فضاپیمای جونو ناسا برای اولین بار موفق به ثبت تصاویری از قطب شمال یخی قمر گانیمد سیاره مشتری شد. گانیمد نهمین جرم بزرگ در منظومه شمسی است و حتی از سیاره عطارد نیز بزرگتر است.
به گزارش
شهرآرانیوز،
سیاره مشتری در مجموع ۷۹ قمر شناسایی شده دارد که در اطراف آن در حال چرخش هستند. بزرگترین قمر آن "گانیمد" است که در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله گالیله رصد شد.
اگرچه این قمر از مدت‌ها قبل شناسایی شده بود، اما تا همین اواخر فناوری کافی برای دیدن جزئیات آن وجود نداشت. اکنون برای اولین بار فضاپیمای جونو با کمک ابزار مادون قرمز خود به نام "جیرم" (JIRAM) اولین سری تصاویر از بخش‌های شمالی گانیمد را ثبت کرده است.
این تصاویر در هنگام پرواز این فضاپیما بر فراز مشتری در ۲۶ دسامبر سال ۲۰۱۹ ثبت شده است و به نوعی اولین نقشه مادون قرمز قطب شمال این قمر محسوب می‌شود.
گانیمد در درجه اول از آب یخ زده تشکیل شده است. علاوه بر این تنها قمر در منظومه شمسی است که دارای میدان مغناطیسی خاص خودش است. در این تصاویر، می‌توان به شکل غیرمعمول یخی که در قطب آن وجود دارد، پی برد. نوع آن بسیار خاص است به طوری که در زمین چنین حالت یخی را نخواهیم دید.
طبق گفته ناسا، در روی زمین، میدان مغناطیسی مسیری را برای ذرات باردار شده از خورشید یا پلاسما فراهم می‌کند تا وارد جو ما شوند و شفق‌های را ایجاد کنند که در مناطق قطبی مشاهده می‌شوند. با این حال، از آنجا که گانیمد جوی ندارد که از این روند جلوگیری کند، سطح قطب‌های آن دائماً توسط پلاسما حاصل از مَگنِتوسفِرغول پیکر مشتری بمباران می‌شوند و این بمباران‌ها تأثیر چشمگیری بر شکل گیری یخ قمر گانیمد دارند.
جونو دریافت که یخ در نزدیکی هر دو قطب گانیمد به شکل آمورف است. یعنی دارای ساختاری است که کریستالی نیست بلکه دارای یک مایع فوق سرد است. در حقیقت، مولکول‌های آب یخ زده که در هر دو قطب شناسایی شده‌اند، ترتیب خاصی ندارند و در اکثر نواحی پراکنده شده‌اند و یخ آمورف امضای مادون قرمز متفاوتی نسبت به یخ بلورین شناسایی شده در خط استوا گانیمد دارد.
تجزیه و تحلیل و درک این ساختار‌ها سرنخ‌های بیشتری را برای درک تکامل ۷۹ قمر مشتری از زمان شکل گیری آن‌ها تا به امروز فراهم می‌کند.
این فضاپیما هنگام ثبت تصاویر از قمر گانیمد حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر از آن فاصله داشت، اما توانست ۳۰۰ تصویر مادون قرمز از سطح این قمر به ثبت برساند که وضوح مکانی این تصاویر ۱۴ مایل (۲۳ کیلومتر) در هر پیکسل بود.
"آلساندرو مورا" (Alessandro Mura)، یکی از محققان فضاپیما جونو در موسسه ملی اخترفیزیک در رم گفت: داده‌های ابزار جیرم فضاپیما جونو نشان می‌دهد که یخ‌های قطب شمال گانیمد و اطراف آن تغییر یافته است. این پدیده‌ای است که ما توانسته‌ایم برای اولین بار با جونو در مورد آن اطلاعاتی کسب کنیم، زیرا اکنون می‌توانیم قطب شمال را به طور کامل ببینیم.
فضاپیمای جونو
"جونو" نام فضاپیمای رباتیک بدون سرنشین ناسا است که در سال ۲۰۱۶ به فضا پرتاب شد و در مدار قطبی سیاره مشتری قرار گرفت. این فضاپیما در مدار قطبی این سیاره قرار گرفته تا ترکیب، میدان گرانشی، میدان مغناطیسی و مگنتوسفر مشتری را بررسی کند.
منبع: ایسنا