شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ در چند سال اخیر ساخت سینما در مجتمع‌های تجاری ایران و مشهد رونق گرفته است، به طوری که از ۱۰ سینمای مشهد، هفت سینمایی که تازه تأسیس‌تر ند در مجتمع‌های تجاری ساخته شده اند. این اتفاق موافقان و مخالفان بسیاری دارد. عده‌ای بر این باور ند که مجتمع‌های تجاری، هنری و فرهنگی، نمادی از شهر‌های توسعه یافته هستند و توانسته اند یک اقتصاد دو طرفه میان بازار و سینما را شکل دهند.
از سوی دیگر، اما عده‌ای باور دارند سینمابازار‌ها یک کار فانتزی هستند که آورده فرهنگی چندانی ندارند و حتی نفس‌های مجموعه‌های سینمایی مجزا و سینماهای تک سالنه را به شماره انداخته اند. ما در گزارش پیش رو درباره دلایل رونق گرفتن ساخت سینما در بازار‌ها و مزایا و معایب این اتفاق با فرزین جیرانی، مدیر سینماگلشن (در برج تجاری آرمیتاژ) و امیرحسین دبیرزاده، بهره بردار سینماملل (در بازار ملل) که مدیریت سینماسیمرغ را نیز برعهده دارد، گفتگو کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.
در سال‌های اخیر دیگر شاهد ساخت مجموعه‌های سینمایی مجزا در مشهد و کشور نیستیم. چرا سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند در مجتمع‌های تجاری سینما بسازند؟
جیرانی: ساخت مجموعه‌های سینمایی در حاشیه خیابان‌ها به دوران قبل از توسعه پیدا کردن بازار‌ها و مال‌ها برمی گردد، زمانی که بیشتر سینماهای داخل کشور ارگانی و سازمانی بودند. اما در سال‌های اخیر و بعد از تجربه موفق ساخت سینما در مجتمع‌های تجاری کشور‌های توسعه یافته، بخش خصوصی در ایران هم تمایل پیدا کرده است به این عرصه وارد شود.
درواقع در دنیای امروز مردم دیگر فقط برای تماشای فیلم از خانه هایشان خارج نمی‌شوند؛ آن‌ها دوست دارند در کنار فیلم دیدن از امکاناتی مانند بازار، فودکورت، کافی شاپ و شهربازی هم استفاده کنند؛ از این رو بیشتر به مجتمع‌های تجاری مراجعه می‌کنند. به نظر من در شرایط امروز مجموعه‌های سینمایی به تنهایی جواب گوی نیاز مردم نیستند.
سینماهای هویزه و آفریقا هم به دلیل فضای نوستالژی و ظرفیتی که دارند، هنوز می‌توانند مخاطب را با خود همراه کنند و دیگر کسی نمی‌تواند چنین سینما‌هایی را تأسیس کند، مگر اینکه امکاناتی جدا از سالن سینما مانند فودکورت و کافی شاپ هم برایش در نظر بگیرد.
دبیرزاده: با توجه به هزینه‌های زیاد ساخت سینما و تأمین تجهیزات دیگر کسی رغبت به ساخت مجموعه‌های سینمایی مجزا ندارد؛ از آن طرف مالکان مجتمع‌های تجاری برای اینکه پاخور بازارهایشان را افزایش دهند، برای ساخت سینما پیش قدم می‌شوند. درواقع این افراد هیچ دغدغه فرهنگی ندارند و فقط برای اینکه با برگزاری اکران‌های مردمی و حضور بازیگران چهره بتوانند مجتمعشان را معرفی کنند و از مالیات معاف شوند، برای ساخت سینما اقدام می‌کنند.
از این رو من مطمئنم بسیاری از سینما‌هایی که در مجتمع‌های تجاری واقع شده اند، طی ۱۰ تا ۱۲ سال آینده با توجه به ضرورت به روزرسانی سیستم‌ها و هزینه‌های نگهداری با مشکل روبه رو و تعطیل می‌شوند.
آیا بازار و سینما در مشهد توانسته اند تأثیرات مثبتی روی هم بگذارند و گردش مالی خوبی ایجاد کنند؟
جیرانی: ساخت سینما در مجتمع‌های تجاری، نوع جدیدی از گردشگری و اقتصادی دو طرفه ایجاد کرده است؛ یعنی هم وجود سینما در مجتمع‌های تجاری باعث شده اقتصاد مراکز خرید رونق پیدا کند و پاخور مال‌ها افزایش یابد و هم بازار توانسته است به افزایش مخاطب سینماها کمک کند و عده‌ای را که برای بازارگردی به مجتمع‌ها مراجعه می‌کنند به داخل سالن‌های سینما بکشاند.
درواقع سینماها در سال‌های اخیر به یکی از پایگاه‌های اساسی اقتصادی مال‌ها تبدیل شده اند؛ از این رو مالکان بیشتر مراکز خرید تمایل دارند محلی را برای سینما و فودکورت در مجتمع‌های خود درنظر بگیرند. الان سینما گلشن در ماه، چند هزار مخاطب را وارد مرکز خرید آرمیتاژ می‌کند؛ مخاطبانی که برای فروشنده ها، کافی شاپ‌ها و مراکز غذایی، گردش مالی ایجاد کرده اند. البته بازار هم قطعا بر فروش سینماگلشن تأثیر گذاشته است.
دبیرزاده: بازار روی سینما تأثیر چندانی ندارد و شاید فقط ۵ درصد باعث افزایش تعداد مخاطبان شود ولی سینما روی رونق بازار صد درصد تأثیر می‌گذارد. البته درکل رونق سینماها به نوع مدیریت و چینش سیانس‌ها و برگزاری اکران‌های مردمی بستگی دارد.
امروزه هنر نقشی اساسی در ارتقای فرهنگ جوامع ایفا می‌کند؛ دراین بین تأسیس پردیس‌های سینمایی در مجتمع‌های تجاری چه نقشی در بهبود ارزش‌های فرهنگی جامعه داشته است؟
جیرانی: به نظر من تأثیر فرهنگی به نوع فیلم‌ها و محتوایی که پیش روی مخاطب قرار می‌گیرد، بستگی دارد، نه ساختار فیزیکی سینماها. یعنی اگر فیلم بار محتوایی خوبی داشته باشد، تأثیرات فرهنگی خوبی می‌گذارد. البته تأسیس سینماها در مناطق مختلف و دسترسی راحت‌تر مردم به این مکان که بسته‌های فرهنگی ارائه می‌کند، هم اهمیت دارد.
دبیرزاده: تأثیرات فرهنگی به نوع مدیریت سینماها و اینکه برخوردش با مسائل مختلف چگونه باشد، برمی گردد. مدیریت سینما باید متناسب با شرایط هر منطقه عمل کند. برای مثال ما بلیت سینما ملل را به دلیل افتتاح سینما نیمه بها کرده ایم تا مخاطب بیشتری را با خود همراه کنیم. در ادامه هم تلاش می‌کنیم قیمت گذاری بلیت‌ها براساس شرایط منطقه باشد.
بیشتر سالن‌های نمایش فیلم در مجتمع‌های لوکس تجاری قرار گرفته اند؛ مجتمع‌هایی که بیشتر محل رفت وآمد اقشار متوسط روبه بالا هستند. آیا با این اتفاق، مخاطبان قشر ضعیف‌تر جامعه امکان حضور در سینماها را از دست می‌دهند؟
جیرانی: شاید در گذشته، مجتمع‌های تجاری فقط در مناطق برخوردار احداث می‌شد، ولی اکنون برای مثال دو سینمای پارک بازار و ملل را داریم که در مناطق کم برخوردارتر قرار دارند. قطعا مردم آن مناطق از این موقعیت استفاده می‌کنند. البته باید بلیت این سینماها به نوع دیگری قیمت گذاری شود تا مخاطب بیشتری به سینما بیاید. از طرف دیگر سینماها دو روز در هفته هم بلیت نیمه بها ارائه می‌کنند که فرصت مناسبی برای حضور خانواده‌هایی با شرایط اقتصادی ضعیف‌تر محسوب می‌شود.
دبیرزاده: به نظرم خانواده‌های کم برخوردارتر شاید ترجیح بدهند برای تماشای فیلم به سینما‌هایی بروند که در مجتمع‌های تجاری قرار ندارند؛ چون آن‌ها در مجتمع‌ها باید از طبقات مختلف عبور کنند و در این بین ممکن است فرزندانشان، چشمشان به مغازه‌ای یا رستورانی بیفتد و چالش‌هایی برای پدر و مادر ایجاد کند.
مشهد دارای ۱۰ سینماست؛ آیا همچنان در شهرمان ظرفیت ساخت سینما وجود دارد؟
جیرانی: سینماهای واقع در مراکز خرید صندلی زیادی ندارند؛ از این رو همچنان لازم است که در کشور و مشهد سینما ساخته شود. البته درمجموع مشهد وضعیت خوبی نسبت به سایر شهر‌ها دارد و در مناطق مختلف خود از سینما برخوردار شده است؛ با وجوداین همچنان به نظرمن ظرفیت ساخت سینما در مشهد هم فراهم است.
دبیرزاده: من به طور کلی مخالف ساخت سینما در بازار‌ها هستم ولی اگر بخواهیم فقط به موضوع ساخت سینما در مشهد نگاه کنیم، شهرمان وضعیت خوبی دارد، به شرط آنکه از این به بعد، سینمای جدیدی احداث نشود؛ چون مشهد بیش از این ظرفیت ندارد. ما الان تقریبا در همه مناطق سینما داریم و احداث سینمای جدید قطعا تأثیر منفی بر فروش سینماهای دیگر خواهد گذاشت.