«جشنواره کاروان حُله» امیدی برای شکوفایی استعداد‌های شعر و داستان مهاجران افغانستانی

به گزارش شهرآرانیوز، نشست خبری نخستین جشنواره سالانه ادبیات معاصر افغانستان «کاروان حُله» عصر روز دوشنبه ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۴ با حضور دکتر سید جواد وحیدی، رئیس بنیاد فرهنگی اجتماعی افغانستانی‌های مقیم جمهوری اسلامی ایران، استاد کاظم کاظمی، شاعر و پژوهشگر و محمد شریفی، نویسنده در محل بنیاد فرهنگی اجتماعی افغانستانی‌های مقیم ایران در مشهد برگزار شد.

امیدوارم جشنواره با کاروان حُله مستمر باشد

در ابتدای این نشست محمدکاظم کاظمی به سابقه تاریخی چنین جشنواره‌هایی اشاره کرد و افزود: ما قبلا هم جشنواره‌هایی در حوزه شعر و ادبیات داستانی مرتبط با آثار شاعران و نویسندگان افغانستانی در ایران داشتیم. در دهه ۷۰ مجامع شعر شاعران انقلاب اسلامی افغانستان در چهار دوره برگزار شد. پس از آن جشنواره قند پارسی که دو سالانه بود، از طرف خانه ادبیات افغانستان در تهران برگزار می‌شد و برای چندین سال مهم‌ترین و بزرگترین جشنواره شعر و ادبیات افغانستان بود که متاسفانه این جشنواره در چندسال اخیر و بعد از درگذشت محمدسرور رجایی برگزار نشده است.

او ادامه داد: در مشهد هم ما البته جشنواره‌ای با نام «شعر نوروز» داشتیم که از طرف بنیاد فرهنگی افغانستانی‌های مقیم ایران برگزار می‌شد. همچنین جشنواره‌ای با عنوان «فارسی وطن است» که از سوی بنیاد شهید احمد شاه مسعود در سال گذشته برگزار شد.

این شاعر و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی گفت: هرچند همه اینها در یک دوره‌ای بوده، اما استمرار نداشته است. من امیدوار هستم که «جشنواره با کاروان حُله» به صورت مستمر و به عنوان یک رویداد ثابت در برنامه‌های ادبی شعر و ادبیات افغانستان باشد.

کاظمی تاکید کرد: واقعیت این است که در سطح دنیا ما فعلا برنامه‌ای به صورت یک رویداد ثابت که شکل رقابتی هم داشته باشد و هر سال با این وسعت برگزار شود، نداریم. ما امیدوار هستیم که این اتفاق بیفتد و ما بتوانیم با توجه به مرکزیتی که جمهوری اسلامی ایران در رابطه با زبان فارسی دارد و مرکزیت مهاجران افغانستانی در مشهد این جشنواره را ادامه بدهیم.

این شاعر افغانستانی درباره تاثیرات برگزاری چنین جشنواره‌هایی گفت: در واقع چند تاثیر دارد، یکی از اینها تاثیر نمادین است که بسیار اثرگذار است به این معنی که ما وقتی نام به عنوان جشنواره به عنوان زبان فارسی داشته باشیم این در واقع مسجل می‌کنیم که زبان فارسی در اینجا پایگاه دارد و چیزی نیست که از بین رفته باشد. یکی دیگر از تاثیرات آن تاثیر رسانه‌ای است، این باعث ارتباط و آشنایی مردم با شعر و ادبیات می‌شود و بخش مهمی از محصولات ادبی از طریق رسانه‌ها به مردم معرفی می‌شود. یکی دیگر از تاثیرات آن انگیزه بخشی به جوانان است تا خود را باور کنند و برای کشف استعدادهایشان تلاش کنند.

وقتی ادبیات نشانه گرفته می‌شود، هدف ضمنی آن زبان فارسی است

محمدکاظم کاظمی تاکید کرد: ما در روز‌های گذشته اخبار ناگوار و بدی در رابطه با برخورد طالبان با موضوع کتاب و ادبیات شنیده‌ایم. چند وقت پیش دستور داده شد، افرادی که شعر می‌سرایند باید شعر آنها دارای خصوصیاتی باشد و به نوعی شعر سرودن که یک امر الهامی است و تاکنون هیچ حکومتی به شاعران دستور نداده است که تو این چنین احساسات خود را بروز بده. ما می‌بینیم که برای آن بخشنامه صادر میشود که جای نگرانی دارد.

او تاکید کرد: موضوع دیگر موضوع کتاب بود، محدودیت برای کتاب در افغانستان روز به روز بیشتر می‌شود، در تازه‌ترین فرمان، طالبان دستور داده‌اند که هیچ کس حق تدریس کتاب‌هایی که نویسنده زن دارد را ندارند.

این شاعر و پژوهشگر افزود: این درحالی است که خیلی از شاعران و نویسندگان ما زن هستند و بیشتر اوقات آثار آنها در این جشنواره‌ها جایزه گفته است.

کاظمی خاطرنشان کرد: این ضرورت دارد که ما به این موضوع به عنوان یک مقاومت فرهنگی نگاه کنیم. یعنی این امر نمادین تبدیل شود به نمادی از مقاومت فرهنگی. هم برای زبان فارسی و هم برای ادبیات به طور عام. زمانی که ادبیات نشانه گرفته می‌شود، معمولا هدف ضمنی آنها زبان فارسی است. چون آنها می‌دانند که بیشتر محصولات ادبی ما به زبان فارسی ارائه می‌شود. پس وقتی ادبیات را ممنوع می‌کنید، یک ابزار تهاجمی می‌شود برای زبان فارسی. به همین دلیل ما در رابطه با ادبیات وظیفه سنگین‌تری داریم.

ما باید از زبان و ادبیات فارسی صیانت کنیم

در ادامه این نشست حجت‌الاسلام وحیدی به اهمیت و نقش زبان فارسی در تمدن اسلامی اشاره کرد و مأموریت بنیاد را صیانت از زبان و ادبیات فارسی دانست.

وی تأکید کرد این جشنواره با هدف تقدیر از کتاب سال شعر و داستان و معرفی آثار برتر ادبی، جوایز نقدی ارزشمندی را به برگزیدگان اهدا خواهد کرد. زبان فارسی در سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان زبان رایج است، علاوه بر این بخش زیادی از معارف اسلامی عرفان اسلامی در قالب شعر و نثر به زبان فارسی سروده، نوشته و منتقل شده است. نقش زبان فارسی در تمدن بشری نقش اساسی و مهمی است و لازم است که از زبان و ادبیات فارسی محافظت و صیانت کنیم.

وحیدی تصریح کرد: ما باید از کسانی که در این حوزه تلاش می‌کنند و در حوزه زبان و ادبیات فارسی تخصص و تبحر دارند، استفاده کنیم و افرادی را در این راستا تربیت کنیم و اگر آثاری در زمینه زبان و ادبیات فارسی وجود دارد، صیانت شود.

رئیس بنیاد فرهنگی اجتماعی افغانستانی‌های مقیم جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: با تحولاتی که در منطقه ما اتفاق افتاده است، زبان و ادبیات فارسی با چالش مواجه شده و به همین دلیل بنیاد برای تشویق، ترغیب و همچنین قدردانی از کسانی که در حوزه زبان و ادبیات فارسی کار می‌کنند این جشنواره را برگزار می‌کند.

این جشنواره تنها به مرز‌های افغانستان محدود نیست

محمد شریفی، دیگر سخنران این نشست، بر جایگاه جهانی جشنواره تأکید کرده و گفت: این جشنواره تنها به مرز‌های افغانستان محدود نیست، بلکه همه فارسی‌زبانان دنیا را دربر می‌گیرد. همچنین برای نخستین بار جایزه کتاب سال در حوزه شعر و داستان در قالب این جشنواره اهدا خواهد شد.

شایان ذکر است که جایزه کتاب سال این جشنواره در بخش شعر به یاد و نام «خلیل‌الله خلیلی» و جایزه کتاب سال در بخش داستان به یاد و نام «اعظم رهنورد زریاب» اهدا خواهد شد.