«وقت سحر»؛ به افق مشهدالرضا(ع) | گزارشی از پشت صحنه برنامه سحرگاهی شبکه افق در حرم مطهر رضوی

به گزارش شهرآرانیوز؛ حامد عسکری به جای استودیوی محصور برنامه، آیتم آغازین را از ورودی صحن عتیق یا همان صحن انقلاب حرم مطهر رضوی آغاز می‌کند. همان صحنی که به آن صحن کهنه هم می‌گویند و در بین ایوان طلای نادری، ایوان ساعت، ایوان عباسی و ایوان نقاره خانه محصور شده و سقاخانه اسماعیل طلایی با همان قصه‌های قدیمی نیز در میانه آن قرار دارد.

حامد عسکری پس از سلام به حضرت، پلاتو را در صحن می‌گوید و بعد از آن، به استودیوی ایجاد شده در حرم در فضایی روبه روی گنبد طلای حرم می‌رود تا آیتم معروف «نقره خانم» را ادامه دهد و بعد از آن نیز ادامه برنامه تا اذان صبح رقم بخورد. در استودیوی کوچک صحن انقلاب، تعداد زیادی از عوامل تولید در کنار هم تلاش می‌کنند تا حس زیارت را در کنار حال و هوای معنوی سحر، به مخاطب منتقل کنند و البته بر خلاف سال‌های گذشته، دو اذان صبح را نیز تجربه می‌کنند. با اذان اول به افق مشهد، روزه خود را آغاز می‌کنند و با اذان دوم به افق تهران نیز آغاز روز دیگر را به مخاطبان اعلام می‌کنند. 

اما در تیم فنی و تولید برنامه سحرگاهی «وقت سحر»، علیرضا کاردان امین، تهیه کننده و سردبیر، حسام مدنی کارگردان، مهرداد طاهری کارگردان تلویزیونی حضور دارند و مهدی امین فروغی و حجت الاسلام محمدمهدی طباخیان نیز به عنوان کارشناس مهمان برنامه هستند. در حاشیه ضبط یکی از این برنامه‌های سحرگاهی، در گفت‌و‌گو با تهیه کننده و کارگردان تلویزیونی، کم و کیف برنامه «وقت سحر» امسال را جویا شدیم:

«وقت سحر» با یک دهه سابقه

علیرضا کاردان امین، تهیه کننده و سردبیر این برنامه که در سابقه کاری خود، به عنوان تهیه کننده و کارگردان تلویزیونی و هنری در برنامه‌هایی از جمله «کوی محبت»، «نَقل و نُقل»، «حسینیه بهشت» و ... نیز حضور داشته است، می‌گوید: برنامه «وقت سحر» حدود ۷ یا ۸ سال است که از طریق شبکه افق پخش می‌شود. پیش از حامد عسکری، مجریان دیگری از جمله شهرام شکیبا و صابر خراسانی در این برنامه حاضر بوده‌اند و کارشناسان دیگری از جمله علیرضا پناهیان، علی غلامی و ... در کنار برنامه حضور داشتند. برنامه طی حدود یک دهه، تیم‌های مختلف اجرایی و محتوایی را تجربه کرده است. ما ادامه دهنده راه دوستان بوده‌ایم. برنامه‌ای در سطح بالا را تحویل گرفته‌ایم و تلاش کرده‌ایم تغییرات ایجاد شده در برنامه به کیفیت آن لطمه‌ای وارد نکند.

قرار بود برنامه از تهران روی آنتن برود

کاردان امین می‌افزاید: برنامه به جز دو سال و زمان شهرام شکیبا که از مشهد پخش می‌شد، همچنان از تهران روی آنتن شبکه افق می‌رفت و روال آن به عنوان یکی از برند‌های شبکه افق حفظ شد. امسال هم بنا بر آن بود که برنامه از تهران پخش شود و طراحی‌ها و آیتم‌هایی نیز برای آن پیش بینی شده بود.

حتی قرار بود برخی از آیتم‌ها در شهر کربلا ضبط شود. اما حدود پانزده روز مانده به آغاز ماه مبارک رمضان که موضوع مشهد مطرح شد، ارادت به حضرت رضا (ع) از یک سو و فرصتی مغتنم برای ضبط برنامه در کنار حرم مطهر رضوی از سوی دیگر، منجر به آن شد که برنامه امسال را در مشهد داشته باشیم. البته در گذشته تجربه تولید برنامه «کوی محبت» را در حرم مطهر رضوی داشتم. اما این نخستین برنامه سحرگاهی بود که قرار بود در مشهد تولید کنم. وی می‌گوید: برای فیلم برداری در مشهد باید چند نکته را مدنظر قرار می‌دادیم. نخست اینکه برنامه افت فنی نداشته باشد. 

با وجود همه معنویت‌های موجود در حرم مطهر، کیفیت دوربین و امکانات فنی استودیو هم برای ما مطرح بود. مثلا در زمان ضبط برنامه، به جای اینکه در محیط دربسته استودیو باشیم، در حرم مطهر با افراد و اتفاقات احتمالا پیش بینی نشده روبه رو هستیم. البته مجموعه آستان قدس رضوی زحمات بسیاری متقبل شدند و امکاناتی در اینجا داشتیم که در هیچ کدام از حرم‌های دیگر نداشتیم. اما هر چه باشد، کار با ضبط استودیویی متفاوت است.

«نقره خانم» در حرم مطهر

وی در ادامه می‌گوید: تلاش کردیم با همراهی آستان قدس رضوی، محدودیت‌های فنی را تا حد امکان برطرف کنیم. از طرف دیگر، با توجه به محدود بودن فضای استودیو، برخی دیگر از نقاط حرم را نیز به عنوان پلاتو‌های برنامه در نظر گرفتیم. در طراحی استودیو نیز تغییراتی ایجاد کردیم. کاردان می‌افزاید: در سال‌هایی که با حامد عسکری کار می‌کردیم، پلاتویی به اسم «نقره خانم» داشتیم و فضایی داشت که می‌خواستیم آن را حفظ کنیم.

اتاقی که در آن یادداشت‌هایی نوشته می‌شد و عبارت بود از نامه فردی خطاب به همسرش در قالب بیان ادبیات دوره قاجار. اینجا هم تلاش کردیم که این فضا را ایجا کنیم. بخشی از استودیو در حرم مطهر که میزی و قلمی در آن باشد و خادمی که اهل قلم بوده، «نقره خانم» را ادامه می‌دهد. فضایی که تداعی اتاق کار یک نویسنده باشد. در ادامه، یک آیتم حرم شناسی با جواد نوائیان رودسری داشتیم تا از فضای موجود حرم، حس بهتری را به مخاطب منتقل کنیم.

هم برنامه سحرگاهی، هم زیارت از راه دور

اما مهرداد طاهری، کارگردان تلویزیونی این برنامه که با نظر آستان قدس رضوی در کنار برنامه حضور پیدا کرده است و هم زمان کارگردانی تلویزیونی برنامه افطار «پناه» شبکه ۲ را نیز بر عهده دارد، می‌گوید: با توجه به برنامه‌های مختلفی که طی سال‌های گذشته در حرم مطهر داشتم، تصمیم بر آن شد که در کنار عوامل فنی این کار حضور پیدا کنم.

وی می‌افزاید: حال و هوای برنامه سحر با برنامه‌های دیگر متفاوت است و نوعی آرامش و سنگینی و متانت را با توجه به فضای سحر دارد و از این رو با برنامه‌های افطار متفاوت است. به عبارت دیگر، برنامه افطار دارای زمینه اجتماعی‌تر و برنامه‌های سحر معارفی‌تر است. از سوی دیگر در برنامه‌های سحر، همیشه صدا برای مردم مهم‌تر از تصویر بوده است و به همین دلیل نیز از دهه ۷۰ که برنامه‌های سحرگاهی در سیما آغاز شد، فرمی تقریبا ثابت نیز برای آن تعریف شد.

طاهری می‌گوید: این برنامه هم در حقیقت یک برنامه معارفی در فرم شبکه افق و با نگاه انقلابی است که به مخاطب آن ارائه می‌شود. من در گذشته برنامه‌هایی نیز در عتبات عالیات تولید کرده‌ام. دیدن حرم برای مخاطب به گونه‌ای زیارت مجازی و زیارت از راه دور هم به حساب می‌آید و تصویر زنده به این موضوع کمک می‌کند. سعی می‌کنیم این حس و حال را در تصاویر منتقل کنیم.

البته در برنامه‌هایی که در کربلای معلی تولید می‌شد، در فضای حرم نبودیم و فاصله‌ای با حرم داشتیم. اما در حرم امام رضا (ع) تولید برنامه از فضای داخلی حرم صورت می‌گیرد و حس و حال متفاوتی هم برای تیم تولید و هم برای مخاطب دارد. هم نفس شدن عوامل تولید با زائران سحرگاهی، در تولید برنامه تأثیرگذار است و دیدن برنامه از نگاه زائر و قاب بندی حرم مطهر نیز حس زیارت را در مخاطب تقویت می‌کند.