چاقی، مادر بیماری‌های غیرواگیر‌دار است | مادران، رکن اصلی تاب‌آوری در خانواده

به گزارش شهرآرانیوز، محمد احمدیان، مدیر جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس، در نشست خبری سلامت بانوان با شعار «سلامت زنان، پشتوانه تاب‌آوری فردی، خانوادگی و اجتماعی» که صبح امروز (۲۰ مهر ۱۴۰۴) در ساختمان شماره‌یک دانشگاه علوم پزشکی مشهد برگزار شد، بر گرامیداشت مناسبت ملی هفته سلامت زنان تأکید کرد و گفت: ۳۴ درصد از بانوانی که به سن بالای ۱۸ سال رسیده‌اند، جزو گروه جوانان و هدف اصلی بهداشت و درمان هستند که سه برنامه پایش مراقبتی جوانان، میان‌سالان و سالمندان با دو مؤلفه «غربال سلامت» و «آموزش سبک زندگی» برای آن‌ها انجام می‌شود.

«بیماری‌های واگیردار و غیرواگیردار»، «سبک زندگی سالم» و «سلامت روان» فاکتور‌های سنجش سلامت جوانان هستند

وی افزود: برنامه مراقبتی ویژه جوانان چند فاکتور دارد که شامل بیماری‌های واگیردار و غیرواگیردار، سبک زندگی سالم و سلامت روان است که از میان جمعیت جوان، ۱۸ تا ۲۰ درصد با تمایل شخصی به پایگاه‌های مراقبت مراجعه کردند. از این آمار، حدود ۳۷ درصد اختلال وزنی به سمت چاقی که مادر بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه دیابت است، داشتند. در این بین، ۳۶ درصد فعالیت فیزیکی مناسب ندارند، ۷۹ درصد الگوی تغدیه مناسبی نداشتند که ۴ تا ۵ درصد از این افراد الگوی به‌شدت نادرستی دارند. حدود ۱۱ درصد از این جمعیت، اختلال روان دارند و ۸ تا ۹ درصد دچار استعمال دخانیات شدند که اگر شناسایی این افراد در سنین جوانی که پایه‌ریز سلامتی در سال‌های بعد است، صورت گیرد و به مراکز و مراجع مشخص مراجعه کنند، می‌تواند شاه‌کلید توجه به سلامتی باشد و از بسیاری بیماری‌های غیرواگیردار جلوگیری کند.

وی به برخی فاکتور‌های به‌دست‌آمده از گروه سنی ۳۰ تا ۶۰ سال بانوان نیز اشاره کرد و عنوان کرد: غیراز غربال‌های معمول برای این سنین، غربالگری رایگان سرطان شایع پستان و دهانه رحم در خانم‌ها و روده بزرگ در آقایان به صورت رایگان انجام می‌شود که در این سن نیز اقبال مراجعان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد، حدود ۳۰درصد است. بالغ بر ۹۰ درصد از خانم‌های تحت پوشش دانشگاه، به دلیل بارداری، به مراکز تحت پوشش جهت مراقبت مراجعه می‌کنند؛ اما در سنین میانسالی، اقبالی به مراجعه ندارند.

احمدیان ادامه داد: از میان ۳۰ درصد زنان ۳۰ تا ۶۰ساله که غربالگری آن‌ها توسط مراکز جامع خدمات سلامت انجام شده، ۱۱ درصد کلسترول بالا، ۱۷ درصد قندخون بالا، ۳ درصد فشارخون، ۴۶ درصد فعالیت بدنی نامطلوب و ۲۰ درصد غربال مثبت روان در این افراد مشاهده می‌شود. اختلالات عصبی مانند آلزایمر و اختلالات تعادلی نیز علاوه بر این‌ها در برنامه غربالگری میانسالان وجود دارد که باز هم حدود ۳۰ درصد از این جمعیت به مراکز مراجعه می‌کنند.

وی تأکید کرد: بدن انسان مانند یک خودرو که همیشه نیاز به بررسی دارد و معاینه فنی آن الزامی است، سالانه نیاز به مراقبت دارد، اما متأسفانه باوجود بستر مراقبتی رایگان که در تمام خانه‌های بهداشت روستا و پایگاه‌های سلامت شهرها، ایجاد شده، میلی برای مراجعه نیست که این موضوع نیاز به آگاهی و اطلاع‌رسانی دارد.

مادران، رکن اصلی تاب‌آوری در خانواده هستند

دکتر ندا اخروی نیز در بخش دیگری از این نشست در حوزه سلامت روان توضیح داد: سلامت روان به‌معنای فراهم‌آمدن شرایط سالم زیستی، روانی، اجتماعی و فیزیکی است و اگر انسان‌ها بر هیجانات خود مسلط شوند و تصمیمات خود را در لحظه درست اجرا کنند و واکنش‌های صحیحی ارائه دهند، تعریفی درباره تاب‌آوری است.

وی با اشاره به برخی بحران‌های کشور که از سر گذرانده‌ایم همچون دوره کرونا و جنگ تحمیلی ۱۲روزه، بیان کرد: تاب‌آوری در شرایط بحرانی از جمله مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند به انسان کمک کند و خانواده مهم‌ترین رکن کمک‌کننده در تاب‌آوری افراد است تا با حمایت‌های خود به شرایط طبیعی برگرداند؛ لذا نوع مواجهه خانواده در بحران‌ها بسیار مهم است. رکن اصلی تاب‌آوری در خانواده نیز مادر‌ها هستند. مادری که می‌تواند باوجود ترس و نگرانی‌های موجود، هیجانات خود را کنترل کند، یک الگوی صریح و روشن برای دیگر افراد خانواده است.

وی تصریح کرد: مهارت تاب‌آوری، اکتسابی است، اما مهم این است که این مهارت‌ها قبل از بحران، یاد گرفته شود تا در زمان بحران، بتوانند تصمیم درستی بگیرند. اما باید توجه داشت که زنان نیز خود در شرایط بحرانی، نیاز به حمایت عاطفی دارند.

اخروی با بیان این مطلب که آموزش مهارت‌های ارتباطی و تاب‌آوری در مراکز خدمات جامع سلامت به صورت رایگان ارائه می‌شود، به برخی راهکار‌های تاب‌آوری و مواجهه مادران با فرزندان اشاره کرد و افزود: بیان احساسات با فرزند، گفت‌وگوی دوستانه با او، ابراز احساسات خود در زمان بحران، اطمینان‌بخشی از تلاش دیگران برای احساس امنیت، پاسخ مناسب به ترس‌های کودکان و فرزندان، ارتباط فیزیکی با فرزند و در آغوش‌گرفتن او، ادامه زندگی به صورت طبیعی و انجام روزمره‌های عادی زندگی در منزل و برچسب‌نزدن به احساسات و تجربیات فرزند از روش‌هایی است که مادران می‌توانند آن‌ها را به‌ کار گیرند؛ اما اگر نگرانی‌های فرزند به‌قدری شدت یافت که منجر به شب‌ادراری و اضطراب بالا شد، باید به مشاوران و متخصصان مراجعه کنند.

سرطان پستان با مراقبت و شناسایی اولیه، قابل پیشگیری است

رئیس گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری‌های غیرواگیردار دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به طور ویژه به سرطان پستان پرداخت و در این باره گفت: پویش "آگاهی از سرطان پستان" با شعار خودمان بدانیم و دیگران را نیز آگاه کنیم از ۹مهر تا ۹آبان‌ماه جهت توجه به این بیماری شایع در زنان راه اندازی شده است.

بابک اقبالی با تاکید بر باور اشتباه عموم مردم که تصور می‌کنند توجه به بیماری، آن‌ها را به آن دچار می‌کند درصورتی که آگاهی از آن، قدم اول پیشگیری است، تصریح کرد: سرطان پستان، شایع‌ترین سرطان زنان و دومین سرطان شایع در جهان است و از هر ۲۰زن، یک نفر به سرطان پستان دچار می‌شود، اما خبر خوب آنکه به همان اندازه که شیوع آن بالاست، با مراقبت و شناسایی اولیه، پیشگیری آن نیز سریع و راحت است به همین دلیل، از منظر پزشکی، اهمیت بالایی دارد.

اقبالی وضعیت ایران در حوزه سرطان پستان را نسبت به میانگین جهانی کمتر دانست و افزود: امروز رتبه ایران حدود ۲۰درصد از میانگین جهانی کمتر است، اما به دلیل افزایش میانگین سنی که در آینده با آن مواجهیم و شرایط خطرآفرین دیگر در منطقه، احتمال افزایش این رتبه حتمی است لذا نیاز است که بانوان نسبت به مراقبت‌های پیشگیرانه، به موقع اقدام کنند.

اقبالی نخستین و مهمترین علامت سرطان پستان را "بی علامتی" عنوان کرد و ادامه داد: تغییر شکل پستان، وجود توده در پستان یا زیر بغل که مهمترین مورد است و باید به محض دیده شدن، مورد معاینه قرار گیرد، درد بدون ارتباط به سیکل ماهانه یا دوران یائسگی، ترشحات خونی بی دلیل از پستان یا هر تغییر شکل در پستان از جمله نشانه‌هایی است که به محض دیدن هر کدام از آن‌ها، باید اقدام درمانی صورت گیرد.

وی به مهمترین عوامل بروز سرطان پستان از نظر سازمان بهداشت جهانی اشاره کرد و گفت: اولین و مهمترین عامل، چاقی و اضافه وزن است، بعد از آن مصرف دخانیات و الکل، عدم تحرک و نبود فعالیت بدنی مناسب، مصرف نوشیدنی‌های شیرین، تغذیه ناسالم و استفاده از گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس از جمله عواملی است که می‌تواند به بروز این سرطان در بانوان سرعت بدهد.

اقبالی خاطرنشان کرد: بیش از ۱۲۰۰نفر سالانه به طور میانگین در استان خراسان رضوی به سرطان پستان مبتلا می‌شوند که بسیاری از این افراد بهبود پیدا کرده‌اند. از سال ۹۶ که غربالگری در استان آغاز شده طی چهار فاز، بیش از ۱۸۰۰نفر شناسایی شدند و تنها در سال ۱۴۰۳، تعداد ۲۳۵هزار و ۶۰۰نفر در مراکز جامع خدمات سلامت غربال شده‌اند.