به گزارش شهرآرانیوز، مدرسه علمیه «حاج سلطان‌العلما» مدرسه‌ای بسیار قدیمی و تاریخی است که در سال ۱۳۳۰ قمری حاج «ملاهادی سلطان‌العلما» آن را ساخت و برای پرورش علوم دینی وقف کرد. این مدرسه علمیه در سال ۱۳۸۴ در فهرست میراث فرهنگی به ثبت رسید؛ حال چند سالی است که به دلیل فرسودگی و بی توجهی مسئولان ویرانی و تخریب به جان قدیمی ترین حوزه علمیه کاشمر افتاده است.
فقط ۵۰ طلبه از ظرفیت مدرسه «حاج سلطان العلما» استفاده می‌کنند
مدیر مدرسه علمیه «حاج سلطان‌العلما» در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: این مدرسه برای پرورش طلاب علوم دینی وقف شده است و در گذشته ۲۰۰ طلبه در این مکان آموزش می‌دیدند ولی اکنون فقط حدود ۵۰ طلبه از این مدرسه استفاده می‌کنند.
حجت‌الاسلام علی محمدی با بیان اینکه این مدرسه علمیه قابل استفاده به عنوان حجره شبانه روزی نیست، افزود: مرحوم حاج سلطان‌العلما برای این مدرسه علمیه ۲۷ رقبه از جمله باغ، آب و برخی رقبات دیگر را در روستاهای اطراف وقف کرده است. اکنون این مدرسه علمیه وضعیت خوبی ندارد و به دلیل نبود ایمنی طلبه‌ها نمی‌توانند شب در این مدرسه اسکان داشته باشند.
وی با بیان اینکه میراث فرهنگی هنوز هیچ اقدامی برای این مدرسه انجام نداده است؛ خاطرنشان کرد: با توجه به فرسوده بودن بنا مدیر حوزه‌های علمیه خراسان رضوی اعلام کرده، اگر میراث فرهنگی دست از این مدرسه بردارد آن را تخریب کلی و ساختمان جدیدی در این مکان ایجاد می‌کنیم.
مدیر مدرسه علمیه «حاج سلطان‌العلما» گفت: کارشناسان میراث فرهنگی تاکنون از این بنا بازدیدهای بسیاری داشته‌اند و مقداری خاک به عنوان نمونه برده‌اند ولی هنوز هیچ تصمیمی نگرفته‌اند و همه چیز را به تهیه طرح مطالعاتی موکول کرده‌اند که نمی‌دانیم این طرح چه زمانی به اتمام می‌رسد.
حجت الاسلام محمدی با اشاره به اینکه هرچند دولت مشکلات اقتصادی دارد ولی باید از تخریب این مدرسه علمیه جلوگیری شود و هرچه سریع‌تر به فکر مرمت یا تعیین تکلیف این مدرسه باشند، ابراز کرد: مدیریت حوزه علمیه خراسان فقط رضایت به تخریب مدرسه علمیه «حاج سلطان‌العلما» و ساخت ساختمان جدید دارد و ترمیم مدرسه را به صلاح نمی‌داند.
بنای مدرسه علمیه «حاج سلطان العلما» از زمان قاجار است
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشمر بیان کرد: بنای مدرسه علمیه «حاج سلطان العلما» از زمان قاجار است و از چهار طرف توسط حجره‌های دوطبقه و دو ایوان شمالی و جنوبی محصور شده است.
رضا یوسفی افزود: این بنا دارای ۴۰ اتاق مخصوص طلاب، مطبخ، ایوان شمالی و جنوبی، بادگیر، مَدرس و … به عنوان یکی از مدارس علمیه معروف و مطرح در استان و شهرستان شناخته شده است.
وی با تاکید بر اینکه این بنا در سال ۱۳۸۴ در فهرست میراث فرهنگی به ثبت رسیده است، تصریح کرد: درحال حاضر شهرستان کاشمر و کوهسرخ ۲۶ اثر ثبت شده دارد که مدرسه «حاج السطان العلما» یکی از این آثار است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشمر با بیان اینکه مدرسه «حاج السلطان العلما» نیاز اصلی برای مرمت دارد، گفت: طرح مطالعاتی این مرمت در حال تهیه است لذا میراث فرهنگی، مدیریت حوزه علمیه و اوقاف سه رأس تأثیرگذار در این مدرسه هستند.
وی گفت: گرچه یک رأس این مدرسه اداره اوقاف و موقوفه‌های مربوط به این مدرسه است ولی اعلام می‌شود این موقوفات فقط برای طلبه‌ها است در صورتی که بنای این مدرسه برای نگهداری نیاز به درآمد و هزینه‌هایی دارد.
یوسفی با بیان اینکه بهترین اتفاق برای این مدرسه مرمت آن است، گفت: این مدرسه علمیه گنجینه‌ای از بزرگان دینی شهرستان، استان و کشور است که با راه اندازی گنجینه اسناد برای مخاطب گردشگر جذاب خواهد بود.
وی با بیان اینکه تأکید بر مرمت این مدرسه با همکاری اداره اوقاف، گفت: شخصیت‌های بزرگی در این مدرسه علمیه درس فراگرفته‌اند و حتی تدریس داشته‌اند، مقام معظم رهبری نیز در این مدرسه حضور داشته‌اند که این مدرسه می‌تواند یک گنجینه معتبر برای منطقه و استان باشد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با بیان اینکه نماینده مردم شهرستان‌های کاشمر در مجلس شورای اسلامی نیز از اساتید این حوزه بودند و به مشکلات این مدرسه علمیه اشراف دارند و امیدواریم با کمک امام جمعه شهرستان بتوانیم مدرسه را به سمتی ببریم که خراب نشود و بتوانیم آن را حفظ کنیم.
نباید نگاه تجاری به مدرسه علمیه «حاج سلطان العلما» داشت
یوسفی با اشاره به اینکه نباید نگاه تجاری به این بنا نباید داشت، ادامه داد: نباید این بنای خشت و گلی از بین برود و باید این مدرسه را همین گونه که هست پایدار نگه داریم.
وی با بیان اینکه گرچه از نظر اعتبارات برای مرمت مشکل داریم، تصریح کرد: برای مرمت این بنا میراث فرهنگی با استفاده از کارشناسان، آمادگی کامل برای نظارت و اخذ مجوزهای مربوطه برای این امر را دارد.
یوسفی با اشاره به اینکه این مدرسه علمیه تخریبی نیست و نیاز به مرمت دارد، گفت: مرمت این مدرسه همت چند جانبه میراث فرهنگی، اداره اوقاف و امور خیریه و مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان را می‌طلبد.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گفت: چنین بنای شاخصی که حجره‌هایی در دو طبقه در طرفین با دو ایوان و بادگیر داشته باشد در منطقه نداریم و تأکیدمان بر این است که این مدرسه تخریبی نیست و نیاز به مرمت دارد، خصوصاً در ضلع غربی بنا ترک‌هایی فعال و مطالعات آن انجام شده است که نیاز به امورات پی سازی دارد و قابل مرمت است.
یوسفی ابراز امیدواری کرد: باید برای نگهداری یادگار گذشتگان که تاریخ و فرهنگ شهر کاشمر را نشان می‌دهد همچون مدرسه حاج سلطان العلما، سرای امین التجار، مسجد جامع و… باید حساسیت بیشتری داشته باشیم.
گرچه تخریب آثار باستانی به ثبت رسیده فرهنگ ما را نابود می‌کند، ولی می‌توان از این ظرفیت به عنوان اقتصاد گردشگری با حفظ آثاری همچون مدرسه علمیه «حاج سلطان العلما» برای گردشگری و ایجاد اشتغال استفاده کرد.
امیدواریم متولیان امر و مسئولان میراث فرهنگی کشور، استان وشهرستان کاشمر برای حل مشکل مدرسه «حاج سلطان العلما» چاره‌ای بیندیشند و این بنای ۱۰۰ ساله ارزشمند را مرمت و نگهداری کنند.