«پنتاوالان» همچنان کمیاب | چشم امید نوزادان ایرانی به دست داروسازان هندی

به گزارش شهرآرانیوز، حدود ۱۱ سال از اجرای فاز دوم طرح واکسیناسیون وزارت بهداشت و جایگزینی واکسن پنج‌گانه با واکسن سه‌گانه قدیمی می‌گذرد؛ برنامه‌ای که قرار بود تا نوزادان تازه‌متولدشده ایرانی را علاوه بر دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه، در مقابل هپاتیت B و تیپ دوم آنفلوانزا هم مصونیت ببخشد. با این حال، از زمستان ۱۴۰۳ گزارشاتی مبنی بر بروز کمبود در ذخایر این نوع واکسن در رسانه‌ها منتشر شد و از آن زمان به امروز، این کمبود همچنان دامن‌گیر خانواده‌ها بوده است. ساده بگوییم، وزارت بهداشت از ۲۷ آبان ۱۳۹۳ تلاش کرد تا به‌جای واکسن سه‌گانه، یک واکسن جدید با قابلیت‌های کامل‌تر را در برنامه ملی واکسیناسیون بگنجاند، اما اکنون پس از ۱۰ سال برای نوزادان ایرانی نه‌تنها واکسن جدید نایاب شده بلکه همان واکسن سه‌گانه قدیم هم دیگر پیدا نمی‌شود.

ازسرگیری برنامه تزریق به محض ورود محموله‌های جدید

همه واکسن‌ها یک برنامه زمان‌بندی تزریق دارند. بعضی همچون دیفتری تک‌مرحله‌ای هستند و بعضی همچون کزاز برای اینکه مصونیت مادام‌العمر ایجاد کنند، باید در دو یا سه مرحله تزریق شوند. حالا براساس برنامه، واکسن نایاب پنتاوالان یک زمان‌بندی سه‌مرحله‌ای دارد که براساس آن، دو، چهار و شش ماهگی، مقاطع زمانی مشخص برای دریافت این واکسن هستند. با این حال، کمبود این واکسن شرایطی را ایجاد کرده که بسیاری از نوزادان از سن اثرگذاری آن عبور می‌کنند، بی آنکه دوز‌های نجات‌بخش را دریافت کنند.

زهرا نهبندانی، رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های واگیر دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز با اشاره به این موضوع بیان کرد: اولاً این آرامش خاطر را به خانواده‌ها بدهم که جابه‌جایی زمان تزریق واکسن به نوزادان، موضوعی نیست که برای فرزندانشان در آینده مشکل ایجاد کند؛ زیرا سطح ایمنی واکسن پنتاوالان بیش از ۹۵ درصد است و به محض اینکه محموله‌های جدید از راه برسند، در بین مراکز توزیع و به کودکان تزریق خواهد شد.

وی افزود: دلیل کمبودی که اخیراً به وجود آمده، به‌خاطر بدعهدی شرکت‌های تأمین‌کننده واکسن است. پنتاوالان یک واکسن وارداتی است که عمدتاً از هند وارد کشور می‌شود و از آنجا که طرف خارجی، حجم درخواستی سازمان غذا و دارو را تأمین نکرده، این موضوع باعث شده تا ذخایر داخلی هم به‌تدریج کم و کمتر شود و اکنون تقریباً به صفر برسد.

پیش‌بینی کسری ۱۰۰ هزار دوز در سال ۱۴۰۴

آخرین وضعیت ذخایر پنتاوالان را از مهدی قُلیان، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد، پیگیری کردیم. وی در گفت‌و‌گو با شهرآرانیوز تأکید کرد که این کمبود، موضوعی نیست که انحصار به خراسان رضوی داشته باشد و چالشی است که رسیدگی به آن در شرح وظایف سازمان غذا و داروست.

قلیان ادامه داد: خیلی‌ها الان که کمبود در این حوزه به‌وجود آمده، می‌گویند کاش همان واکسن سه‌گانه قدیم در دستور تزریق باقی می‌ماند؛ این حرف اصلاً درست نیست. از سال‌های آغازین دهه ۹۰، گزارشات نگران‌کننده‌ای از رشد تصاعدی ابتلای نوزادان و کودکان به آنفلوانزای فوق‌حاد یا همان باکتری هموفیلوس به دست ما می‌رسید و همین مقدمه‌ای شد تا پنتاوالان جایگزین واکسن‌های DPT یا همان سه‌گانه قدیم شود. پنتاوالان اصلی‌ترین سپر دفاعی ما درمقابل باکتری مرگ‌باری است که در سال‌های دور، عامل التهاب پرده محافظ مغز و نخاع، عفونت ریه، عفونت خون، عفونت چرکی مفاصل، التهاب تار‌های صوتی و انسداد مجاری هوایی به‌ویژه در کودکان بود که عمدتاً به فلج یا مرگ ختم می‌شد.

«حالا این‌طور هم نیست که بگوییم این واکسن کاملاً نایاب است». معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان این مطلب تصریح کرد که در زمستان پارسال، بیش از ۱۲ هزار دوز از این واکسن به نوزادان خراسان رضوی تزریق شد و روند واردات نیز اگرچه قطره‌چکانی، اما پیوسته ادامه دارد. با این حال، با درنظرگرفتن آمار موالید سالیانه به میزان حدود ۷۵ هزار نفر، هر سال به ۲۲۵ هزاردوز از این واکسن نیاز است و بنابراین اگر در سال جدید هم روند فعلی ادامه داشته باشد، به نظر می‌رسد کسری ۱۰۰ هزار دوز پنتاوالان نوزادان در سال ۱۴۰۴ هم وجود داشته باشد.