به گزارش شهرآرانیوز؛ شناخت احکام دین و چرایی وضع آنها خیلی از گره‌های ذهنی را باز و بسیاری از باور‌های اشتباه و خرافاتی را که به اسم دین پذیرفته‌ایم، باطل می‌کند، مثل احکام مربوط‌به دوران عادت ماهانه که تغییر جسمی و فیزیولوژیکی در زنان است، اما بعضی برخورد‌ها با زن در این دوران اشتباه و از سر خرافات است. با معصومه ظهیری، استاد حوزه و دانشگاه، درباره نگاه آموزه‌های دینی به این ایام و باید‌های رفتاری آن گفت‌و‌گو کرده‌ایم.
دوره عادت ماهانه زنان از دو جنبه قابل بررسی است؛ یک جنبه فیزیکی و ظاهری است که در گذشته از نظر علمی روی آن کار نشده بود و، چون فیزیولوژی زن را نمی‌شناختند، درباره این شرایط دچار افراط و تفریط می‌شدند و مقابله منفی با زنان می‌کردند؛ مثل برحذر‌داشتن‌ها، دورداشتن‌ها و دور‌ماندن‌ها، حبس در زیرزمین، اجازه‌ندادن لمس خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و... که هیچ‌یک در دین اسلام راه و جای نداشته است؛ و در سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) موارد بسیاری ذکر شده است که فقط از باب راحتی زنان در این دوران منع از واجبات شرعی لحاظ شده است.
برای مثال در دین زرتشت زنان باید در این ایام، چه در زمستان و چه در تابستان، از آب و آتش دور می‌ماندند یا در دین یهود سخت‌گیری‌های خاصی برای زنان وجود داشت و این نجاست را قابل انتقال به دیگران می‌دانستند. در دوره روم باستان هم اعتقاد بوده است؛ لذا زنان را در ایام عادت ماهانه در زیرزمین‌ها نگاه می‌داشتند.
در تفسیر المیزان آمده است: «درباره ارتباط و تماس با زن در دوره عادت ماهیانه، عقاید گوناگونى میان مردم وجود داشت؛ یهود در‌این‌باره سخت مى‌گرفتند و از خوردن و آشامیدن و نشست و برخاست و هم‌بسترى با زنان در این دوره، دورى مى‌کردند. در تورات، درباره زنان حائض و کسانى که با آنان هم‌نشینى و هم‌بسترى و تماس داشته باشند، احکام سخت‌گیرانه‌اى آمده است؛ اما مسیحیان، از نشست و برخاست با این زنان و نزدیک‌شدن به آنها ممانعتى نداشتند.»
به باور‌های مشرکان عرب پاره‌اى از آداب یهود درباره زنان حائض و سخت‌گیرى در معاشرت با آنها در آن دوره، سرایت کرده بود. اسلام در‌این‌باره، حد وسط میان سخت‌گیرى یهود و اهمال مطلق را در پیش گرفت، و آن، ممنوع‌ساختن هم‌بستری است. از اهل‌بیت (ع) روایت است که «زن، هر‌گاه حیض یا نَفاس باشد، بر شوهرش حرام است که با او هم‌بستری کند تا آن‌گاه که پاک شود و غسل کند.»
بخش دوم رفتار‌های نامناسب با دختران و زنان در ایام ماهانه، خرافه‌های قبیله‌ای بوده است؛ مثل عدم دریافت خوراکی از زنان یا اعتقاد به سرایت این نجاست به دیگر مکان‌ها در‌صورت استحمام. اما اسلام بر همه اینها خط بطلان می‌کشد و قرآن به‌صراحت در آیه۲۲۲ سوره بقره می‌فرماید: «و سؤال کنند تو را از عادت‌شدن زنان؛ بگو: آن رنجی است (برای زنان). در آن حال از مباشرت آنان دوری کنید و با آنان هم‌بستری نکنید تا آنکه پاک شوند...».
در نگاه قرآن و آموزه‌های اسلام، این ایام رنج و زحمت برای زنان دارد و برای اینکه اذیت بیشتری را متحمل نشوند، مردان باید از آنها فاصله بگیرند و این دوری به‌دلیل نجاست آنها نیست، بلکه این همه برای تسهیل و راحتی و عدم زحمت زن و نیز سلامت نسل است؛ چون در این شرایط بارداری زنان تقریبا نادر است. امروزه همه روان‌شناسان و نیز پزشکان تصریح می‌کنند که زنان یکی‌دو روز قبل از ایام ماهانه و در همه روز‌های عادت، تغییراتی را از نظر هورمونی و خُلق‌و‌خو و جسمی و روحی تجربه می‌کنند.
معاف‌شدن از واجباتی مثل نماز و روزه در ایام حیض نیز رویکرد تسهیل و راحتی برای زن دارد؛ چون بانوان از ابتدای بلوغ تا پایان این دوره، سختی‌های خاص را متحمل می‌شوند و این ایام سبب ضعف جسمی آنها می‌شود؛ لذا در ایام ماهانه، روزه بر زن واجب نیست.
از‌طرفی نماز هم از او ساقط می‌شود، چون طهارت در نماز مقدمه واجب است و زن حائض طهارت و امکان وضو و غسل ندارد و به‌نوعی دچار سختی و تکلف می‌شود تا بتواند فریضه نماز را به‌جای بیاورد.
انجام مستحبات، وضو‌گرفتن، سر سجاده و رو به قبله نشستن، حتی خواندن قرآن به‌جز چهار سوره سجده‌دار در این ایام مانعی ندارد. امکان جبران روزه قضا‌شده در این ایام برای زنان وجود دارد. اگر در حج هم باشند، می‌توانند نایب بگیرند. فقط نماز است که قضا محسوب نمی‌شود که اگر همه این ایام در طول عمر یک زن را با فاصله زمانی سن تکلیف بین دختران و پسران مقایسه کنیم، برابری می‌کند و از این جهت هم این نقصی برای زن محسوب نمی‌شود؛ صرفا تغییرات حال روحی و عاطفی همچون حالت جسمی طبیعی را تجربه می‌کند.
درباره نماز‌های ایام حیض هم لزومی به ادای قضا نیست؛ گویا خالق متعال این را هم نوعی اطاعت از امر خود می‌داند. ما یک امر و یک نهی داریم که رعایت هر‌دو آنها پاداش به همراه دارد. در این ایام، زنان با عدم ادای فرایض، نهی خدا را گردن می‌نهند که این هم پاداش به همراه دارد. اسلام برای اینکه زنان زحمتی مضاعف را متحمل نشوند، به رعایت فاصله و عدم ارتباط جنسی با آنها تأکید می‌کند، اما این نباید به‌معنای جدا‌کردن بستر و محروم‌کردن آنها از عاطفه تعبیر شود.
از خرافه‌ها که بپرهیزیم، این موضوع نه بی‌حیایی است و نه کسر و نقصی برای زن و نه مشکلی در زندگی عادی زنان ایجاد می‌کند. باید دلیل و احکام و شرایط این دوران برای زنان و دختران جوان و حتی مردان تبیین شود که در این ایام، زنان شرایط روحی و جسمی خاصی را تجربه می‌کنند و خوب است فرصت‌هایی مثل مرخصی استعلاجی برای بانوان در‌نظر گرفته شود. باید تفاوت‌های فیزیولوژیکی زنان در این ایام شناخته و برای تأمین بهداشت روحی و روانی جامعه تبیین شود.
براساس حیا و عفاف و زیست عفیفانه بهتر است که همه حالات روحی و روانی خود را در این دوران بروز ندهیم. مثل سایر بیماری‌ها نیاز نیست در‌این‌باره دائم صحبت شود، اما خوب است احکام آن درباره نماز و روزه و ورود به مسجد و حریم اهل‌بیت (ع) بیان شود. از سوی دیگر باید از باور‌هایی مثل پاک‌نبودن و نگاه تحقیرآمیز داشتن و... به زنان در ایام عادت ماهانه خرافه‌زدایی کنیم. ما مسلمان هستیم و این از امتیازات اسلام است که در این ایام به حالات و شرایط زن از همه جوانب توجه کرده است.
رفتار پیامبر (ص) و ائمه (ع) با زنان در این ایام برگرفته از آموزه‌های دینی است و چیزی در‌این‌باره نوشته نشده است، به‌جز زمانی‌که یکی از همسران پیامبر (ص) دچار استحاضه بود و حضرت به وی فرمودند: این حیض نیست و مانع زندگی عادی شما نمی‌شود. اینکه عادات ماهانه به‌دلیل گناه حوا بوده، اصلا منبع و سندیت دینی و شرعی ندارد؛ چون تنها حکم شرعی برای تنبیه حضرت آدم (ع) و حوا هبوط از بهشت بود و هیچ تنبیه دیگری برای آنها تصریح نشده است که بخواهیم حیض ماهانه زنان را هم جزو آن بدانیم.