شکیبا افخمی راد | شهرآرانیوز؛ امسال نیز این رشته هنری به عنوان یکی از بخش‌های اصلی جشنواره در نظر گرفته شده و پذیرای طرح‌هایی از هنرمندان بوده که قرار است در بهار ۱۴۰۴ بر جداره‌های شهر نقش ببندند. البته به نظر می‌رسد بیشتر طرح‌های رسیده به دبیرخانه کیفیت خوبی نداشته و نتوانسته‌اند انتظارات هیئت داوران این دوره متشکل از
مانلی رسولی، لادن اورنگی و حسین ششکلانی را برآورده کنند، به طوری که آن‌ها حتی در بیانیه شان به افت کیفیت و مضمون در آثار اشاره کرده‌اند. این سه در گفت‌و‌گو با ما توضیحات بیشتری درباره روند داوری و جزئیات برگزاری بخش نقاشی دیواری ارائه کرده‌اند که در ادامه می‌خوانید.
مانلی رسولی، استاد دانشگاه و داور بخش دیوارنگاری، می‌گوید در روند ارزیابی آثار امسال سخت گیری‌ها بیشتر از قبل بوده، چون انتظار می‌رفته باتوجه به سابقه جشنواره و همه شرایط ارسال، انتخاب و اجرای نهایی و همچنین سرمایه گذاری نیروی انسانی، زمانی و مالی، شرکت کنندگان با وسواس و دانشی متفاوت‌تر از سال‌های قبل اثر بفرستند؛ اما درحالی که داوران در سال‌های گذشته نیز یادآور این موضوعات بوده‌اند، با کم توجهی از جانب شرکت کنندگان، بخش زیادی از آثار از گردونه رقابت حذف شده‌اند.
او ادامه می‌دهد: به نظرم از یک سو حضورنداشتن افراد حرفه‌ای در این مسیر و از سوی دیگر، برخورد سهل انگارانه با روند طراحی و خلق اصولی و آکادمیک نقاشی دیواری به نزولی شدن کیفیت و در نتیجه، تأییدنشدن آثار دامن زده است. این درحالی است که نقاشی دیواری به صورت یک رشته مجزا و تخصصی در دانشکده‌های معتبر بین المللی تدریس می‌شود و قدمتش نیز به ادوار پیش از تاریخ و دوران غارنشینی با رویکرد‌های خاص آن زمان برمی گردد.
به گفته رسولی، امروزه با دسترسی به منابع متنوع تصویری و نمونه‌های موفق دیوارنگاری چه به صورت کلاسیک و چه مدرن و امکان بهره برداری هوشمندانه از طریق مطالعه و نقد و بررسی دلایل موفقیت یک اثر دیوارنگاری و ایده گرفتن از آن برای خلق اثری منحصر‌به‌فرد و بر اساس نیاز امروز شهرسازی، معماری و هنرهای شهری منطبق بر مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقلیمی خاص شهر و کشورمان، در یک فرایند طولانی مدت تحقیق و طراحی می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت.
او درباره مهم‌ترین بخش یک پروژه هنری نیز می‌گوید: من به عنوان فردی از اجتماع بزرگ هنر با بیش از ۲۷سال سابقه تدریس و تجربه در حوزه هنرهای تجسمی باید هم به مدیران مجموعه و هم به شرکت کنندگان یادآوری کنم مهم‌ترین و اساسی‌ترین و البته پرچالش‌ترین بخش هر پروژه هنری ایده پردازی و روند شکل گیری و طراحی اولیه آن است که به توانمندبودن هنرمند در اصول اولیه هنرهای تجسمی نیاز دارد.
این داور با اشاره به کپی بودن بخشی از آثار رسیده به دبیرخانه امسال نیز بیان می‌کند: با حضور پررنگ فناوری در زندگی افراد و دسترسی راحت به منابع تصویری و هوش مصنوعی و همچنین نبود قوانین کپی رایت در این حیطه، نمی‌توان انتظار زیادی از نتایج هنرهای شهری داشت. رسولی که باور دارد جشنواره «استقبال از بهار» گرفتار تکرار شده است، یادآور می‌شود: متأسفانه نه برای عموم و نه بخش دولتی و خصوصی هنوز مفهوم طراح حرفه‌ای و اختصاص دادن بودجه متناسب با تخصص افراد قابل درک نیست، درحالی که اگر مطالعه دقیقی در این زمینه صورت گیرد، متوجه می‌شوند که قطعا سود مادی و زمانی و... چندین برابر بودجه درنظرگرفته شده فعلی خواهد بود.
او در ادامه صحبت هایش از حضور هنرمندان متخصص و باتجربه و همچنین تسهیل مکاتبات و قواعد مرسوم اداری شهرداری به عنوان راه‌های موفقیت جشنواره هنرهای شهری نام می‌برد و تأکید می‌کند که تغییر دیدگاه‌های مدیریتی و بهینه سازی آن در جهت توسعه زیبایی‌های شهرمان، مسیر بهبود را سرعت می‌بخشد.
حسین ششکلانی، هنرمند عرصه نقاشی و تصویرسازی، می‌گوید در سال‌های اخیر بخش دیوارنگاری وضعیتی یکنواخت و حتی گاه نزولی را پشت سر گذاشته است. او درباره وضعیت کمی و کیفی آثار جشنواره ۱۴۰۴ نیز بیان می‌کند: کمیت آثار امسال خوب بوده، اما کیفیت آن‌ها چندان رضایت بخش نبوده است.
ششکلانی احتمال می‌دهد یکی از علت‌های این اتفاق، ناتوانی شهرداری به عنوان ارگان سفارش دهنده در اقناع هنرمند بوده است. این هنرمند که باور دارد فرایند پیچیده مالی و پرداخت‌های کم، انگیزه هنرمندان را برای حضور در جشنواره کم کرده است، بر ضرورت سفارش مستقیم اجرا و طراحی آثار به هنرمندان حرفه‌ای در کنار انتشار فراخوان تأکید می‌کند و می‌گوید: انتشار فراخوان به تنهایی در سال‌های اولیه خوب بود، چون تجربه قبلی در این عرصه وجود نداشت؛ اما حالا که تجربه هنرمندان و مدیران هنری شهر بیشتری شده، وقتش رسیده است که شهرداری در کنار فراخوان، مستقیم به هنرمندان باتجربه هم سفارش کار بدهد، چون معمولا افرادی که حرفه‌ای هستند، کمتر در فراخوان‌ها شرکت می‌کنند.
او با اشاره به اینکه هیئت داوران آثار جشنواره ۱۴۰۴ را براساس سه معیار زیبایی شناسی، هماهنگی با فضا و مقیاس شهر و همچنین مرتبط بودن با موضوعات فراخوان انتخاب کرده‌اند، از کپی بودن برخی طرح‌های رسیده به دبیرخانه نیز گله می‌کند: کپی بودن آثار ارائه شده توسط برخی هنرمندان از همان دوره‌های اول چالشی برای جشنواره بود که بیشتر به دلیل تنبلی فکری هنرمندان و نداشتن انگیزه رخ می‌دهد. با وجود این، ما سعی کردیم تا جایی که امکان دارد از انتخاب آثار کپی جلوگیری کنیم.
ششکلانی درباره شور و نشاطی که جشنواره در سال‌های گذشته میان هنرمندان ایجاد می‌کرده است نیز می‌گوید: رویداد‌های حاشیه‌ای و برگزاری کارگاه‌ها در دوره‌های قبلی جشنواره «استقبال از بهار» بسیار در ایجاد شور و نشاط و در نتیجه بهبود کیفیت آثار مؤثر بود. همچنین فرصت بیشتر هنرمندان در اجرای طرح هایشان در محیط شهری باعث می‌شد تا تأثیرات اجتماعی هنرهای شهری برجسته‌تر شود و مردم بیشتر درگیر آثار شوند.
این هنرمند باور دارد مسئول ایجاد فضای بانشاط در شهر، شهرداری است. او همچنین تأکید می‌کند: هنرمندان، افراد شریفی هستند که فضای شهر را برای آینده آماده می‌کنند. ازاین رو شهرداری نباید در بحث‌های مالی به آن‌ها سخت بگیرد و باید برای تأمین معیشتشان تلاش کند، چون کار هنرمندان هم تأثیرات فرهنگی و اجتماعی دارد و هم به رشد نگاه زیبایی شناسانه کمک می‌کند.
ششکلانی با اشاره به فعالیت بسیاری از هنرمندان مشهدی در شهر‌های دیگر، یادآور می‌شود: شهر‌هایی که نمی‌دانستند هنرهای شهری چیست و در سال‌های گذشته از ما درباره این رشته سؤال می‌کردند، الان هنرمندان حرفه‌ای ما را به کار گرفته‌اند و برایشان هزینه می‌کنند. واقعا حیف است کسانی که اینجا رشد کرده‌اند و حرفه‌ای و پخته شده‌اند، به دلیل مسائل مالی، پروژه‌های شهر‌های دیگر را بپذیرند.
لادن اورنگی، تصویرساز و دیگر داور بخش دیوارنگاری، نیز از کیفیت آثار این دوره راضی نیست. او می‌گوید کمیت آثار مانند دوره‌های گذشته بوده، اما خلاقیتی که در سال‌های قبل در کار‌ها دیده می‌شده، امسال وجود نداشته است. این هنرمند همچنین با اشاره به آثار کپی و تکراری زیادی که به جشنواره رسیده است، یادآور می‌شود: هنرمندان چندان وقتی برای طراحی صرف نکرده بودند و حتی چند کار خوبی هم که وجود داشت، در سبک وسیاق آثار گذشته بود و شاهد اثری شگفت انگیز نبودیم.
او باور دارد در مجموع بخش دیوارنگاری جشنواره هنرهای شهری با روند نزولی روبه رو شده که هم به علت کم کاری هنرمندان و هم بی توجهی شهرداری اتفاق افتاده است.
اورنگی نیز پرداخت‌های کم به هنرمندان را در بی انگیزه شدن آن‌ها برای حضور در جشنواره یا ارائه دادن آثاری بی کیفیت تأثیرگذار می‌داند و درباره نبود شور و نشاط در روند برگزاری جشنواره بیان می‌کند: شور و نشاطی نیست، چون اتاق فکری تشکیل نمی‌شود یا اگر هم می‌شود، خیلی محدود است و خروجی خلاقانه‌ای ندارد. به نظرم این مسائل به شهرداری برمی گردد و اینکه شاید انجام برخی کار‌های حاشیه‌ای برایش سخت و پرهزینه شده است.
این هنرمند هم برای بهبود جشنواره هنرهای شهری در سال‌های آینده پیشنهاد می‌دهد در کنار برطرف شدن مشکلات مالی، از برخی هنرمندان حرفه‌ای به صورت جداگانه از بخش عمومی برای طراحی و اجرای آثار هنری دعوت شود.
او همچنین تأکید می‌کند: کسانی که در عرصه هنرهای شهری مشغول به فعالیت هستند، باید زمان زیادی برای طراحی و خلق اثر بگذارند. آن‌ها باید همیشه با این رشته همراه باشند، نه اینکه فقط بعد از انتشار فراخوان جشنواره، یکی دو هفته برای ارائه اثر فکر کنند.