گپ‌وگفتی با محمدرحیم نوروزیان فرماندار سابق مشهد درباره وضعیت سیاسی این روزهای کشور
صادق شیخی/شهرآرانیوز - محمدرحیم نوروزیان از آن دسته مدیرانی است که به‌دلیل برخورد گرم و صمیمی‌اش، در مواجهه با او فراموش می‌کنی با چهره‌ای باتجربه که همیشه سکاندار جایگاه‌های حساسی بوده است، روبه‌رو شده‌ای. نوروزیان که سابقه کار در نهاد‌های مختلفی را دارد، به‌سختی و به‌اصطلاح به‌صورت قطره‌چکانی درباره اقدامات گذشته‌اش صحبت می‌کند.
او در سال ۱۳۸۸ مدیر ستاد انتخابات اداره‌کل اطلاعات خراسان‌شمالی بود و پس از انتخابات به‌دلیل زاویه با دولت وقت، بازنشستگی پیش از موعد گرفت و به تدریس و مدیریت کاروان‌های زیارتی مشغول شد تااینکه مجددا در دولت اول روحانی دعوت به کار شد و فصل جدیدی را در زندگی مدیریتی و سیاسی خود آغاز کرد. وی مسئولیت‌های مختلفی ازجمله معاونت سیاسی‌وامنیتی استانداری خراسان‌شمالی و رضوی را نیز تجربه کرده است. مسئولیت او در خراسان‌شمالی هم‌زمان با برگزاری دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در آن استان بود که انتخاباتی پرشور، موفق و بدون هیچ حاشیه به‌شمار می‌رود.
در مشهد نیز منتقدان و موافقان نوروزیان، او را فرمانداری مقتدر می‌دانند که انتخابات ریاست‌جمهوری و شورای شهر را در یکی از زمان‌های حساس و پربحث حوزه‌های کشور به‌خوبی مدیریت کرد.
این مرد کهنه‌کار حوزه سیاست و مدیریت باوجود نقد و اشکال بر جریانات سیاسی کشور و قبول و رد برخی مواضع آن‌ها به‌گفته خودش، سعی کرده است در زمان مسئولیتش، نگاه منصفانه و یکسانی به تمام جریان‌های سیاسی داشته باشد و حضور این جریان‌ها را در عرصه سیاسی کشور، ضروری دانسته است و باوجود تلاش برای نسبت دادن او به گروهی خاص، خود را از این مسئله مبرا می‌داند و می‌گوید که ضمن پذیرفتن اهمیت و ضرورت کار حزبی در کشور، عضو هیچ گروه سیاسی نبوده است. فرماندار سابق مشهد در گفتگو با شهرآرا، وضعیت سیاسی کشور، انتخابات سال گذشته و آرایش سیاسی مجلس یازدهم را تحلیل کرده است.
نوروزیان درباره عضویتش در شورای‌عالی اصلاح‌طلبان خراسان‌رضوی بیان می‌کند: خودم اطلاعی از این انتخاب نداشتم. دوستان اصلاح‌طلب، لطف کرده مرا انتخاب کرده بودند. به احترام آن‌ها یک جلسه حضور یافتم و آنجا اعلام کردم که دیگر در جلسات حاضر نخواهم شد، لذا باوجود آنکه برای دوستان اصلاح‌طلب احترام قائلم، در هیچ‌یک از تشکل‌های آن‌ها عضویتی ندارم.
نوروزیان درباره انتخابات یازدهمین دوره مجلس اظهار می‌کند: به‌دلیل کم‌توجهی به سرمایه اجتماعی، روش حکمرانی و شکل کنش‌های سیاسی و فرهنگی، نوعی بی‌اعتمادی در بخش‌هایی از جامعه شکل گرفته و روش‌های غلط و نادرست مدیریتی، بخش زیادی از مردم را منفعل کرده است.
در دوران انتخابات نیز شیوه بررسی هیئت‌های نظارت بر انتخابات و شورای نگهبان، فضای مناسبی ایجاد نکرد و رقابتی اصولی شکل نگرفت. این مسائل باعث مشارکت حداقلی به‌ویژه در کلان‌شهر‌ها شد و نکته تاسف‌بار، خوشحالی کسانی است که به یُمن مشارکت اندک، به مجلس راه پیدا کرده‌اند و حالا طوری صحبت می‌کنند که انگار در یک انتخابات با مشارکت چشمگیر و رقابتی نفس‌گیر پیروز شده‌اند. این فعال سیاسی معتقد است وجود چالش زیاد در کار‌های اجرایی در کشور ما، امری طبیعی است و افرادی که مسئولیتی به آن‌ها محول می‌شود، درواقع باید تضاد‌ها را مدیریت کنند، زیرا در حوزه اجرای قوانین، با مجموعه‌ای از تضاد‌ها و تناقض‌ها روبه‌رو هستند.
او می‌گوید: این مسئله صرف‌نظر از ساختار‌های رسمی و نحوه انتصاب مقامات مافوق، شاید به‌خاطر این است که مجالس ما آن‌طور که باید، تخصصی نبوده است، حال آنکه مهم‌ترین رسالت مجلس، قانون‌گذاری است و امور کشور از این طریق باید حل‌وفصل شود. خوب است بررسی شود که چنددرصد از نمایندگانی که در طول ادوار مختلف وارد مجلس شده‌اند، حقوق‌دان بوده‌اند.
فرماندار سابق مشهد، نقش هیجانات را در انتخابات بسیار تاثیرگذار می‌داند و اینکه گاهی افرادی مانند سلبریتی‌ها به‌عنوان نماینده مجلس یا شورای شهر انتخاب می‌شوند، می‌تواند نشان از تاثیر زیاد هیجانات و اندک بودن درک سیاسی یا اعتماد نداشتن به سیاسیون باشد.
به‌نظر او طبیعی است که در این شرایط، نماینده منتخب با بدیهی‌ترین قوانین آشنا نباشد و درنتیجه قوانینی که تصویب می‌شود، ممکن است با یکدیگر همخوانی نداشته باشند و نه تنها گرهی از مشکلات باز نشود که گرهی جدید نیز به گره‌ها بیفزاید. او به تجربیات مختلفش در این زمینه اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌عنوان مثال برای یک سرمایه‌گذاری در بسیاری از جلسات کارشناسی، مسئولان و نمایندگان دستگاه‌های مختلف که باید اظهارنظر کنند، در بیشتر مواقع پوشه‌ای همراه دارند که در آن به اندازه کافی مدارک، اسناد و قوانینی برای انجام نشدن کار وجود دارد. این موضوع به تدوین نشدن صحیح قوانین و ضدونقیض بودن آن‌ها و درک نادرست قانون‌گذاران از وضع کشور برمی‌گردد که این مسئله، چالش‌های زیادی را در کار اجرایی ایجاد می‌کند.
نوروزیان ادامه می‌دهد: متاسفانه نکته‌ای که درباره انتخابات وجود دارد، این است که بعد از انقلاب، انتخابات را به‌نوعی رفراندوم برای نظام تبدیل کردیم که این مسئله، معایب و مزایای خودش را دارد و به همین نسبت، افراد هم گاهی فراتر از یک رقابت سیاسی، حکم حق و باطل یا مرگ و زندگی را به یک امر عرفی، اجتماعی و سیاسی داده‌اند و همه‌چیز حتی انصاف و جوانمردی را هم پای آن هزینه می‌کنند، درحالی‌که در کشور‌های دیگر این‌گونه نیست. با کمال تاسف، بخشی از این اتفاق و ایجاد حساسیت افراطی را خودمان رقم زده‌ایم؛ مثلا صداوسیما نزدیک به انتخابات با بعضی چهره‌های ممنوع‌التصویر خود، مصاحبه می‌کند که در غیر آن زمان چنین نیست. گویی برای انتخابات، این کار‌ها مباح است.
او در پاسخ به این سوال که شرایط سیاسی کشور را چطور ارزیابی می‌کنید، بیان می‌کند: براساس قانون اساسی، نمی‌توانیم نظامی تک‌قطبی داشته باشیم و تغییری نیز در این قانون به‌وجود نیامده است، اما عده‌ای که با انتخابات یازدهم، اکثر کرسی‌های مجلس را به‌دست آورده‌اند، درصدد یکدست‌سازی فضای سیاسی کشور به نفع خود هستند و برای خود نیز برداشتی غلط از بیانیه گام دوم انقلاب را -که مقام معظم رهبری تبیین و ابلاغ کرده‌اند- برهان و دلیل قرار داده‌اند تا به اهداف خود برسند، حال آنکه تحقق بخش عظیمی از اهداف این بیانیه در گرو مشارکت و هم‌بستگی مردم و تمام سلایق و جریان‌های مختلف سیاسی است، بنابراین کسانی که به لطف کنار گذاشتن رقبا و کسب پیروزی در یک مشارکت حداقلی، صحنه سیاسی را در دست گرفته‌اند، به‌دنبال حاکمیتی یکدست هستند، اما با بررسی ریشه‌های تاریخ سیاسی و فرهنگ ایران، می‌توان گفت که این اتفاق رخ نخواهد داد و بدنه این جریان، ریزش خواهد کرد.
فرماندار سابق مشهد، کرونا را از پدیده‌های شگفت‌انگیزی می‌داند که جهان را تحت‌تاثیر خود قرار داده است و دنیای سیاست نیز از این تاثیرات به‌دور نیست. به‌گفته او، هنوز برای بررسیِ تاثیر این بیماری بر سیاست، زود است و تمام کشور‌ها درگیر سلامت مردم و مبارزه با آن هستند.
او ادامه می‌دهد: تاثیر کرونا بر عرصه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به‌تدریج مشخص خواهد شد. در دوران پساکرونا برخی نظام‌های سیاسی دچار دگرگونی خواهند شد و احتمالا برخی از این تغییرات، شدید و درقالب اعتراض‌های مردمی و بحران‌های اجتماعی نمایان خواهد شد، به‌هرحال بشر به‌دنبال کمال، پیشرفت و سعادت است و همان‌طور که در گذشته توانسته است از تهدید‌های گوناگون مانند جنگ و بیماری، فرصت بسازد، این‌بار نیز می‌تواند جنبه‌های مثبت این بیماری را بیابد و به نفع خود از آن بهره ببرد.
به عقیده نوروزیان با توجه به اوضاع کنونی، طبیعتا باید نگران آینده سیاسی ایران باشیم و اگر تغییرات و اصلاحاتی رخ ندهد، هزینه‌های سنگینی به کشور تحمیل خواهد شد.