به گزارش شهرآرانیوز، آیا فضای مجازی یک تهدید است یا فرصتی برای رشد هنری؟ این پرسشی است که فیلم گوزن‌های اتوبان به کارگردانی ابوالفضل صفاری سعی در پاسخ به آن دارد. این فیلم که در جشنواره فیلم فجر مشهد اکران شد، نگاهی انتقادی به تأثیر فضای مجازی بر زندگی افراد دارد و در ادامه با مهدی رضایی منتقد سینما به بررسی این اثر پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.
مهدی رضایی در ابتدای سخنانش با اشاره به تأثیر فضای مجازی بر تولیدات هنری، توضیح می‌دهد: دلم برای همکارانی که در فضای مجازی تولیدات فاخر دارند، اما دیده نمی‌شوند، می‌سوزد. در مقابل، برخی محتوا‌های کم‌ارزش با یک اتفاق ساده، به شکل گسترده‌ای دیده می‌شوند.
او با بیان اینکه این تضاد، چالش بزرگی برای هنرمندان مستقل است، بیان می‌کند: در سال‌های اخیر، فضای مجازی باعث تغییرات بزرگی در صنعت سینما شده است. برخی فیلم‌ها از طریق پلتفرم‌های آنلاین دیده و تحسین می‌شوند، اما در مقابل، آثاری که زمان و هزینه زیادی برای تولیدشان صرف شده، به دلیل نبود تبلیغات مناسب، در گمنامی باقی می‌مانند.
این منتقد سینما، فیلم را اثری با استاندارد‌های قابل قبول از نظر فیلم‌برداری و تیم بازیگری توصیف کرده و می‌گوید: گوزن‌های اتوبان فیلمی با موضوعی خاص و روزآمد است، اما در بخش فیلمنامه دچار ضعف‌هایی شده که بر اجرای بازیگران نیز تأثیر گذاشته است. برای مثال، نوید پورفرج که بازیگر توانمندی است، در بخش‌هایی از فیلم دچار افت شده و کاراکترش اهمیت خود را از دست می‌دهد.
رضایی همچنین با تمجید از فیلم‌برداری اثر توضیح می‌دهد: زاویه‌های دوربین و نحوه استفاده از نورپردازی به درک بهتر فضای داستان کمک کرده است. انتخاب لوکیشن‌ها نیز متناسب با حال و هوای فیلم انجام شده، اما این ویژگی‌های مثبت به تنهایی نمی‌توانند ضعف‌های فیلمنامه را پوشش دهند.
او با اشاره به مضمون فیلم درباره فضای مجازی، آن را یک تیغ دو لبه دانسته و بیان می‌کند: فیلم تأکید زیادی بر جنبه منفی فضای مجازی دارد، درحالی‌که این فضا جنبه‌های مثبت بسیاری نیز دارد. اینستاگرام، به‌عنوان مثال، اهمیت عکاسی و تصویر را برای عموم مردم افزایش داده و باعث شده است افراد بیشتری به کارگردانی و تولید محتوا علاقه‌مند شوند. اما فیلم بیش از حد بر آسیب‌های فضای مجازی تأکید کرده و از بررسی عوامل مؤثر بر آن غافل مانده است.
این منتقد سینما در ادامه تاکید می‌کند: مسئله‌ای که باید در نظر گرفت، این است که فضای مجازی تنها یک ابزار است. چگونگی استفاده از آن تعیین می‌کند که چه تأثیری بر جامعه دارد. اما در گوزن‌های اتوبان، این فضا به‌عنوان یک عامل مخرب و منفی به تصویر کشیده شده، بدون اینکه به پیچیدگی‌های واقعی آن پرداخته شود.
این منتقد در ادامه، با اشاره به کارگردانی فیلم و تجربه مستندسازی صفاری توضیح می‌دهد: با توجه به پیشینه کارگردان، انتظار می‌رفت فیلم پژوهش عمیق‌تری بر روی این موضوع داشته باشد. اما به نظر می‌رسد که در پرداختن به پیچیدگی‌های واقعی فضای مجازی و تأثیرات آن بر جامعه، سطحی عمل کرده است.
رضایی ادامه می‌دهد: در بسیاری از صحنه‌ها، فیلم به جای تحلیل دقیق، تنها به ارائه یک تصویر کلیشه‌ای از کاربران فضای مجازی پرداخته است. این در حالی است که می‌شد به شکل بهتری به تأثیرات این فضا بر هویت، ارتباطات اجتماعی و حتی اقتصاد کاربران پرداخت.
وی در پایان، ضمن انتقاد از نگاه فیلم به شکاف طبقاتی، تصریح می‌کند: فیلم تفاوت‌های اجتماعی را به‌صورت کلیشه‌ای و دوگانه "خیلی فقیر – خیلی مرفه" نشان می‌دهد، درحالی‌که فضای مجازی در واقعیت به بسیاری از افراد از طبقات مختلف امکان تغییر موقعیت داده است. انتظار می‌رود در آینده فیلم‌هایی ساخته شوند که عمیق‌تر به این مسائل بپردازند.