شکافتن حصار جهل با تیغ علم | سبک علمی امام باقر(ع) نسخه‌ای برای تمدن‌سازی امروز

حجت‌الاسلام شریعتی‌تبار در گفت‌وگو با خبرنگار شهرآرانیوز، با تسلیت سالروز شهادت امام محمدباقر (ع) اظهار داشت: همان‌طورکه می‌دانید، یکی از مشهورترین القاب امام پنجم، «باقرالعلوم» است. این لقب را حتی پیامبراکرم(ص) نیز بر زبان آوردند و به جابر بن عبدالله انصاری فرمودند که پنجمین فرزندم را ملاقات خواهی کرد که شکافنده‌ علم و دانش است.

وی با تأکید بر اینکه همه امامان شیعه نور واحدند و در تمامی فضایل انسانی کامل و ممتاز، افزود: تفاوت در ظهور و بروز این فضایل، وابسته به شرایط سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دوران هر امام بوده است. در زمان امام‌باقر(ع) به‌دلیل کاهش فشار‌های سیاسی و فضای نسبی باز، فرصتی برای شکوفایی علمی و ترویج معارف اهل‌بیت(ع) فراهم شد. این شرایط به امام اجازه داد تا پایه‌گذار یک نهضت فکری و علمی عمیق در تاریخ اسلام باشد.

 از اختناق تا نهضت علمی شیعه

این استاد حوزه تصریح کرد: پیش از امام‌باقر(ع)، به‌دلیل اختناق شدید امویان، شیعیان بنیه علمی قدرتمندی نداشتند و تا حد زیادی به مکاتب فکری دیگر متکی بودند. اما با آغاز فعالیت‌های علمی این امام‌، شیعه از وابستگی علمی رها شد و هویتی مستقل یافت. از آن پس، دیگر مکاتب علمی به‌جای آنکه شیعه را مرجع خود بدانند، به شاگردی در محضر اهل‌بیت(ع) افتخار می‌کردند.

شریعتی‌تبار افزود: شیخ مفید نیز تأکید کرده است که احیای هویت علمی و دینی مکتب اهل‌بیت(ع) پس از دوره‌ای از خفقان و سرکوب، برای نخستین‌بار به صورت آشکار به‌دست امام‌باقر(ع) تحقق یافت. امام پنجم با مدیریت دقیق علمی، شاگردپروری و اعزام مبلغ، بنیان یک تمدن علمی شیعی را پی‌ریزی کرد.

درسی برای امروز از سبک فرهنگی امام‌باقر(ع)

خطیب حرم مطهر رضوی در ادامه با اشاره به کاربرد سیره علمی و فرهنگی امام‌باقر(ع) در شرایط فعلی جامعه گفت: سبک زندگی و مبارزه فرهنگی امام‌ پنجم باید الگویی برای مدیران و متولیان فرهنگی جامعه امروز باشد. همان‌طورکه امام‌باقر(ع) از فرصت‌های پیش‌آمده برای تقویت بنیه معرفتی و فکری جامعه استفاده کرد، ما نیز باید در زمانه‌ کنونی از بستر‌های موجود، به‌ویژه فضای مجازی، هنر و رسانه برای ارتقای فرهنگ عمومی بهره ببریم.

شریعتی‌تبار خاطرنشان کرد: علم و معرفت، به‌ویژه علم دینی، زیربنای رشد و پیشرفت واقعی یک جامعه است. هرچه سطح بینش علمی، بصیرتی و اعتقادی در میان عموم مردم، به‌ویژه جوانان و نوجوانان، ارتقا یابد، جامعه در برابر آسیب‌های فکری و تهاجم فرهنگی مقاوم‌تر خواهد شد.

ضرورت توجه به نسل جوان در مسیر تعالی فرهنگی

این استاد حوزه و دانشگاه بر توجه ویژه به جوانان تأکید کرد و گفت: جوانان امروز، آینده‌سازان جامعه هستند و درست مانند دوران امام‌باقر(ع) و امام‌صادق(ع)، باید برای آموزش و ارتقای فرهنگی آن‌ها برنامه‌ریزی هدفمند انجام شود. همان‌طورکه امام شاگردانی برجسته تربیت کرد و برای تبلیغ دین، آن‌ها را به مناطق مختلف اعزام می‌کرد، امروز نیز باید با استفاده از ابزار‌های نوین، پیام اهل‌بیت(ع) را در قالب‌های جذاب و مؤثر به نسل جدید منتقل کنیم.

وی در پایان گفت: راه تعالی جامعه اسلامی از مسیر تقویت بنیه علمی، فرهنگی و دینی آن می‌گذرد؛ مسیری که امام محمدباقر(ع) با ژرف‌نگری، حکمت و زمان‌شناسی آغاز کرد و امروز نیز باید با اقتباس از همان سبک، ادامه یابد.