هرچند وزارت آموزش‌وپرورش تاکید کرده است که دریافت اجباری پول از والدین موقع ثبت‌نام ممنوع است، تعدد گزارش‌های مردمی دریافت‌شده در این‌باره، حکایت از فراوانی این تخلف دارد. هرکدام از مدارس بنا به سازوکاری نامعلوم، مبالغ متفاوتی طلب می‌کنند.
فرزانه شهامت | شهرآرانیوز؛ پدر ترنم از مدرسه دولتی دخترش واقع در ناحیه ۷ آموزش‌وپرورش مشهد، کاملا راضی است. او بابت ثبت‌نام در پایه تحصیلی جدید دغدغه‌ای ندارد. فرایند ثبت‌نام به‌صورت خودکار، انجام و پیامک آن چندی پیش به تلفن همراهش ارسال شده است. پیغامی ازسوی اولیای مدرسه برای پرداخت پول نیز دریافت نکرده است. آقای شریعتی نگران هزینه لباس فرم مدرسه هم نیست. لباس‌های پارسال برای دخترش همچنان اندازه است و مدرسه بنا ندارد با انتخاب طرح جدید، آن‌هم در این وضعیت اقتصادی، خرج تازه‌ای برای والدین بتراشد.
ولی آیا وضعیت ثبت‌نام برای تمام والدین، اعم از اینکه طالب مدرسه دولتی باشند یا غیردولتی، همین‌قدر رضایت‌بخش است؟
تجربه‌هایی که تعدادی از شهروندان با ما درمیان می‌گذارند، چنین چیزی را نشان نمی‌دهد؛ گله‌هایی کمابیش مشابه هرسال که با محدودیت‌های ناشی از کرونا، تشدید شده است.
انتظار زیر آفتاب
خانم رضایی از رفتار اولیای مدرسه با والدین گله دارد. مدرسه‌ای که او نام می‌برد، از مدارس اسم‌ورسم‌دار متوسطه در مشهد است. این شهروند می‌گوید: به‌دلیل وضعیت نامطلوب آموزشی در سال تحصیلی پیش و افت علمی پسرم، ناچار به قبول دردسر انتخاب مدرسه تازه در این اوضاع کرونایی شدم. وقتی برای گرفتن پرونده مهدی به مدرسه رفتم، دیدم مسئولان مدرسه، والدین را به بهانه پیشگیری از شیوع کرونا در حیاط مدرسه سرپا نگه داشته‌اند، آن‌هم در این هوای گرم و بدون امکانات حداقلی مانند نیمکت. حیاط مدرسه یک سکو دارد که از اول صبح، آفتاب می‌گیرد.
خانم رضایی این رفتار را بی‌احترامی به مراجعان، قلمداد می‌کند و با ابراز خرسندی از تصمیم خود برای تغییر مدرسه پسرش، اضافه می‌کند: ورودی سالن را می‌بندند و مستخدم مدرسه را هم می‌گذارند دم در تا والدین یکی‌یکی داخل بروند. این رفتار را مقایسه کنید با مدرسه دولتی دیگری که برای ثبت‌نام انتخاب کردم. آنجا جایی در سایه برای مراجعان، صندلی و مایع ضدعفونی‌کننده می‌گذارند و در بدو ورود از آن‌ها می‌پرسند که برای چه کاری آمده‌اند. بعد هرکس را به اتاق مربوط راهنمایی می‌کنند تا ازدحام نشود.
نخستین تجربه ثبت‌نام در مدرسه برای مادر نگار نیز به خاطره‌ای ناخوشایند تبدیل شده است. او می‌گوید که باتوجه‌به محدوده سکونتش، به مدرسه‌ای دولتی مراجعه کرده است، ولی مسئولان مدرسه با بیان «جا نداریم»، از ثبت‌نام او در پایه اول ابتدایی خودداری کرده‌اند.
این شهروند از رفتار اولیای مدرسه نیز گله دارد؛ اینکه به بهانه رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اجازه ورود به سالن را به اولیا ندادند و آن‌ها باید در آفتاب منتظر می‌ماندند تا نوبتشان شود. به‌گفته وی، به‌همراه داشتن فرزندی خردسال و احتمال گرمازدگی او نیز باعث نشده است که در رفتار آن‌ها تغییری ایجاد شود. او می‌گوید که با وجود پیگیری‌های متعدد تا این لحظه گرهی از مشکلش باز نشده است و فرزندش همچنان در انتظار ثبت‌نام است.
پولمان را پس ندادند
خانم عادل، دیگر شهروندی است که با او هم‌صحبت می‌شویم. او همچنان از سال تحصیلی گذشته، انتقاد‌های مالی حل‌نشده‌ای دارد. وی سال گذشته پسرش را در مدرسه‌ای غیرانتفاعی ثبت‌نام کرد. از خرج‌تراشی‌های مدرسه به عناوین مختلف این‌طور می‌گوید: پارسال همین خرج‌ها برایم یک‌میلیون تومان آب خورد. پرهام سه‌چهار ماه از سال تحصیلی را به‌دلیل کرونا به مدرسه نرفت، اما هیچ مبلغی از هزینه‌هایی که به مدرسه پرداخت کرده بودیم، به ما برگشت داده نشد. گفتند از یک‌میلیون تومان هزینه سرویس، ۲۳۰ هزار تومان را به این شرط به ما برمی‌گردانند که پایه دوم را در همین مدرسه ثبت‌نام کنیم و از حق سرویس امسال کم شود.
خانم عادل با توجه به تداوم بیماری کرونا و حذف شدن برنامه‌های غیردرسی مثل جشن‌ها و اردوها، ابتدا ترجیح داده است در هزینه‌ها صرفه‌جویی کرده، امسال مدرسه‌ای دولتی واقع در هاشمیه را انتخاب کند. آن‌طور که خودش تعریف می‌کند، این مدرسه صرفا نام دولتی را یدک می‌کشد و هنگام ثبت‌نام ۵۰۰ هزار تومان طلب کرده است.
تقسیم دانش‌آموزان به مشتری‌های خودی و غیرخودی و اولویت‌بندی در خدمات‌دهی، نکته تامل‌برانگیز دیگری است که در صحبت‌های این شهروند شنیده می‌شود: «وقتی پرسیدم معلم پسرم خانم است یا آقا، جواب دادند شما تازه‌وارد هستید. اولویت انتخاب جنسیت معلم با والدینی است که بچه‌شان کلاس اول را همین‌جا گذرانده باشد.»
لطفا صادق باشید
هرچند وزارت آموزش‌وپرورش تاکید کرده است که دریافت اجباری پول از والدین موقع ثبت‌نام ممنوع است، تعدد گزارش‌های مردمی دریافت‌شده در این‌باره، حکایت از فراوانی این تخلف دارد. هرکدام از مدارس بنا به سازوکاری نامعلوم، مبالغ متفاوتی طلب می‌کنند. به‌طور مثال در مدارس ابتدایی نقاط مختلف شهر، بسته به سطح برخورداری منطقه، رقم‌های متفاوتی اعم از ۱۰۰ هزار، ۲۰۰ هزار، ۴۲۰ هزار، ۵۰۰ هزار تومان و... مطالبه می‌شود. در این بین، هستند والدین ناراضی‌ای که به‌دلیل نگرانی از تبعات احتمالی شکایت برای فرزندشان، بی‌خیال طرح موضوع با آموزش‌وپرورش می‌شوند.
اگر تنگنا‌های بودجه‌ای دولت و نیاز مدارس دولتی به همراهی داوطلبانه اولیا، دلیل اخذ وجه از والدین است، آیا این موضوع صادقانه با آن‌ها درمیان گذاشته می‌شود؟ گزارش‌های مردمی و مراجعه حضوری ما به تعدادی از مدارس، این را نشان نمی‌دهد. به‌طور مثال در مراجعه به مدرسه‌ای دولتی واقع در منطقه‌ای کم‌برخوردار، وقتی از دلیل اخذ ۲۰۰ هزار تومان برای ثبت‌نام پایه اول ابتدایی پرسیدیم، درکنار کتاب و حق بیمه، از جشن شکوفه‌ها نام برده شد، این درحالی است که مجموع هزینه کتاب و بیمه حدود ۳۰ هزار تومان می‌شود و اخذ ۱۷۰ هزار تومان به بهانه جشنی که برگزاری آن در این ماه‌های کرونایی محل تردید است، توجیهی ندارد.
نکته دیگر، مبلغی است که به‌عنوان حق بیمه از دانش‌آموزان گرفته می‌شود. با احتساب همان ۷ هزار تومان پارسال و جمعیت یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفری دانش‌آموزان خراسان رضوی، ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان به بیمه‌گذار تعلق می‌گیرد.
با وضعیت کنونی کرونا، احتمال اینکه دانش‌آموزان مانند هرسال، هرروز به مدرسه بروند، بسیار بعید است. وقتی دانش‌آموز در مدرسه حضور فیزیکی جدی ندارد، احتمال حادثه‌ای که مسئولیت آن با آموزش‌وپرورش باشد، نیز کاهش پیدا می‌کند. آیا این موضوع در تعیین حق بیمه لحاظ شده است؟ آیا در شرایط کرونایی امسال، تعهدات بیمه‌گذار در قبال دانش‌آموزان تغییر می‌کند؟