به گزارش شهرآرانیوز، یکی از دلایل مهم اختلاف‌های خانوادگی و حتی ختم شدن زندگی‌های زناشویی به طلاق‌های رسمی و عاطفی، نداشتن علم و عمل نکردن به وظایف زنان و مردان است، درحالی‌که خدا به‌عنوان خالق انسان، کیفیت نقش‌های هریک از اینها را تعیین کرده است؛ نقش‌هایی که درباره آنها با حجت‌الاسلام‌والمسلمین حسین شهامت، عضو هیئت‌علمی جامعه‌المصطفی‌العالمیه، گفتگو کرده‌ایم.
یکی از موضوعات پربحث در قرآن کریم، آیه «اَلرِّ‌جَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ» درباره مسئله زن و مرد و تفاوت آنها و وظایفشان دربرابر یکدیگر است. در ترجمه آیه آمده است: مردان قوام هستند. قوام یعنی کسی که تدبیر امور در دست اوست و مدیریت کار را برعهده دارد. طبق آیه، مردان بر امور بانوان، مدیریت و زعامت دارند. در اینجا دو دلیل برای قوام بودن و قیم بودن و اشراف داشتن مرد بر امور زندگی و خانواده مطرح شده است؛ ابتدا آنکه طبیعت زن و مرد با هم متفاوت است.
خداوند در ادامه این آیه می‌فرماید: زن‌های صالحه، آنهایی هستند که «قانتات» یعنی به‌شدت تسلیم و مطیع خدا هستند. در ادامه آیه از بانوان صالحه به‌عنوان حافظان‌الغیب یاد می‌شود. این بانوان صالح، مؤمن و مطیع خدا و همراه و همگام با همسر، حافظان‌الغیب هستند؛ یعنی آن امور پنهان زندگی خود را از چشم افراد جامعه حفظ می‌کنند؛ چون بانوان، حافظ اسرار و امور زندگی زناشویی هستند. این آیه درباره وظایف زن و مرد، تقسیم زیبایی کرده است.
لازمه قوام بودن، کارایی، شجاعت، متعهد بودن و مسئولیت‌پذیری است. خداوند در این آیه از قرآن نمی‌گوید مردان این‌گونه هستند، بلکه می‌گوید مردان باید این‌گونه باشند و مدیریت عقلانی زندگی باید به خانم‌ها سپرده شود؛ چراکه آنها کانون احساس و عاطفه هستند و مسئولیت تربیت نسل به آنان سپرده شده است. زنان، محرم اسرار زندگی و محرم روابط انس و الفت در زندگی‌اند. از طرف دیگر وقتی زن و مرد از لحاظ توازن امور باهم سنجیده می‌شوند، طبیعتا درخواهیم یافت که مردان در این حوزه دست بازتری دارند.
در این آیه، وظایفی برای تربیت فرزندان مطرح می‌شود که بچه‌ها چه زمانی می‌توانند در خلوتگاه پدر و مادر وارد شوند و چه زمانی حق این کار را ندارند. قطعا آموزش این امور به فرزندان، کار مادران است. خوب شوهرداری کردن زنان به معنای تربیت درست فرزندان، رابطه مناسب با همسر در امور احساسی و عاطفی، تدبیر مدیریت داخلی زندگی و درنتیجه رضایت همسر از اوست. زنی که این امور را به‌درستی انجام دهد، در همه کار‌هایی که مردان می‌کنند، شریک است؛ یعنی اگر مرد او به جهاد برود، جانباز شود، به شهادت برسد یا به حج برود، با او شریک خواهد بود.
تفسیر این آیه بدین شکل است که زنان باید در یک حریم محفوظ باشند و یک پشتوانه قدرتمند، شجاع و غیور از آنها مواظبت کند تا آسیب نبینند و کار‌های سخت و تحمل‌ناپذیر به آنان سپرده نشود؛ چراکه مردان قوام هستند. جامعه‌ای که کار‌های سخت را به بانوان خود بسپارد، هم به خانواده، هم به جامعه و هم به خود زنان، ظلم کرده است. اسلام بهترین دفاع را از شأن و جایگاه بانوان در آیه مطرح کرده است که مرد باید قوام باشد.
مردان و زنان اقتضائات خاص خود را دارند؛ مثلا به‌طور معمول شجاعت در امور سخت در مردان، بیشتر از زنان وجود دارد یا ویژگی غیرت و حفظ ناموس و خانواده و فرزندان در مرد متبلورتر است. توانمندی‌های جسمانی، قدرت مقابله و ایستادگی در مقابل دشمنان، توانایی برای معاش و انجام کار‌های سخت، همگی اقتضائات خاص هستند. هر خانواده‌ای که بخواهد سرپا بایستد، باید بر قدرت و نیرویی تکیه کند که شجاعت، غیرت و توانمندی او محرز باشد که این امر در مردان نمود بیشتری دارد.
مرد قوام دارای عقل سلیم، شجاعت، غیرت، توانمندی و تعهد است و هر زنی دوست دارد چنین کوه ستبری را پشت‌سر خود داشته باشد؛ البته این نکته را نیز نباید فراموش کنیم که مرد با وجود دارا بودن تمام این ویژگی‌ها، بدون داشتن زنی که در احساسات و عواطف در اوج است، نمی‌تواند به کمال دست یابد، لذا همه مردان باصلاحیت اندیشمند بزرگ درکنارشان همسری باعاطفه، مهربان و پراحساس بوده است.
اینکه مرد قوام است، بدین معنا نیست که مرد از زن کامل‌تر است. در امور معنوی، میدان برای زنان و مردان باز است. ممکن است مرد در امور زندگی قوام باشد، ولی زن او در تحصیلات، معنویت و ایثارگری از شوهرش برتر باشد. خداوند می‌فرماید: «لَقَد خَلَقنَا ٱلإِنسَنَ فِی أَحسَنِ تَقوِیم»؛ یعنی ما انسان را در بهترین حال خلق کردیم و این یعنی زن اقتضائات زنانه‌اش بهترین اقتضائات و مرد اقتضائات مردانه‌اش، بهترین اقتضائات است. اینها زمانی که کنار هم قرار گیرند، مکمل هم می‌شوند، به‌شرطی‌که زنان ما زن و مردان ما مرد بمانند.
تمام مشکلات امروز ما به‌خاطر عمل نکردن به این آیه است. طلاق‌ها، ناسازگاری‌ها، کشمکش‌ها، دعوا‌ها و اختلافات به خاطر این است که مردان ما اصول مرد بودن در زندگی را رعایت نمی‌کنند و زن‌های ما اقتضائات زن بودن را در زندگی یا نمی‌دانند یا نمی‌خواهند رعایت کنند. ما باید روی این دو مسئله کار کنیم. در این آیه، مثنوی‌مثنوی مطلب و حکمت نهفته است که باید روان‌شناسان، جامعه‌شناسان، دانشمندان و بانوان فرهیخته ما، زنان ما را در این زمینه آگاهی بخشند.