نمازی که روشنی آسمان بود | نگاهی به سیره عبادی حضرت زهرا (س)

حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ برخی از ما یک نام داریم و یک خط زندگی، همه روزوروزگارمان در چند کلمه خلاصه می‌شود و گاه یک پاراگراف هم از سرمان زیاد است. اما او، فاطمه‌زهرا (س)، هرچه نام و لقب داشت، بازهم در معرفی‌اش کم بود و زندگی‌اش هرچند به عدد و رقم کوتاه بود، این نام‌ها و القاب در چندین کتاب هم برای شرح همه ابعاد حیات نورانی‌اش کم بودند و هنوز هم برای ما که در دوره آخرالزمانیم، از او که در روزگار پیغمبر می‌زیست، ناگفته‌ها بسیار است؛ ناگفته‌هایی از زندگی بانویی که وقتی به نماز می‌ایستاد، نور ایمانش شهر را روشن می‌کرد؛ اصلا به همین خاطر زهرا صدایش می‌زدند ایشان در مورد نماز می‌فرمایند: «خداوند نماز را برای دوری از کبر واجب کرد.» (بحارالانوار، ج ۸۲، ص ۲۰۹) در ادامه برخی ویژگی‌های عبادت حضرت زهرای‌مرضیه (س) را با هم مرور می‌کنیم.

بسیار نماز می‌خواند 

درکتاب کشف‌الغمه علامه اربلی در مورد حالات نماز حضرت زهرا (س) آمده است: «حضرت زهرا (س) به هنگام عبادت، لباس پاکیزه می‌پوشید و عطر استعمال می‌کرد؛ چنان‌که حتی در لحظات آخر عمر به اسماءبنت‌عمیس فرمود: عطر و لباس مخصوص نمازم را بیاور؛ می‌خواهم نماز بخوانم». نماز ایشان طولانی بود و آمده است که، چون به نماز می‌ایستاد، نوری از محراب عبادتش تا آسمان می‌رفت و آسمان مدینه را روشن می‌کرد. 

ابن‌عمره از پدرش نقل مى‌کند که گفت: «از امام‌صادق (ع) پرسیدم چرا حضرت فاطمه، زهرا نامیده شد؟ فرمود: براى آنکه وقتى فاطمه زهرا (س) در محراب عبادت (به نماز) مى‌ایستاد، نورش براى اهل آسمان می‌درخشید، همان‌طورى که نور ستارگان براى اهل زمین می‌درخشد.» (بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۱). در حدیثى دیگر آمده است: «فاطمه (س) در حال نماز از شدت ترس، نفسش به شماره می‌افتاد». (ارشادالقلوب، ج یک، ص۱۰۵).

نمازی که مایه فخر خداوند بود 

برای شناخت هر فردی باید سراغ آشناترین‌هایش بروی و برای شناخت فاطمه‌زهرا (س) چه کسی نزدیک‌تر از رسول خدا که درباره‌اش می‌فرمود: دخترم فاطمه سرور بانوان عالم از پیشینیان و آیندگان است. چون در محراب عبادت در پیشگاه پروردگارش می‌ایستد، نور وجود و جمال او براى ملائکه آسمان می‌درخشد، همان‌گونه که نور ستارگان براى ساکنان زمین درخشندگى و تلؤلؤ دارد. 

در آن هنگام است که پروردگار متعال، به فرشتگان خود می‌فرماید: هان! اى ملائک! به بنده‌ام نظر کنید؛ فاطمه سرور و سیده بندگانم در پیشگاهم ایستاده است، درحالی‌که اعضا و جوارحش از خوف من به لرزه افتاده و با تمام وجود خویش، برای ستایش و عبادتم قیام کرده است. شما را شاهد قرار می‌دهم که محبان و شیعیان وى را از آتش دوزخ ایمن کنم.
(فاطمه‌زهرا (س)؛ از ولادت تا شهادت، ص ۲۳۱).

عبادتی که نمونه است

«عبادت فاطمه‌زهرا (س)، یک عبادت نمونه است. «حسن بصری» که یکی از عباد و زهاد معروف دنیای اسلام است، درباره فاطمه‌زهرا (س) می‌گوید: به قدری دختر پیغمبر عبادت کرد و در محراب عبادت ایستاد که «تورمت قدماها». پا‌های آن بزرگوار از ایستادن در محراب عبادت، ورم کرد!

امام حسن مجتبی (ع) می‌گوید: شبی -شب جمعه‌ای- مادرم به عبادت ایستاد و تا صبح عبادت کرد تا وقتی که طلوع فجر شد. مادر من از سر شب تا صبح، مشغول عبادت بود و دعا و تضرع کرد. امام‌حسن (ع) می‌گوید -طبق روایت- شنیدم که دائم مؤمنان و مؤمنات را دعا کرد؛ مردم را دعا کرد؛ برای مسائل عمومی دنیای اسلام دعا کرد. صبح که شد، گفتم: «یا اُمّاه!»؛ «مادرم! یک دعا برای خودت نکردی! یک شب تا صبح دعا، همه برای دیگران؟» در جواب فرمود: «اول دیگران، بعد خود ما!» این، آن روحیه والاست. 

وقتی فرشتگان بر او سلام می‌کردند

آمده است که گاهی اوقات که در حال عبادت بود، ممکن بود یکی از بچه‌ها بی‌تابی کند و در گهواره به گریه بیفتد، آن‌گاه گهواره خود‌به‌خود تکان می‌خورد؛ زیرا فرشتگان می‌خواستند فاطمه (س) در محراب نماز بماند. اسحاق‌بن‌جعفر بن‌محمد بن‌عیسى بن‌زیدبن‌على درباره این موضوع می‌گوید: 

«از امام صادق (ع) شنیدم که می‌فرمود: از آن روی حضرت فاطمه را، محدثه نامیدند که فرشتگان از آسمان فرود می‌آمدند و همان‌گونه که بر مریم (س) فرود آمدند و با ایشان صحبت می‌کردند، با دختر رسول‌ا... (ص) نیز سخن می‌گفتند و به ایشان مى‌گفتند: اى فاطمه! خداوند تو را از میان مردم برگزیده و طیب و طاهر نموده و بر سایر زنان برگزیده عالم برترى داده است. اى فاطمه! در پیشگاه پروردگار خویش خضوع نما، سجده کن و همراه با رکوع‌کنندگان رکوع نما! فاطمه (س) نیز با آنان سخن می‌گفت.» (بحارالانوار، ج۴۳، ص ۷۸).