برهه زمانی که در آن هستیم

دقیق‌ترین عبارت برای ایامی که در آن هستیم، صلح نیست، حتی تعبیر آتش‌بس هم دقیق نیست، بلکه هدنه است. هدنه را باتوجه‌به معنای آن در روایات و لسان اهل‌بیت (ع) نمی‌توان صلح یا حتی آتش‌بس معنا کرد مگر با مسامحه، بلکه هدنه درواقع به معنای ایام قبل از جنگ است.

ایام قبل از جنگ با همه خصوصیاتی که در این ایام هست و باید باشد که برخی از آنها عبارت است از کسب آمادگی بیشتر؛ چه در قوای نظامی و چه در قوت روحیه و انگیزه و چه در مقوله موضع و مسیر تا بازنگری کنیم که می‌خواهیم در کدام جبهه باشیم؛ مبادا آن‌طور که باید، جبهه خودمان را تعیین نکرده باشیم؛ مبادا در جبهه‌ای قرار گرفته باشیم که حق نباشد. گاهی از هدنه به مهادنه نیز تعبیر می‌شود. مهادنه در اصطلاحات فقه نظامی به معنای ترک کارزار و دست کشیدن از جنگ کافران تا مدت معلومی است. 

مهادنه را باید امام یا کسی که امام، او را برای عقد قرارداد منصوب کرده است، امضا کند و قرارداد مهادنه تنها با کسانی که جایزالقتل نه واجب‌القتل باشند، منعقد می‌شود. مدت عقد قرارداد مهادنه، بستگی به قوت و ضعف مسلمانان دارد. امیرالمؤمنین (ع) در هدنه جنگ صفین فرمودند:

«.. وَلَعَلَّ ا... انْ یُصْلِحَ فی هذِهِ الهُدْنَه امْرَ هذِهِ الْامَّةِ وَ لاتُؤْخَذَ بِاَکْظامِها فَتَعْجَلَ عَنْ تَبَیُّنِ الْحَقِّ، وَ تَنْقادَ لَاوَّلِ الْغَیِّ...: بلکه خدا در این فرصت آتش‌بس، صلح و آرامش و آنچه شایسته و صلاح امت بود، فراهم سازد. مهلت دادم تا مجاری تنفس و تفکر ملت، بسته نشود و ناگریز نباشند در شناختن حق شتاب کنند و با عجله، گمراهی را بر خود آغاز نکنند و بدان پایبند شوند». امام‌علی (ع) در مورد مهادنه‌ای که در جنگ صفین امضا شد، فرمودند: «لَعَلَّ ا... ان یُصْلَحَ فی هذِهِ الهُدنَه امْرَ هذِهِ الْاُمَّه....

شاید خداوند در این فرصت آتش‌بس، امر این امت را اصلاح کند».

آیت‌ا... علم‌الهدی، امام‌جمعه محترم مشهد مقدس، در خطبه‌های نماز جمعه مشهد با بیان اینکه در مسئله اخیر، عبارت آتش‌بس صحیح نیست و درواقع ما هدنه کردیم، گفت: ما در هیچ مبارزه‌ای شکست نخوردیم و عقب‌نشینی هم نکردیم. در این موضوع هم مسئله صلح نداریم؛ هدنه است. هدنه یعنی گاهی‌اوقات مصلحت بدانند جنگ عقب بیفتد و فرماندهان نظامی هم نظرشان این باشد که تجدیدقوا کنیم.

در مورد اینکه هدنه چقدر طول می‌کشد، علما می‌گویند به شرایط دشمن و میزان آمادگی جبهه خودی بستگی دارد. اما در ایام محرم قرار داریم. ازقضا در این روز‌ها به عبارتی برمی‌خوریم که در متون دینی ما ایام مهادنه نام نهاده شده است (نیمه اول محرم)، درحالی‌که در این ایام نه صلحی بود نه حتی آتش‌بسی بود، بلکه چنان‌که گفته شد، مهادنه در معنای دقیق خود در اینجا، به معنای ایام قبل از جنگ استفاده شده است؛ ایامی که بگومگو‌ها و رفت‌وآمد‌ها و اتفاقات و رفتار‌ها در آن از جنگ قریب‌الوقوعی خبر می‌دهد. 

در تاریخ آمده است رسیدن نیرو‌های عمرسعد و استقرار مقابل سپاه امام‌حسین (ع) و گفت‌و‌گو‌های امام (ع) با نمایندگان کوفه برای جلوگیری از جنگ و اتمام حجت امام با سپاه دشمن و رسیدن لشکر شمر در اوایل محرم، رخ می‌دهد. آنچه مهم است، در ایام هدنه یا مهادنه باید در انگیزه و روحیه و موقعیت تاریخی خود بازنگری کرد و برای انتخاب‌ها و اعمال سرنوشت‌ساز آماده شد.