حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ خانه، مانند محبت واژه‌ای است که برای همه ما آشناست؛ واژه‌ای که برای بیشتر ما هم‌معنی با آرامش و امنیت است؛ آرامش و امنیتی که خداوند آن را یکی از نشانه‌های قدرتش شمرده و عوامل تأمینش را هم محبت و مودت بین زن و مرد دانسته است؛ محبتی که اساس خانه را می‌سازد و افراد خانواده را درکنار هم دوست و پشتیبان قرار می‌دهد؛ همان‌طور که در قرآن می‌خوانیم: «و از نشانه‌های [قدرت و ربوبیت]او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا در کنارشان آرامش یابید و درمیان شما دوستی و مهربانی قرار داد. یقینا در این [کار شگفت‌انگیز]نشانه‌هایی است برای مردمی که می‌اندیشند» (سوره روم، آیه ۲۱).
حال سؤال اینجاست که از این دو نعمت محبت و مودت چطور باید مراقبت کرد تا همیشه در پناهشان آرامش و امنیت داشت؟ سیره و سخنان ائمه‌اطهار (ع) یکی از منابعی است که می‌تواند به‌روشنی به این سؤال پاسخ دهد.
درست است که محبت بین همسران هدیه‌ای است که خداوند به ما بشارت آن را داده است، اما این هدیه، مانند گیاهی است که مراقبت می‌خواهد تا رشد کند و بالنده شود. یکی از راه‌های رشد محبت و دیدن ثمرات آن در خانواده، ابراز کلامی آن است؛ چنان‌که از پیامبر خدا (ص) می‌خوانیم: «این گفتار مرد به همسرش که من تو را دوست دارم، هرگز از قلب زن بیرون نمی‌رود» (کافی، ج ۵، ص ۵۶۹). ائمه اطهار (ع) خود در این زمینه الگویی عملی بودند؛ به‌طور مثال می‌توانید یک‌بار حدیث کسا را بخوانید تا بیاموزید که آن خانواده چگونه با احترام و محبت، یکدیگر را خطاب می‌کنند و احساس خود را درقالب کلمات نشان می‌دهند.
حتما شنیده‌اید که می‌گویند از دل برود هر آن که از دیده برفت. می‌توانیم از هشدار این ضرب‌المثل درس بگیریم و تا می‌توانیم، برای تقویت محبت بین خود و همسرمان و سایر اعضای خانواده، با هم وقت بگذرانیم و برنامه‌های مشترک دونفره و خانوادگی ترتیب بدهیم. حقیقتش این است که لازم نیست کار عجیب‌وغریبی انجام بدهیم؛ همین که وقتی از روز را برای بودن درکنار هم و گفت‌و‌گو اختصاص بدهیم، قدم بزرگی در راه پرورش محبتمان برداشته‌ایم؛ کاری که در نزد خدا هم دوست‌داشتنی و ارزشمند است. رسول خدا (ص) در این‌باره می‌فرمایند: «نشستن مرد درکنار خانواده‌اش، نزد خدای بزرگ دوست‌داشتنی‌تر از اعتکاف [و نشستن]در این مسجد من است» (تنبیه‌الخواطر، ج ۲، ص ۱۲۲).
هیچ رابطه‌ای بدون چالش و اصطکاک نیست. تنها افراد غریبه هستند که هیچ‌گاه با هم درگیر نمی‌شوند و به مشکل برنمی‌خورند. با آگاهی از این موضوع باید به فکر چاره باشیم و خودمان را برای موقعیت‌های چالش‌برانگیز آماده کنیم. نوشداری مدارا، یکی از ابزار‌های مقابله با چالش بین همسران است؛ ابزاری که با به‌کارگیری آن نه‌تنها چالش را حل می‌کنیم، بلکه به رابطه‌مان صمیمیت و صفای بیشتری می‌بخشیم. حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) در این‌باره می‌فرمایند: «همیشه با همسرت مدارا کن و با او به‌نیکی هم‌نشینی کن تا زندگی‌ات باصفا شود» (مکارم‌الخلاق، ص ۲۱۸).
هر گیاهی هرچند مقاوم، آفت‌هایی دارد و هر رابطه‌ای هرقدر مستحکم، می‌تواند مورد تهدید قرار بگیرد. یکی از عوامل تهدیدکننده آرامش در خانه و رابطه همسران، توقع بیجاست. توقع بیجا می‌تواند دو شکل داشته باشد؛ گاه ما خواسته‌ای بیش از توان همسرمان از او می‌خواهیم و این‌گونه او را در فشار و تنگنا قرار می‌دهیم. رسول خدا (ص) در این‌باره هشدار داده، می‌فرمایند: «برای زن جایز نیست که شوهرش را به بیش از توانایی‌اش مجبور کند» (جامع احادیث شیعه، ج ۲۰، ص ۲۳۹). گاه هم نیازمان را به زبان نمی‌آوریم، اما با رؤیابافی یا چشم‌هم‌چشمی‌در دل و ذهنمان، توقع و عقده چال می‌کنیم؛ عقده‌هایی که روی رابطه ما با همسرمان سایه می‌اندازد.
یکی دیگر از آفت‌های محبت بین همسران، خشم است. خشونت چه کلامی و چه رفتاری می‌تواند به‌آسانی رابطه ما را دچار مشکل کرده، آرامش خانه و خانواده را تهدید کند. پیامبر رحمت در این‌باره می‌فرمایند: «بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که درباره خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند» (مکارم اخلاق، ص ۲۱۶). امام‌علی (ع) نیز در سخنی درباره رابطه نیکوی خود و حضرت زهرا (س) می‌فرمایند: «به خدا سوگند، تا پایان عمر فاطمه (س)، یک‌بار او را به خشم نیاوردم و بر کاری مجبور نساختم و او هم مرا به خشم نیاورد و از دستور من سرپیچی نکرد». (مجلسی، ۱۴۰۳: ج ۴۳، ص ۱۳۴ به نقل از کشف‌الغمه).