همه راه‌ها به مشهد ختم می‌شود

فرهنگ، یک موجود زنده است. نشو و نما دارد. داد‌و‌ستد می‌کند. صفحاتی را تحریر می‌کند که دیگران در خواندنش، خُلق‌و‌خوی خود را در نظمی نوین، تراز می‌کنند. من راهپیمایی اربعین را از این جنس می‌دانم. ما شاهد گسترش یک فرهنگ نوین از همدلی، همراهی و حتی هم‌زبانی هستیم؛ باوجود اینکه زبان همدیگر را نمی‌دانیم.

اما همدلی را قدرت و توان مفاهمه‌ای است که هم‌زبانی در برابر آن کم می‌آورد. آنچه در عراق طی سال‌های اخیر تجربه کرده‌ایم، در ایران عزیز ما، به‌ویژه در خراسان و به طور خاص‌تر در مشهد مقدس دارد تدریس می‌شود؛ تدریس و البته تحصیل. حاصل این فرایند را هم در دهه آخر صفر به چشم می‌بینیم و به ذهن، یادگاری می‌فرستیم. مسیر‌های منتهی به مشهد دارد کم‌کم، چون مسیر‌ها و طریق‌هایی می‌شود که زائران را به کربلا می‌رساند.

 نه به آن فراگیری که ریشه چند‌صد‌ساله دارد در فرهنگ عراقی‌ها، اما قطعا خیلی زودتر از آنچه فکر می‌کنیم، رونق‌گستر خواهد شد. همان جوشش معنوی و عمق معنایی که «مشایه» و راهپیمایی اربعین را به «ابررویداد» تبدیل کرده است، اینجا هم در آینده‌ای نه‌چندان‌دور، چنین خواهد کرد. در فردایی که نه دور است و نه دیر، به قول خبرنگار‌ها شاهد «گیگا‌ایونت»‌ها خواهیم بود. همان همزیستی انسان‌ها و فرهنگ‌ها و ظهور مهربانی را اینجا هم در جلوه‌های مکرر خواهیم دید. چه ما باشیم و چه نباشیم، این حقیقت، واقعیت خواهد یافت؛ اما مأموریت و حتی کلان‌مأموریت ما برای امروز است.

امروز که هستیم، باید در این ساحت، هستی‌بخشی کنیم؛ به‌ویژه ما‌هایی که خداوند، «مشهد‌نشینی» را روزی ما فرموده است. شکرانه قرار‌گرفتن در شعاع حضرت شمس‌الشموس (ع) تجانس است. باید ترجمه مهربانی صاحب‌خانه باشیم؛ جوری که هرکسی آمد و رفت، فردا زودتر میل برگشت کند. اینجا مرکز معنویت است و ما باید مغناطیس جذب به مرکز شویم. این هم صددرصد مردمی است. 

هیچ دولتی نمی‌تواند گریز از مرکز را مهار کند؛ چنان‌که نمی‌تواند جذب به مرکز را اجبار نماید. همان طور که سفر اربعین، مردمی است و باید مردمی بماند، سفر آخر صفر به مشهد هم باید مردمی پا بگیرد و مردمی هم بماند. راز ماندگاری فرهنگ‌ها و شکل‌گیری تمدن‌ها، حضور مردم است. آنچه مردم پای بنیاد‌نهادن آن باشند، ادامه آن را هم تضمین خواهند کرد. رویش‌های مبارک این را می‌شود در جاده‌های منتهی به مشهد دید. 

در حضور فاخر مردمی که به جاده می‌زنند تا آنانی که با برپایی موکب‌های متعدد، میزبانی زائران آفتاب را در فهرست افتخارات خود ثبت می‌کنند. باری، فرهنگ یک موجود زنده است. در داد‌و‌ستدی معرفتی، راه خود را باز می‌کند. هم در جغرافیا، هم تاریخ و مهم‌تر از جهان آدم ها، در جان انسان‌ها جا باز می‌کند. بکوشیم هرکجای مشهد هستیم، هر کاری که از ما ساخته است، در این ساختار نو، به‌خوبی انجام دهیم. سرانجام نیکو روزی کسانی است که روزگار خود را بر مدار انس با انیس‌النفوس (ع) تعریف و در خدمت به زائرانش تعبیر و تفسیر کنند.