هایشان برای همیشه ماندگار شد.
دیگر گروه‌ها هم باید خودشان را مسئول بدانند مثلا صنعتگران می‌توانند با افزایش تولید و تأمین لوازم بهداشتی مثل ماسک، دستکش، مایع ضدعفونی کننده و… به کمک مردم نیازمند بشتابند و نقش بیشتری در این زمینه ایفا کنند. یا اینکه اصحاب رسانه می‌توانند با اطلاع‌رسانی مناسب، شفاف‌سازی و افزایش آگاهی مردم درباره عوارض ویروس کرونا، راه‌های پیشگیری از شیوع آن و روش‌های علمی خود‌درمانی را اطلاع‌رسانی و ترویج کنند تا هرچه زودتر از شر این ویروس خلاص شویم.
البته تا حالا خبر‌های خوبی هم شنیده‌ایم که مثلا مالکان مغاز‌ه‌ها و خانه‌ها از دریافت اجاره‌بهای خود صرف‌نظر کرده‌اند و از حق خود گذشته‌اند. این اقدامات زیباست. به امید روزی که شهر و کشورمان از شیوع هرگونه ویروس و بیماری در امان باشد.