نظام عادلانه بین‌المللی، مقدمه‌ای بر صلح و توسعه

بیش از دو دهه از روزی که سازمان فرهنگی، علمی و آموزشی ملل متحد (یونسکو)، روز دهم نوامبر را به‌عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه اعلام کرد، گذشت.

در تارنمای سازمان یونسکو درج شده است که این روز با هدف تقویت آگاهی عمومی از نقش علم برای جوامع صلح‌آمیز و پایدار، ترویج هم‌بستگی ملی و بین‌المللی برای عمران دانش بین کشورها، تجدید تعهد ملی و بین‌المللی برای استفاده از علم به نفع جوامع و جلب‌توجه به چالش‌های پیش روی علم درجهت افزایش حمایت از تلاش‌های علمی گرامی داشته می‌شود.

ازآنجا‌که علم و توسعه علمی، امری فرامرزی است و دانش و توسعه مبتنی بر علم نباید مرز بشناسد، با چنین‌چشم‌اندازی که برای این روز درنظر گرفته شده، انتظار می‌رفته که شکاف و چالش‌های جهان شمال و جنوب سنتی (Global North and Global South) که در علوم سیاسی مرسوم بوده به مرور رنگ ببازد و جوامع انسانی را به سوی صلح، دوستی، همرسمانی دانش و فناوری برای رسیدن به صلح و رفاه همگانی و درواقع صلحی بدون مرز، بدون نگاه به رنگ و نژاد، قاره، منطقه جغرافیایی، منابع قابل استحصال و... رهنمون سازد.

باید «روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه» فرصتی در اختیار جهانیان می‌گذاشته تا مردمان جهان، در سایه نوآوری، پژوهش‌های علمی و توجه به استعداد‌های بشری با بهره‌گیری از دانش به عنوان مهم‌ترین سرمایه انسانی به یافتن راه‌حل برای چالش‌های گوناگون رهنمون و نزدیک شوند.

اما آنچه در عرصه عمل در ۲۵سال نخست قرن۲۱ میلادی شاهد هستیم، چشم‌انداز دسترسی و دستیابی به چنین امری را نزدیک نشان نمی‌دهد و چه بسا با سطح منازعات بین‌المللی رو به تزاید می‌رود. اکنون که گاه در رسانه‌های رسمی، نظام سلطه بی واهمه از نگاه و رویکرد افکار عمومی، به تهدید جهان غیرخودی پرداخته و با افزایش تنش‌های بین‌المللی، هر آنچه را غیر می‌دانند، مورد تهاجم کلامی، سیاسی و نیز بهره‌گیری از زرادخانه‌های نظامی رو به افزایش خود، حتی نظامی قرار داده‌اند، رسیدن به چنین اهدافی، یک رؤیای دست نیافتنی به نظر می‌آید.

در حالی که یونسکو، صلح پایدار و دسترسی عموم ملت‌ها، به مواهب دانش و فناوری را یک اولویت و رویکرد می‌نامد، هم‌زمان شاهد تحریم علمی و فناوری کشور‌های غیرهمسوی سیاسی غرب و غیرمعتقدان به جهان تک‌قطبی از سوی پرچم‌داران غربی همین شعار‌های زیبا هستیم.

در حالی که جهان از صلح پایدار می‌گوید و هرساله در دهم نوامبر روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه را جشن گرفته و گرامی می‌دارد.

همزمان در همین نظام مسلط بین‌الملل، آمریکا و رژیم صهیونیستی در بامداد ۲۳خرداد با شیوه‌ای غافل‌گیرانه و تروریستی، حمله‌ای به خاک ایران عزیز کرده و جمعی از عزیزترین فرزندان این سرزمین از چندین دانشمند فرهیخته مانند دکتر طهرانچی رئیس بزرگ‌ترین دانشگاه حضوری جهان را نه به صورتی اتفاقی، بلکه کاملا هدفمند ترور می‌کنند.

در حالی جهان از صلح برای همه می‌گوید که آمریکا در کنار رژیم نامشروع صهیونیستی، بدون دغدغه عقوبت و حتی سرزنش موثر، تاسیسات هسته‌ای کشوری را که عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای است و سال‌ها تحت دقیق‌ترین راستی‌آزمایی‌هاست و انرژی هسته‌ای را در خدمت رفاه و صلح می‌خواهد، بمباران می‌کنند.

شاید دراین‌میان، دقیق‌ترین تعبیر را از رویکرد غربی‌ها به بهره‌مندی از کلمات مشروع برای دست‌یافتن به اهداف نامشروع بتوان از کلام شهید دکتر طهرانچی بیان کرد که در یک مصاحبه یادآور شد: «غرب چه کار دیگری باید بکند تا باور کنیم پیشرفت علمی جمهوری اسلامی دشمن دارد؟»

پس تولید علم و دانش، زمانی می‌تواند در خدمت صلح و توسعه پایدار قرار گیرد که نظام بین‌الملل، حق مشروع ملت‌ها در پیشرفت را به رسمیت شناخته و ابزاری کارآمد برای تنبیه یا بازخواست ناقضان حقوق اولیه کشور‌ها و ملت را داشته باشد؛ به امید آن روز