نوسانات ارز و کاهش واردات قیمت چای را در بازار مشهد افزایش داده است. به گفته شهروندان با توجه به موج گرانی کالا‌های اساسی چای تنها نوشیدنی بود که اقشار کم درآمد توانایی خرید آن را داشتند. با این حال اکنون با موج گرانی جدید این نوشیدنی در حال حذف از سبد خرید آن هاست.
ملیحه فلاح | شهرآرانیوز؛ شاید چای جزو ۱۷ کالای اساسی تعیین‌شده ازسوی دولت به حساب نیاید، اما برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی از هر قشر و طبقه‌ای، یک نوشیدنی اساسی محسوب می‌شود. در حال حاضر، این نوشیدنی اساسی هم دستخوش شرایط ارزی کشور شده و قیمت آن رو به افزایش گذاشته است.
۲۵ تیر بود که رئیس کمیسیون تخصصی چای فدراسیون صنایع غذایی ایران از کاهش ۴۰درصدی واردات چای در سال جاری خبر داد و گفت: با توجه به وابستگی ۸۰درصدی به واردات این محصول و اختصاص‌نیافتن ارز جدید به واردات آن در یک ماه گذشته، امکان افزایش قیمت افسارگسیخته و کمبود تا ۳ ماه آینده وجود دارد.
احمدرضا بخشی افزود: در حال حاضر چای موردنیاز کشور در بازار با محدودیت مواجه شده و بانک مرکزی تخصیص جدیدی برای واردات این محصول درنظر نگرفته است که این موضوع می‌تواند کمبود و گرانی آن را در ماه‌های آینده باعث شود. به گفته او درصورتی‌که ارز موردنیاز واردات به‌موقع تخصیص داده نشود و مجوز‌های بهداشتی IRC به‌موقع تمدید نشود، در ۳ ماه آینده با کمبود چای در کشور مواجه خواهیم بود. با این حال زمزمه گرانی چای سبب انتقاداتی در بین مردم شده است.
به گفته شهروندان با توجه به موج گرانی کالا‌های اساسی چای تنها نوشیدنی بود که اقشار کم درآمد توانایی خرید آن را داشتند. با این حال اکنون با موج گرانی جدید این نوشیدنی در حال حذف از سبد خرید آن هاست.
پله پله افزایش قیمت
برای تهیه گزارش میدانی و بررسی وضعیت چای در مشهد به چهارراه میدان‌بار می‌رویم تا از فروشنده‌های مواد غذایی درباره وضعیت چای خارجی در بازار سوال کنیم. اولین کاسب جوانی که وارد مغازه‌اش می‌شویم، سوال ما را درباره گرانی چای با سوال پاسخ می‌دهد و می‌گوید: شما کالایی را سراغ دارید که در این مدت گران نشده باشد، یا حتی قیمتش ثابت مانده باشد؟
از او می‌خواهیم درباره چای صحبت کند که در جواب ۲ بسته چای با یک برند مشخص، اما ۲ قیمت مصرف‌کننده متفاوت را به ما نشان می‌دهد. تولید یکی از بسته‌ها با وزن ۵۰۰ گرم مربوط به کمتر از یک سال قبل و با قیمت ۶۴ هزار و ۹۰۰ تومان است، اما بسته دیگر با همان وزن که تولیدش مربوط به حدودا ۳ هفته قبل می‌شود برای مصرف‌کننده ۷۰ هزار ۹۰۰ تومان قیمت‌گذاری شده است.
او توضیح می‌دهد: از یک ماه قبل حرف و حدیث‌هایی در بازار درباره حذف تعرفه چای مطرح شد. بالایی‌ها خودشان از همه‌چیز خبر دارند؛ برای همین هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است. قیمت مصرف‌کننده را کم‌کم افزایش می‌دهند تا مجبور نباشند به‌یک‌باره نرخ را به‌صورت چشمگیری افزایش دهند. همچنین از یک ماه قبل بنکداران چای، انبار‌های خود را پر کرده‌اند تا با کمبود کالا و افزایش قیمت روبه‌رو نشوند.
کاهش کیفیت برای ارزان‌فروشی
پیرمرد مهربانی که به مشتریان خود برای استفاده از ماسک شکلات هدیه می‌دهد، یکی دیگر از فروشنده‌هایی است که به‌سراغش می‌رویم. کارتن‌های چای با نشان‌های مختلف و انواع و اقسام کیسه‌های چای فله توجه ما را به این فروشگاه جلب می‌کند.
او همان‌طور که پشت پاچال نایلون پیچی‌شده خود نشسته است، به ما می‌گوید: یک قلم چای را که پیش از این حدودا هر کیلوگرم ۷۰ هزار تومان می‌خریدم، چند روز قبل برایش ۱۰۲ هزار تومان پول دادم. حالا حساب کن چند درصد افزایش قیمت داشته است؟ کارگر دیگر حتی برای رفع خستگی‌اش چای هم نمی‌تواند بخورد و مجبور است کالایی با کیفیت بسیار بسیار بد تهیه کند.
او به چند بسته ۵۰۰ گرمی یکی از برند‌های معروف چای که در کنار مغازه‌اش باز شده است اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: چای بسته‌بندی همه کارخانه‌ها گران شده است، جز همین یک مدل که با قیمتی بسیار کمتر عرضه می‌شود و برای هر بسته جوایزی نیز ارسال می‌کند. قیمت مصرف‌کننده چای ۵۰۰گرمی این برند روی بسته ۳۸ هزار تومان درج شده که حدودا نصف قیمت محصولات مشابه است.
این فروشنده به بسته‌های بازشده چای اشاره می‌کند و می‌گوید: هیچ ارزانی بی‌دلیل نیست. برای نمونه چند بسته را باز کردم و متوجه شدم علت کم بودن قیمت این کالا، مخلوط‌کردن چای بی‌کیفیت با مدل خارجی است که برای پنهان‌کردن کیفیت بد کالا، آن را به مقدار زیادی معطر کرده‌اند.
این فروشنده با تاکید براینکه قصد داشته با رسانه‌ها تماس بگیرد تا این موضوع را گزارش دهد، برای اثبات ادعایش ۳ نمونه چای مختلف را روی یک برگه سفید می‌ریزد که با این اقدام تفاوت فاحش بین چای‌ها با نمونه بسته‌بندی‌شده ارزان‌قیمت مشخص می‌شود.
فروشنده‌های دیگری نیز که به سراغشان می‌رویم، حرف‌هایی مشابه می‌زنند. یکی از آن‌ها ادعا می‌کند که قیمت چای فله حدودا ۳۰ درصد افزایش داشته و دیگری از افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی چای بسته بندی می‌گوید. اما همه آن‌ها از وضعیت بازار پس از حذف تعرفه و به دنبال آن، ادامه افزایش قیمت‌ها و همچنین احتمال کاهش میزان کالای موجود در بازار نگران‌اند.
برخورد با گران فروشان چای
برای بررسی این موضوع که آیا دستورالعملی درباره گران شدن چای به اصناف ارائه شده است یا خیر، به‌سراغ مدیر بازرسی و نظارت اصناف خراسان رضوی می‌رویم. امیر دلداری در این‌باره به شهرآرا می‌گوید: گرانی چای فعلا غیرقانونی است، چون دستورالعملی برای افزایش قیمت آن به ما ارائه نشده است.
او با بیان اینکه «تیم‌های بازرسی ما این موضوع را در بازار بررسی خواهند کرد» تاکید می‌کند: با افرادی که اقدام به گران‌کردن این کالا کرده باشند، برخورد خواهیم کرد.
دبیر اتاق اصناف مشهد هم در این باره به شهرآرا می‌گوید: حذف اختصاص ارز و واردات چای با ارز آزاد باعث ایجاد نوسانات قیمت در بازار شده است. با این حال باید توجه داشت که فروشنده‌ها باید چای را براساس قیمت خرید قبلی و با احتساب سود مجاز به فروش برسانند. از این رو اگر فروشنده‌ای به بهانه نوسانات قیمت دلار اقدام به گران فروشی چای کند با او برخورد می‌شود.
عبدا... افشاری با اشاره به زمزمه کمبود چای در بازار در ماه‌های آینده می‌گوید: هر چند برخی از افراد به دلیل ذائقه خرید چای خارجی را ترجیح می‌دهند، اما در مجموع چای داخلی می‌تواند جوابگوی نیاز‌های شهروندان باشد. از این رو با کمبودی در بازار مواجه نخواهیم شد.