به گزارش شهرآرانیوز؛ علی اکبر عنابستانی عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران بیان کرد: ساختار اقتصادی روستا‌ها بعد از اصلاحات اراضی به شدت متزلزل و ناپایدار شد. از طرفی حضور نفت در اقتصاد کشور و تکیه دولت‌ها از دهه ۴۰ به بعد به شرکت‌های نفتی مسبب عدم توجه به جایگاه بخش کشاورزی در اقتصاد کلان شد.
وی با اشاره به اینکه مشهد سالانه پذیرای بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون زائر است، اظهار کرد: زائرپذیری باعث ایجاد فرصت‌های شغلی زیادی در حوزه فعالیت‌های غیرتخصصی و خدماتی شده که همین موضوع مشهد را به بهترین خواستگاه مهاجرت روستاییان در نیمه شرقی کشور تبدیل کرده است.
عنابستانی عنوان کرد: به دلیل عدم توجه طولانی مدت به بخش کشاورزی و عدم توانمندسازی اقتصادی روستاییان، این قشر متحمل آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به گذشته شد و همچنین این آسیب‌ها به دنبال مخاطراتی مانند خشکسالی‌های طولانی مدت، بیش از پیش زندگی را برای کشاورزان، باغداران و دامداران روستانشین سخت کرد.
وی با بیان اینکه حاشیه‌نشینی در مشهد متفاوت از سایر شهر‌های ایران بوده است، افزود: در مشهد، جمعیت مهاجر عمدتا از نیمه شرقی به سمت مشهد کوچ می‌کردند. این مهاجران، پیرامون و در لبه‌های محدوده شهری و همچنین در پیرامون سکونتگاه‌های روستایی که از گذشته در حاشیه شهر مشهد وجود داشت، ساکن شدند. حاشیه‌های روستایی متورم شدند و پدیده خزش معکوس از روستا‌ها به سمت شهر مشهد اتفاق افتاد. روستا‌ها توسعه پیدا کرده و خود را به لبه شهری رساندند.
عنابستانی خاطرنشان کرد: براساس سیاست مدیریت شهری که در مشهد وجود داشت، به تدریج تعداد زیادی از این روستا‌ها به محدوده شهری ملحق شدند. برآورد میشود از سال ۱۳۳۰ تا به الان بالغ بر ۳۰ سکونتگاه روستایی وارد محدوده شهری شده‌اند
عضو هئیت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران گفت: برآورد‌های جمعیتی در شهر مشهد، تعداد محلات حاشیه نشین را عددی بالغ بر ۶۸ تا ۷۲ محله یا هسته جمعیتی نشان می‌دهد. حجم جمعیت حاضر در نسل‌های جمعیتی حاشیه، بالغ بر ۱.۵ میلیون نفر است. اگر جمعیت کل شهر مشهد را با توجه به آمار سال ۱۴۰۰، حدود ۳.۵ میلیون نفر درنظر بگیریم، حدود نیمی از جمعیت شهر مشهد در حاشیه آن اسکان گرفته‌اند.
وی افزود: در این حاشیه توسعه، ساخت و ساز بدون برنامه، خود رو، خودانگیخته و براساس نیاز مهاجرین حاشیه اتفاق افتاده است.
عنابستانی متذکر شد: عوامل موثر در شکل‌گیری و منشا ورودی مهاجران به شهر مشهد متفاوت است. پس از اصلاحات اراضی در دهه ۴۰ و ۵۰ شاهد حضور مهاجران درون استانی در مشهد بودیم که در محدوده خراسان بزرگ، مشهد به عنوان اولین و تنهاترین جاذبه جمعیتی در شرق کشور به چشم می‌خورد.
وی ادامه داد: در این دوره زمانی، عمده مهاجران درون استانی در هسته‌های جمعیتی پیرامون شهر جای می‌گیرند که شامل مناطقی از سمت شرق، شهرک‌های شهید رجایی (قلعه ساختمان)، شهید باهنر و به سمت بالاتر مهرآباد است که به سوی بافت‌های اولیه پنج‌تن، التیمور، جاده سیمان و حواشی آن بعد از ذخایر سیلو‌های گندم در بلوار رسالت و همچنین مناطق ابتدایی پیرامون میدان امام حسین (ع) ادامه پیدا می‌کند.
منبع: ایسنا