حتی اگر مالک خودرو شخصی نباشید، بازهم درباره اصطلاح «آب روغن قاتی کردن» خودرو چیز‌هایی شنیده اید. اتفاقی که به دنبال بی توجهی و سهل انگاری مالک آن می‌افتد و نتیجه اش آسیب جدی به موتور خودروست. آسیبی که بار مالی زیادی را برای صاحب آن به همراه دارد. نکته جالب ماجرا هم اینجاست که با چند معاینه ساده ماهیانه از تجهیزات خودرو به راحتی می‌توان از وقوع این اتفاق پیشگیری کرد. درست مانند اتفاقی که برای سلامتی خیلی از ما می‌افتد و تازه وقتی مسئله بغرنج و حاد می‌شود، متوجه آن می‌شویم.
برای نمونه خیلی از سرطان‌ها با تشخیص بموقع قابلیت درمان قطعی دارند و بیشتر ما وقتی متوجه آن می‌شویم که دیگر کار زیادی نمی‌توانیم انجام بدهیم. در این زمینه زنان به نسبت مردان توجه بیشتری به سلامتی خود دارند، اما بازهم شاهد جدی نگرفتن این مسئله در بین آن‌ها هم هستیم. موضوعی که امروز می‌خواهیم به مناسبت هفته ملی سلامت بانوان قدری به آن بپردازیم و درباره آزمایش‌ها و معاینه‌های ضروری صحبت کنیم که لازم است بانوان به صورت دوره‌ای و منظم در دهه‌های مختلف زندگی شان انجام دهند.
نخستیــــــــن معاینه‌های تخصصی بانوان برای اطمیـنان از سلامت باروری‌شان باید بین ۱۳ تا ۱۵ سالگی صورت بگیرد.
معاینه‌ای است که فقط چند دقیقه طول می‌کشد و پزشک در آن اندام‌های تناسلی مانند واژن، دهانه رحم، تخمدان ها، رحم، راست روده و لگن را برای هرگونه ناهنجاری بررسی می‌کند. این آزمایش را هم باید هر ۳ سال یک بار از ۲۱ سالگی به بعد همراه با پاپ اسمیر انجام داد.
سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع دربین زنان است که برای تشخیص آن باید از آزمایش پاپ اسمیر استفاده کرد. بدون درنظر گرفتن سابقه فعالیت جنسی، زنان ۲۱ساله و بیشتر باید هر سه سال یک بار این آزمایش را انجام دهند.
سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در بین زنان است که در ابتدا به صورت توده‌هایی بدون درد در منطقه سینه حس می‌شوند. برای این منظور بررسی‌های خودآزمایی باید از سن بلوغ به بعد با لمس سینه به وسیله خود فرد و ماهیانه صورت بگیرد. برای آزمایش‌های تخصصی‌تر هم باید ماموگرافی انجام داد. از ۴۵ تا ۵۵ سالگی سالی یک بار و پس از آن هردوسال یک بار انجام این آزمایش کفایت می‌کند.
اندازه گیری فشارخون و بررسی سطح کلسترول و تری گلیسیرید برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی ضروری است. پزشکان توصیه می‌کنند که زنان هر ۴ تا ۶ سال یک بار پس از ۲۰سالگی این آزمایش‌ها را انجام بدهند. درصورتی که فشارخون فرد بالا باشد انجام آزمایش تا سن ۴۰ سالگی هر دوسال یک بار و پس از آن سالانه ضروری است.
با بالا رفتن سن استخوان‌ها شکننده و کم تراکم می‌شوند و یائسگی عاملی برای سرعت بخشیدن به این بیماری است. توصیه می‌شود همه زنان از ۶۰سالگی به بعد هر ۲سال یک بار این آزمایش را انجام دهند. کسانی که ریزفاکتور‌های خطر ابتلا به پوکی استخوان را دارند، مانند شکستگی یا وزن کم بدن باید خیلی زودتر غربالگری را شروع کنند.
این بیماری در هرسنی سراغ فرد می‌رود ولی توصیه شده است که زنان از حدود ۴۵سالگی هر سه سال یک بار آزمایش قندخون را برای بررسی دیابت یا پیش دیابت انجام دهند. داشتن تحرک بدنی کم، چاقی زیاد و بستگان درجه یک مبتلا به دیابت سن غربالگری را بسیارکمتر می‌کند.
برای غربال گری سرطان پوست زنان باید هر ماه پوست خود را در خانه بررسی کنند. ایجاد هرگونه خال جدید یا تغییر در خال‌های موجود می‌تواند نشانه‌ای برای احتمال ابتلا به سرطان پوست و مراجعه به پزشک باشد. این غربالگری محدودیت سنی ندارد.
بررسی سلامت دندان‌ها از لحظه رویش نخستین دندان شیری شروع می‌شود و همه نیاز دارند که ۲ بار درسال برای انجام این معاینه‌ها به دندان پزشک مراجعه کنند. این بررسی‌ها در دوران بارداری و پس از سن یائسگی و احتمال افزایش خطر پوسیدگی دندان‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است.
افرادی که از عینک استفاده می‌کنند، هر سال یک بار باید غربال گری بینایی انجام دهند، ولی اگر مشکل بینایی ندارند، غربال گری خیلی ضروری نیست. با این حال هر ۲ سال یک بار و در صورت داشتن هرگونه مشکل در لحظه باید به چشم پزشک مراجعه کرد.
بروز مشکلات شنوایی خود زنگ هشداری برای مراجعه به پزشک و معاینه و بررسی است. با این همه، توصیه می‌شود، در سن‌های بالا و پس از ۶۵ سالگی برای اطمینان خاطر یک بار در سال به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه و از این نظر هم فرد بررسی شود.
سرطان روده بزرگ زمانی ایجاد می‌شود که رشد تومور در روده بزرگ شروع شود. این بیماری معمولا در افراد مسن بیشتر دیده می‌شود. ازاین‌رو زنان از ۵۰ تا ۷۵ سالگی هر پنج سال یک‌بار باید این آزمایش را انجام دهند.
برای بررسی سلامت عمومی بدن و اطلاع از مشکلاتی مانند کمبود آهن یا دیگر ریزمغذی ها، احتمال وجود عفونت در بدن و درست کارکردن آنزیم‌ها و هورمون‌ها باید آزمایش خون و ادرار داد. زنان پس از شروع دوره قاعدگی باید سالی یک بار این آزمایش‌ها را تکرار کنند.
از آنجایی که زنان ۷۰درصد بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند، باید با دیدن تغییر در خلق و خوی خود نگران شوند و از پزشک بخواهند که این غربالگری را هم برای آن‌ها انجام دهد. مشکلات خواب، تحریک پذیری زیاد، از دست دادن میل جنسی یا علاقه جنسی، بروز سستی و رخوت و از دست دادن علاقه به فعالیت‌های معمول زنگ خطری برای این اتفاق است.
سرطان‌های زیادی مانند معده و ریه وجود دارد که سلامتی را در هر سنی تهدید می‌کنند. درصورتی که فرد عوامل خطر ابتلا به بیماری را مانند داشتن بستگان درجه یک مبتلا به سرطان ندارد، بهتر است پس از سن ۵۰سالگی برای اطمینان از خطر سالی یک بار از این نظر هم بررسی شود.
انجام واکسیناسیون امری است که در دو مرحله از زندگی اهمیت بیشتری دارد، کودکی و کهن سالی، چون آسیب پذیری بدن به شدت افزایش پیدا می‌کند.