غذا اگر پررنگترین بخش زندگی ما نباشد، بدون شک یکی از پررنگترینهاست. روزی ۲ یا ۳ وعده غذاخوردن، باعث شده که این بخش از زندگی، بیشترین اثر را بر خود ما و بر محیطزیست اطرافمان بگذارد. هر جشن و هر قومی یک غذای مخصوص دارد و حتی ممکن است هر خانوادهای به غذایی خاص در دورهمیهایش عادت کرده باشد. سبزیپلو، قورمهسبزی، قیمه، شلهزرد، شلهمشهدی، زولبیاوبامیه، آشدوغ و بسیاری از غذاهای دیگر، ما را بهیاد خاطرات و مناسبتهای خاصی میاندازند. اما ممکن است مدتی باشد که برخی از ما بهدلیل درگیریهای فکری یا هر موضوع دیگری، توجه چندانی به اسراف و اتلاف غذای خود نداشته باشیم.
سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل (فائو) برآورد کرده است که یکسوم از غذای تولیدی جهان اسراف یا اتلاف میشود. این رقم بهمعنای ازدسترفتن ۱/۳ میلیارد تن غذا در هر سال است. اما زمانی که یک غذا خورده نمیشود، فقط خودش نیست که تلف میشود، بلکه تمام منابع استفادهشده برای تولید آن نیز هدر میروند؛ منابعی مانند بذر، آب، کود، آفتکشها، سرمایه و نیروی انسانی استفاده شده از آنها. اینها سرمایههای طبیعی ما و فرزندانمان است که هر روز از بین میروند.
فائو برای اجتناب از اسراف و اتلاف مواد غذایی که میتوانند بهمصرف ۸۰۰ میلیون قحطیزده جهان برسند، ۶ راهکار معرفی میکند:
۱- واقعبین باشید. از قبل برنامهریزی کنید و اگر قرار است فقط ۵ نفر دور سفره باشید، برای ۵۰ نفر غذا نپزید.
۲- باقیمانده غذا را منجمد کنید یا به مهمانان خود بدهید. اگر مهمان داشتید و بیش از حد غذا درست کردید، آنها را تشویق کنید که بخشی از غذای باقیمانده را با خود ببرند. آنچه باز هم باقی ماند، بلافاصله در یخچال یا فریزر قرار دهید تا برای روزی دیگر قابل استفاده باشد. بهطور کلی، غذا نباید بیش از ۲ ساعت در دمای اتاق باقی بماند.
۳- غذای باقیمانده را تبدیل به ناهار یا شام روز بعد کنید. در اینترنت میتوان دستورپختهای خلاقانهای برای استفاده از غذاهای باقیمانده پیدا کرد. در حقیقت غذاهای بسیاری مانند دیزی، تاسکباب، خوراک، شلهمشهدی، فسنجان و کوکو میتوان در فرهنگها و کشورهای مختلف یافت که در گذشته برای جلوگیری از اسراف غذا ابداع شدهاند. باقیمانده میوه، سبزیجات و حتی نان همچنان قابل مصرف هستند و میتوان غذاها یا دسرهای دیگری با آنها ساخت. مثلا باقیمانده میوه را میتوان تبدیل به مربا، مارمالاد، لواشک یا میوه خشک کرد. باقیمانده غذاها را یا در یخچال و فریزر قرار دهید یا در کوتاهترین زمان ممکن از آنها استفاده کنید.
۴- پیش از پخت غذای جدید، باقیماندهها را تمام کنید. تقریبا همه ما ترجیح میدهیم که در هر وعده، غذای جدیدی میل کنیم. با این حال، پیش از پخت غذایی جدید، مطمئن شوید که هیچ خوراک آماده و سالمی در خانه نمانده است. حتی اگر بهدنبال تنوع باشید، باز هم بسیاری از غذاهای باقیمانده را میتوان به غذایی جدید تبدیل کرد. فقط حواستان باشد که اگر غذای باقیمانده را حرارت میدهید، دیگر نمیتوانید آن را در یخچال و فریزر نگهداری کنید.
۵- به افراد اجازه دهید که خودشان بشقابشان را پر کنند. با آنکه پذیرایی از دیگران بسیار لذتبخش است، بهطور دقیق نمیتوان حدس زد که هر کس چقدر غذا میل دارد. اگر هر فرد، خودش تصمیم بگیرد که چقدر غذا میخواهد بخورد، غذای کمتری در بشقابها باقی خواهد ماند. یک توصیه غذایی به مهمانان: زمانی که غذا بهصورت سلفسرویس ارائه میشود، بیش از ظرفیت خود، بشقابتان را پر نکنید!
۶- مواد غذایی بدون استفاده را اهدا کنید. اگر کنسروهایی اضافه، غذاهایی خشک و سایر اقلام غیرفاسدشدنی دارید که قابل اهداکردن هستند، خیریههای بسیاری از شما استقبال خواهند کرد. در اینترنت میتوانید خیریههای محل خود را پیدا کنید و از آنها درباره تمایلشان به دریافت غذاهای فاسدنشدنی مازاد خود بپرسید. بهیاد داشته باشید که غذای مازاد داشتن، یک نعمت و موهبت است؛ آن را تلف نکنید!