مدیریت رفتار خانوادگی

«و از نشانه‌هاى او این است که همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا درکنار آنها آرامش یابید و درمیانتان مودت و رحمت قرار داد. در این، نشانه‌هایى است براى گروهى که تفکر می‌کنند». این جمله نورانی، بخشی از آیه ۲۱ سوره مبارکه روم است که در آن خداوند متعال به آدمی بشارت می‌دهد برای آرامش شما همسرانی آفریدیم از جنس خودتان تا درکنار هم به آرامش برسید.

 حال به‌راستی انسان‌ها چه بلایی سر خود می‌آورند یا چگونه رفتار می‌کنند که این نعمت الهی که قرار است حال ما را خوب کند، لحظات عمرمان را به بهترین لحظه تبدیل کند و نیاز‌های روحی و جسمی‌مان را برطرف سازد، گاهی در مسیر عکس حرکت می‌کند؟ ذات و فطرت انسان، پاک است و بر مبنای شفافیت و سلامت، بنا نهاده شده است و هرکه در این مسیر حرکت و زندگی کند، بدون شک آرامشی دائمی خواهد داشت که هم زندگی دنیایی او را سامان می‌بخشد و هم عاقبتش را به خیر می‌کند.

اما این آدم سرکش و در بسیاری مواقع نافرمان، گاه لج‌بازی می‌کند و مانند شناگری می‌شود که دوست دارد خلاف جهت آب شنا کند و کلی انرژی و توان خود را بدین شکل هدر بدهد و گذر از مسیر را برای خود سخت و پیچیده کند. آنچه در زندگی زناشویی قطعی است، همین معنا و برداشتی است که این آیه شریف به‌صراحت به آن می‌پردازد. اما آدمی دربرابر برخی مسائل زندگی از خود رفتار‌ها یا واکنش‌هایی نشان می‌دهد که به‌مرور زمان، کار را برای خود سخت می‌کند. 

هر مرد و زنی که باهم پیمانی دائم و پربرکت می‌بندند، ازدواج می‌کنند و خانواده تشکیل می‌دهند، کاری را انجام داده‌اند که پیامبر اعظم (ص) از آن چنین یاد می‌کنند: «در اسلام، بنایی که در نزد خدا محبوب‌تر از ازدواج باشد، نیست»، اما این اقدام مهم به آن معنا نیست که همواره همه‌چیز گل‌وبلبل باشد و هیچ‌گاه اختلافی به‌وجود نیاید یا چالشی ایجاد نشود، حتی گاهی این اختلاف‌ها و مشکلات، مسائل پیچیده یا دعوا‌های شدیدی ایجاد می‌کند که بسیار مهم است قبل از هر چیزی، شیوه رفتار و گفتار صحیح درباره آن را بیاموزیم. باید بپذیریم زندگی خوب داشتن، نیازمند آموزش دیدن باتوجه‌به شرایط جامعه است. 

هر فردی حتی اگر مدارج علمی و تحصیلی بسیار بالایی نیز داشته باشد، باید همواره از لحاظ روان‌شناختی و اصول مدیریت، رفتار خود را نیازمند توسعه و آموزش بداند. این جمله بدان معناست که بهره‌گیری از دانش روز، تجربه‌های دیگران و مشاوره، نیاز دائمی انسان است که در هر سنی به اقتضای شرایط هر فرد، احتیاج به آن قطعی است؛ هرچند کم‌وکیف آن برای افراد مختلف، متفاوت خواهد بود. 

علاوه‌بر این، لازم است در خانواده کار‌هایی در جهت افزایش نور معنوی و به‌دنبال آن، حل اختلاف‌های خانوادگی صورت پذیرد. نگاه مهربانانه و اهدای عشق و محبت به اعضای خانواده، از توصیه ‎های مؤکد اسلام است که برای آن، خداوند مهربان وعده اجر و پاداش بی‌کران داده است؛ امر مهمی که علم روز در حوزه مدیریت خانواده و رفتار عمومی نیز به‌شدت بر آن تأکید می‌کند.

در ادامه حتما بخوانید پدر و مادر؛ دو بال برای پرواز  فرزند

علاوه‌بر مهرورزی و عشق‌ورزی، اصول مهمی همچون معنویت، خویشتن‌داری، وفاداری، فداکاری، تبعیت اهداف فردی از اهداف خانوادگی، یاری‌رسانی و توجه و گذشت، از مهم‌ترین توصیه‌‎های لازم برای حفظ اصالت رفتاری انسان در میان اعضای خانه و خانواده است. خانواده بهترین و امن‌ترین قرارگاه رفتاری و پناه عاطفی انسان است که می‌تواند امید به زندگی را افزایش دهد، در بسیاری زمینه‌ها، مانع انحراف و اشتباه انسان شود و در بروز مسائل و مشکلات با روحیه مودت و همکاری میان اعضای آن، گذر از مسیر تعالی و پیشرفت را سالم‌تر و راحت‌تر کند. 

از نظر شرعی و عرفی در جریان زندگی و در طول ارتباط میان زن و مرد، والدین و فرزندان، خواهر‌ها و برادر‌ها و... حقوق و تکالیف متقابلی وجود دارد که باید برای دستیابی به زندگی سالم و راحت، همه افراد آنها را به شایستگی فرابگیرند و به مفاد آن وفادار و متعهد باشند. در این صورت، رفتار خانوادگی به بهترین وجه مدیریت خواهد شد و رفتار انسان در خانه و درکنار اعضای خانواده بر مدار قانون، انصاف و اخلاق پیش خواهد رفت.