به گزارش شهرآرانیوز؛ در همین راستا و در آستانه روز پرستار، احمد نجاتیان، رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری، با بیان اینکه نیروی انسانی جزو ارکان اصلی نظام سلامت است، اظهار کرد: به طور قطع، تمام کشورها به تامین مالی، حکمرانی مناسب، تجهیزات، نیروی انسانی و دارو نیاز دارند. اهمیت نیروی انسانی به نحوی است که نظام سلامت بدون حضور نیروی انسانی متخصص از معنا تهی می‌شود.
وی بیان کرد: پرستاران از گروه‌های اثرگذار نظام سلامت هستند. پرستاران به دلیل تعداد افراد جامعه پرستاری و گستردگی خدماتی که ارائه می‌دهند در کانون توجه نظام سلامت کشورها قرار دارند. بررسی اسناد و کتب معتبر بین‌المللی حوزه سلامت بیانگر این است که سه گروه پزشکان، داروسازان و پرستاران از گروه‌های مهم نظام سلامت هستند.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با اشاره به اهمیت نیروی انسانی در نظام سلامت تصریح کرد: اگر خواهان خدمات با کیفیت هستیم، می‌بایست نیروی انسانی متخصص داشته باشیم. پرستاران از نیروهای متخصص نظام سلامت هستند و ارتباط تنگاتنگ شبانه‌روزی با بیماران و همراهان آنها دارند. با توجه به اینکه نیروی انسانی در نظام سلامت از اهمیت فراوانی برخوردار است، کمبود پرستار می‌تواند پیامدها و آثار منفی برای بیماران داشته باشد. اسناد و کتب معتبر بین‌المللی بیانگر این است که اگر تعداد پرستاران از یک نرم مشخص کمتر باشد، میزان خطاهای دارویی، میزان اشتباه‌های پرستاری و میزان مرگ‌ومیر افزایش می‌یابد.
عضو شورای عالی نظام پرستاری گفت: هنگامی که از ضرورت افزایش پرستاران سخن می‌گوییم، موضوع افزایش کیفیت ارائه خدمات را در کانون توجه قرار داده‌ایم. نسبت‌های متفاوتی در ارتباط با نسبت پرستار به تخت و نسبت پرستار به جمعیت در ارتباط با تعداد پرستاران شاغل در نظام بهداشتی تعریف شده است. اغلب پرستاران کشور در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها به ارائه خدمت می‌پردازند و به همین دلیل از نسبت پرستار به تخت برای تعداد پرستاران شاغل استفاده می‌کنیم. ارقام و اعداد متعددی در ارتباط با نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در دسترس است؛ به نحوی که ۳.۵، ۴ و ۵ پرستار به ازای هر تخت در کشورهای مختلف حضور دارند.
نجاتیان درباره میانگین جهانی نسبت پرستار به تخت بیمارستانی عنوان کرد: متوسط جهانی نسبت پرستار به تخت بیمارستانی، ۳.۵ بوده؛ در حالی که نسبت پرستار به تخت در کشور حدود ۱.۸ است. با توجه به اینکه مجموع شرایط کشور به میزان کشورهای پیشرفته نیست، نسبت پرستار به تخت کشور در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار کمتر است.
وی با اشاره به نامه رئیس کمیته پرستاری کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: محمد جمالیان، رئیس کمیته پرستاری مجلس در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور به صراحت اعلام کرده که نسبت پرستار به تخت باید ۱.۸ باشد و بر این عدد تاکید کرده است. نظام بهداشتی و درمانی کشور، سال‌های سال است که با کمبود پرستار دست‌وپنجه نرم می‌کند. اگر چه نسبت پرستار به تخت ۱.۸ اعلام شده اما به نظر می‌رسد که این مولفه با شرایط بدتری مواجه باشد.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری ادامه داد: بررسی‌ها بیانگر این است که روند کاهش پرستاران در سال‌های گذشته سبب شده که نسبت پرستار به تخت به مرز ۱.۱ برسد. اگر شرایط فعلی ادامه داشته باشد، نسبت پرستار به تخت به یک یا ۰.۹ می‌رسد. این در حالی است که بر اساس سیاست‌های ابلاغی سلامت، کشور از منظر نظام سلامت باید در منطقه پیشتاز باشد. عوامل مختلفی در کاهش نسبت پرستار به تخت اثرگذار هستند. تعداد تخت‌های بیمارستانی در چند سال گذشته به خوبی افزایش یافته و این موضوع از عوامل کاهش نسبت پرستار به تخت در سال‌های اخیر است. تعداد تخت‌های بیمارستانی به خوبی افزایش یافته، در حالی که نتوانسته‌ایم پرستاران را با توجه به افزایش ظرفیت تخت‌های بیمارستانی جذب کنیم.
عضو شورای عالی نظام پرستاری در خصوص نیاز سیستم بهداشتی و درمانی کشور در ارتباط با حوزه پرستاری بیان کرد: اگر خواهان تحقق حداقل استانداردهای مد نظر در حوزه پرستاری هستیم، به جذب ۱۰۰ هزار پرستار نیاز داریم. در حال حاضر، سیستم بهداشتی و درمانی کشور به جذب ۱۰۰ هزار پرستار نیاز دارد که یک عدد قابل توجه محسوب می‌شود. کمبود ۱۰۰ هزار نیروی انسانی در بخش پرستاری به این معنا است که پرستارانی که در حال حاضر در نظام بهداشتی کشور به ارائه خدمات می‌پردازند، می‌بایست جور کمبود نیروی انسانی حوزه پرستاری را به دوش کشند. نباید تصور کرد که فقط پرستاران، جور کمبود نیروی انسانی را به دوش می‌کشند، بلکه این موضوع گریبانگیر مردم نیز می‌شود و کاهش کیفیت خدمات درمانی را به جان می‌خرند.
نجاتیان با بیان اینکه کمبود پرستار یک مشکل صنفی نیست، عنوان کرد: کمبود پرستار، مشکل نظام سلامت است و بزرگترین مشکل آن به حساب می‌آید. پرستاران موظف هستند خدمات مراقبتی را تا حد توان خود ارائه دهند اما آنها نمی‌توانند بیشتر از توان خود کار کنند و به همین دلیل بخشی از خدمات روی زمین می‌ماند و مردم از آن بی‌بهره هستند.
وی اضافه کرد: اضافه کار اجباری پرستاران از چالش‌های اساسی نظام درمانی کشور است. سیستم بهداشتی و درمانی برخی کشورها، اضافه کار را یک موضوع ناهنجار قلمداد می‌کنند و اضافه کار در نظام سلامت را ممنوع اعلام کرده‌اند. هدف آنها از ممنوع اعلام کردن اضافه کار در نظام سلامت این است که افراد شاغل در نظام سلامت از فرصت زمان کافی برای استراحت‌کردن برخوردار باشند تا خدمات را به خوبی ارائه دهند.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری افزود: سقف اضافه کار در پرستاری به دلیل سختی کار ۸۰ ساعت برآورد شده ولی در دیگر مشاغل ۱۷۵ ساعت است. دولت برای برخی مشاغل ساعت کار ویژه‌ای تعیین کرده مانند معلمان که ۲۴ ساعت در هفته است تا بتوانند مطالعه کنند، در حالی که پرستاران به پدیده نامبارک اضافه کار اجباری تن می‌دهند. متوسط ساعت اضافه‌کار اجباری پرستاران حدود ۵۰ ساعت است اما این میزان در برخی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی به ۷۰ ساعت می‌رسد.
عضو شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: اضافه کاری سبب بروز مشکلاتی می‌شود؛ اضافه‌کار پرستاران به صورت اجباری است که نخستین چالش اضافه کار پرستاران به حساب می‌آید. یکی دیگر از چالش‌های اضافه‌کار پرستاران، پرداخت دیر هنگام حقوق اضافه کاری است. اضافه کار اجباری به دلیل کمبود پرستار، یک ظلم آشکار در حق جامعه پرستاری است. زنان، ۷۰ درصد جامعه پرستاری را تشکیل می‌دهند که علاوه بر وظایف شغلی خود، وظایفی را در خانواده بر عهده دارند.
نجاتیان با اشاره به پدیده مهاجرت پرستاران گفت: به طور کلی می‌توان گفت، سیستم بهداشتی و درمانی کشور در حوزه جذب و نگهداشت نیروی انسانی با مشکل مواجه است. کشورهای جهان پس از دوران پاندمی به این نتیجه رسیدند که برخی مشاغل می‌توانند در شرایط بحرانی به حفظ جان انسان‌ها کمک کنند. پرستاری جزو مشاغلی است که در شرایط بحرانی می‌تواند به انسان‌ها کمک کند و کشورهای پیشرفته نیز به اهمیت این شغل پی‌برده‌اند. کشورهای پیشرفته به اهمیت پرستاری پی‌برده‌اند و به همین دلیل نسبت به جذب پرستاران از سایر کشورها اقدام کرده‌اند.
وی اضافه کرد: شرایط به نحوی است که ویزای کاری برای پرستاران به راحتی صادر می‌شود و آنها می‌توانند با کمترین هزینه درخواست موقعیت شغلی داشته باشند. پرستاران کشور نیز از پیشنهادهای کشورهای پیشرفته دور نیستند بلکه با پیشنهادهای اغواکننده روبرو می‌شوند. پرستاران کشور با پیشنهادهای وسوسه‌کننده روبرو می‌شوند، در حالی که سیستم بهداشتی کشور نتوانست جذابیت ماندگاری برای پرستاران در موقعیت شغلی ایجاد کند. وضعیت دریافتی کارمندان دولت در سال‌های گذشته کمتر از نرخ تورم است و پرستاران نیز از این موضوع مستثنی نیستند.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری در خصوص تعداد پرستاران خارج شده از چرخه خدمت عنوان کرد: بنابر اعلام وزارت بهداشت، حدود ۱۵۰۰ نفر از شغل پرستاری در سال گذشته خارج شده‌اند. آمار وزارت بهداشت در ارتباط با پرستاران بخش دولتی است و شامل حال پرستاران بخش خصوصی و دانش‌آموختگان این رشته که وارد چرخه خدمت نشده‌اند، نمی‌شود. شرایط شغلی پرستاری به نحوی است که بسیاری از دانش‌آموختگان رشته پرستاری ترجیح می‌دهند پس از گذراندن طرح وارد این شغل نشوند.
عضو شورای عالی نظام پرستاری افزود: اگر چه خروج نیروی پرستاری در سال‌های گذشته وجود داشته اما به میزان سال‌های اخیر نیست. بسیاری از تخت‌های بیمارستان‌ها به دلیل کمبود نیروی پرستار خالی هستند. همچنین بخش‌هایی که در بیمارستان‌ها ساخته می‌شوند به دلیل کمبود پرستار افتتاح نمی‌شوند. خروج از پرستاری، عدم تمایل برای ورود به موقعیت شغلی و مهاجرت پدیده‌های نامبارکی هستند که باید در کانون توجه قرار گیرند. پدیده‌های این موارد به خوبی مشهود است. همچنین با توجه به اینکه کشور در مسیر سالمندی قرار دارد و بسیاری از نیروی انسانی این روزها در آینده وارد دوران بازنشستگی می‌شوند، مشکلات فراوانی گریبان کشور را در دست می‌گیرد.
درخواست نظام پرستاری برای اجرای فوق‌العاده خاص در سال آینده
نجاتیان درباره کارانه پرستاران عنوان کرد: کارانه، حقوق نیست؛ بلکه یک تشویقی است که به پزشکان و پرستاران با هدف ارائه خدمات بهتر و با کیفیت‌تر ارائه می‌شود. اگر خواهان ایجاد جذابیت شغلی برای یک پرستار در شهر تهران هستیم، می‌بایست شرایطی که حداقل یک زندگی نرمال را ایجاد می‌کند برای او فراهم کنیم. با توجه به اینکه در فصل بودجه قرار داریم، لحاظ کردن موضوع فوق‌العاده خاص پرستاران را در لایحه بودجه درخواست کردیم. با توجه به اینکه فوق‌العاده خاص پرستاران افزایش می‌یابد، به همان میزان دریافتی ناشی از اضافه کار نیز افزایش می‌یابد که بخشی از این مولفه باید توسط کارانه تامین شود.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر، نرخ تعرفه‌های پرستاری قابل قبول نیست و طبق اعلام وزارت بهداشت این عدد حدود ۶ میلیون تومان است، تصریح کرد: عملکرد شورای عالی بیمه به این نحو است که مکانیزم کلی نظام سلامت را بر مبنای نرخ تورم به میزان ۳۰ درصد در نظر می‌گیرد. برخی خدمات در درون نرخ تورم ۳۰ درصدی به میزان بیشتری رشد می‌کند و برخی رشد کمتری دارند.
رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری درباره آخرین وضعیت پرداخت مطالبات پرستاران خاطرنشان کرد: متوسط میزان معوقات کارانه پرستاران حدود هفت ماه است؛ یعنی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به طور متوسط تا پایان فروردین ماه نسبت به پرداخت معوقات کارانه پرستاران اقدام کرده‌اند. متاسفانه، برخی دانشگاه‌های علوم پزشکی زمینه پرداخت کارانه وضعیت مناسبی ندارند و مطالبات پرستاران در این دانشگاه‌ها به بیش از ۱۳ ماه می‌رسد. پرداخت معوقات اضافه کاری پرستاران نسبت به کارانه بهتر است. بررسی‌ها بیانگر این است که متوسط مطالبات پرستاران در ارتباط با اضافه کاری حدود ۲ تا ۳ ماه است. طلب ۲ تا ۳ ماهه پرستاران در حوزه اضافه کاری یک پدیده طبیعی است چرا که محاسبه اضافه کار پرستاران به زمان نیاز دارد.
عضو شورای عالی نظام پرستاری ادامه داد: پرداخت مطالبات پرستاران باید به روز باشد، منظور از به روز شدن پرداخت مطالبات آن است که هنگامی که سازمان‌های بیمه‌گر مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی را پرداخت کردند دانشگاه‌ها در یک بازه زمانی ۱۰ تا ۱۵ روزه نسبت به پرداخت کارانه پرستاران اقدام کنند. سازمان نظام پرستاری کشور انتظار دارد که بیمه‌ها نسبت به پرداخت هر چه سریع‌تر مطالبات دانشگاه‌های علوم پزشکی اقدام کنند. همچنین از دانشگاه‌های علوم پزشکی انتظار داریم مبالغ دریافتی کارانه پرستاران را صرف امور دیگر نکنند.
منبع: ایسنا