پناه بردن هنر هفتم به بارگاه امام هشتم (ع) | فیلم نامه، آخرش خوش است!

دو قسمت پایانی پایتخت ۷ در مشهد سپری شد تا بار دیگر ظرفیت‌های معنوی، نمایشی و دراماتیک این شهر مورد توجه قرار بگیرد. شهری که به واسطه حضور مزار امام هشتم (ع)، پایتخت معنوی ایران به شمار می‌آید. مشهد و خاصه حرم امام رضا (ع) در برخی آثار نمایشی سینمایی و تلویزیونی بازنمایی شده‌اند که بعضی از آن‌ها در خاطره ها، مانده‌اند. این ماندگاری نیز علل مختلفی مانند کشش قصه، توانایی بازیگران و ... دارد والا صرف پناه بردن به حرم برای جذب مخاطب، نه تنها تأثیرگذار نیست بلکه ممکن است نتایج نامناسبی به بار بیاورد.

اگر در قسمت‌های پایانی پایتخت، مخاطبان با دیدن حضور خانواده معمولی در حرم اشک ریختند و میزان مراجعه به سایت‌های تهیه بلیت برای سفر به مشهد افزایش یافت، ریشه در ساختار سریال داشت. خانواده بحران زده معمولی در اوج تنش داخلی و وحشت زده و زخمی از حمله خرس به حرم امنی پناه بردند که حرم امن تمام مردم ایران است. زوج محسن تنابنده و سیروس مقدم به خوبی دریافته بودند که چنین ملغمه ملتهبی جز با ساحل حرم امام رضا (ع) به سرانجام آرامش نمی‌رسد.

جالب اینکه همین اتفاق در قسمت پایانی فصل اول پایتخت نیز رخ داد. سیزده سال پیش هم در فصل اول پایتخت خانواده معمولی برای تعطیلات نوروزی به تهران می‌آیند، اما بنا به خواسته بابا پنجعلی به زیارت امام رضا (ع) می‌روند. یکی از تصاویر دیدنی سریال در قسمت‌های پایانی آن است که بعد از کلی ماجرا سرانجام خانواده معمولی به مشهد می‌رسند و با شوق فراوان به زیارت می‌روند. اتفاقی که در همین فصل هم رخ داد تا تقریبا نسخه پایان بندی فصول اول و هفتم پایتخت یکسان باشد.

در فیلم‌ها و سریال‌های دیگری نیز حرم امام رضا (ع) نقطه پایانی کار بوده است. از فیلم‌های جدیدتر می‌توان به «بدون قرار قبلی» ساخته بهروز شعیبی و «آبی روشن» ساخته بابک خواجه پاشا اشاره کرد. در فیلم شعیبی، ماجرای رسیدن به قبری در حرم و در فیلم خواجه پاشا اهدای سنگ فیروزه‌ای به حرم نقطه پایانی کار است. سه گانه رسول صدرعاملی پیرامون امام رضا (ع) را هم باید از جمله پروژه‌هایی دانست که استمرار نداشتنشان، حسرت برانگیز است.

«هر شب تنهایی» با بازی لیلا حاتمی و حامد بهداد، «شب» با بازی امین حیایی، عزت ا... انتظامی و خسرو شکیبایی و «در انتظار معجزه» با بازی حمید فرخ نژاد و پریوش نظریه آثاری هستند که صدرعاملی تلاش کرده به زائران مختلف حرم رضوی بپردازد. پناه بردن لیلا حاتمی به حرم در «هر شب تنهایی» و اشک‌های حیایی و انتظامی در «شب» را باید از جمله سکانس‌های ماندگار پناه بردن هنر هفتم به حرم امام هشتم (ع) دانست.

شاید فیلم «قیصر» مسعود کیمیایی را که سال ۱۳۴۸ ساخته شده است باید قدیمی‌ترین و یکی از شاخص‌ترین آثاری دانست که در روزگار فیلمفارسی به حرم امام رضا (ع) پناه می‌برد. در آن فیلم، قیصر، ننه مشهدی را برای زیارت به مشهد می‌برد تا به قولش وفا کرده باشد. در فیلم «دو چشم بی سو».

محسن مخملباف سراغ معجزه شفایافتن چشم‌ها می‌رود و در فیلم جنگی «کیمیا»، احمدرضا درویش در مشهد، رضا (خسرو شکیبایی) را راضی می‌کند قید دخترش کیمیا را که در جنگ گم شده و حالا دختر خانواده‌ای دیگر است، بزند. تله فیلم «بیا از گذشته حرف بزنیم» ساخته حمید نعمت ا... پیرامون زیارت سه مادر هم پایان خوشی در حرم دارد و در تله فیلم دیگری به نام «آواز نقاره ها» ساخته جواد مزدآبادی نیز گره قصه در حرم با گره گشایی از چهار شخصیت قصه باز می‌شود. فیلم‌های «روز هشتم» ساخته

مهدی کرم پور، «دعوتنامه» ساخته مهرداد فرید و ... را هم باید در زمره فیلم‌هایی دانست که حرم امام رضا (ع) محورشان است.

علاوه بر سینما، سریال‌های مختلفی هم مانند آسوده باش، دیباجی، سرزده و نوروزرنگی در مشهد جلوی دوربین رفته بودند که حال و هوایی امام رضایی داشتند. استقبال مخاطبان از این آثار و به ویژه قسمت‌های پایانی پایتخت ۷ نشان می‌دهد اگر کاری درست با حرم امام رضا (ع) پیوند بخورد تأثیر عمیقی بر تماشاگر خواهد گذاشت. در روز‌هایی که اکثر سکانداران فعلی رسانه ملی از خراسان و به ویژه مشهد هستند، فرصتی طلایی به وجود آمده تا بیشتر از هر زمانی سریال‌هایی با مضامین امام رضایی یا با پایانی پیرامون آن امام در صداوسیما تولید شود.