کرونا انگار آمد تا خیلی چیز‌ها را تغییر بدهد، کتابفروشیها با آن‌همه قفسه و امکانات و دم‌ودستگاه، فروششان را اینترنتی کردند تا دل کتاب‌خوان‌ها را به دست بیاورند؛ اما در این چند ماه خرید و فروش اینترنتی چه وضعیتی داشته است؟ کتاب‌فروشان توانسته‌اند مشتریان خود را به خرید اینترنتی ترغیب کنند؟
امیری- به گزارش شهرآرانیوز- این روز‌ها اگر به برخی کتاب‌فروشی‌های مهم شهر سر بزنید، ممکن است تعدادی از کتاب‌فروش‌ها یا افراد راهنمایی که پیش از این شما را برای خرید و پیداکردن کتاب مدنظرتان راهنمایی می‌کردند نبینید. حالا با کم‌شدن مشتری‌ها، با یکی‌دو نفر هم کار راه می‌افتد. قفسه‌های کتاب هم پروپیمان باقی مانده است و اندک مشتری‌های حاضر هم با نگرانی کتاب‌ها را ورق می‌زنند و همه این‌ها متضاد تصویری است که پیش از این از شوروشوق سیال در کتابفروشیها می‌دیدیم.
کرونا انگار آمد تا روال کاری خیلی چیز‌ها را تغییر بدهد، در کتابفروشیها با وجود آن‌همه قفسه کتاب و امکانات و دم‌ودستگاه برای ارائه و فروش کتاب، فروش را به سمت اینترنتی سوق داد تا کتاب‌خوان‌هایی که به‌دلیل شرایط کرونا نمی‌خواهند در مواقع غیرضروری از خانه بیرون بزنند، بتوانند کتاب‌های خود را تهیه کنند.
در حقیقت صاحبان و متولیان کتابفروشیها سعی می‌کنند با فراهم‌کردن امکاناتی برای فروش آنلاین، مشتریان خود را حفظ کنند و بازار خرید و فروش کتاب را رونق دهند. امکان خرید اینترنتی کتاب پیش از کرونا هم وجود داشت، اما باتوجه‌به شرایط موجود این امکان می‌تواند یک راه حیاتی باشد برای ادامه فعالیت کتابفروشیها و ناشران. تا جایی که خبر داریم، تعدادی از ناشران و کتاب‌فروشی‌های بزرگ که فروش اینترنتی نداشتند، اکنون این امکان را مهیا کرده‌اند، اما به‌ظاهر اشکالاتی در کار وجود دارد که باعث شده است حال بازار کتاب همچنان کم‌جان باشد.
بخشی از این ماجرا برمی‌گردد به حس‌وحال خاصی که هنگام خرید کتاب و تورق‌کردن آن‌ها در خود کتابفروشیها به افراد دست می‌دهد. آن‌ها می‌گویند خرید کتاب و تورق آن در کتابفروشی برای خودش حال‌وهوایی دارد که در فروش اینترنتی نیست.
تا کم‌شدن کرونا صب می‌کنم
یکی از کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای در زمینه ادبیات داستانی دراین‌باره می‌گوید: ترجیح می‌دهم در هر شرایطی کتاب را حضوری تهیه کنم تا بتوانم پیش از خرید، همه جوانب آن را در نظر بگیرم و حتی صفحاتش را بررسی کنم. او می‌گوید تابه‌حال علاقه‌ای به خرید اینترنتی نداشته و در این شرایط هم نتوانسته است به‌صورت آنلاین کتاب بخرد، نهایت صبر می‌کند کمی اوضاع کرونا کم‌رنگ شود تا بتواند باز هم بیشتر به کتاب‌فروشی‌های مورد علاقه‌اش سر بزند.
در کنار این‌ها، عده‌ای هم هستند که در شرایط کنونی ترجیح می‌دهند به‌جای حضور در کتابفروشیها، خرید آنلاین را تجربه کنند. یکی از این افراد با اظهار خرسندی از نحوه دریافت کتاب‌هایی که پردیس کتاب برایش فرستاده است، می‌گوید: همان‌طور که از این کتابفروشی سرشناس انتظار داشتم، کتاب‌های درخواستی‌ام در بسته‌بندی مناسب برایم فرستاده شده است. ترجیح می‌دهم در این شرایط به همین شیوه کتاب‌های مورد نیازم را تهیه کنم تا مجبور نباشم به این دلیل از خانه بیرون بروم.
یکی دیگر از افرادی که آنلاین کتاب تهیه کرده است نیز با اظهار رضایت از این امکان می‌گوید: من فکر می‌کنم خرید اینترنتی امکان خیلی خوبی برای مشتریان است، اما به شرطی که تخفیفاتی برای آن درنظر گرفته شود.
یکی از کتاب‌خوان‌های حرفه‌ای هم از انتشارات یا کتابفروشیها درخواست می‌کند با گذاشتن طرح‌های تخفیفی، امکان تهیه کتاب‌ها را به‌صورت اینترنتی بیشتر فراهم کنند.
چطور خرید و فروش اینترنتی کتاب رونق می‌گیرد؟
خرید و فروش اینترنتی کتاب نه‌تن‌ها می‌تواند مسکنی باشد برای درد این روز‌های بازار کتاب که می‌شود از آن به‌عنوان مسیری دیگر برای آشتی و آشنایی مردم با کتاب‌خوانی در هر شرایطی استفاده کرد. اما به‌طبع آن چیزی که می‌تواند دلیلی باشد برای جایگزین‌کردن این مسیر به‌جای حضور و لذت در دست گرفتن کتاب پیش از خرید، مزایایی است که خریدار را به این سمت ترغیب می‌کند. ارائه طرح‌های تخفیفی در فروش اینترنتی یکی از این مزیت‌هاست. برخی مشتری‌ها معتقدند وجود طرح‌های تخفیفی فصلی یا مناسبتی از دلایلی است که می‌تواند آن‌ها را به خرید آنلاین ترغیب کند.
آیا خرید و فروش آنلاین رونق دارد؟
با همه شرایطی که این روز‌ها برای خرید و فروش آنلاین کتاب فراهم شده است، رونق چندانی در آن وجود ندارد. وقتی با یکی از ناشران مشهدی گفتگو می‌کنیم، می‌گوید: خرید اینترنتی تا حد زیادی به فرهنگ عمومی افراد برمی‌گردد. یک نفر ممکن است وسیله‌ای را اینترنتی بخرد، اما یک نفر دیگر حتما باید برود به آن فروشگاه، کالا را از نزدیک ببیند، آن را بررسی کند، بعد بخرد. در خرید کتاب به‌صورت اینترنتی هم همین ماجراست، یعنی فضایی وجود دارد که افراد به کتابفروشی می‌آیند، کتاب را در دست می‌گیرند، آن را تورق می‌کنند، اگر نویسنده یا مترجم را نمی‌شناسند، بخش‌هایی از کتاب را مطالعه می‌کنند تا ببینند زبان نویسنده یا مترجم را می‌پسندند یا نه. اما این امکان در خرید اینترنتی وجود دارد و یکی از چیز‌هایی است که باعث می‌شود از خرید اینترنتی کتاب چندان استقبال نشود.
به عقیده مدیر انتشارات سپیده باوران، شاید مسئولان یا متولیان بتوانند با اختصاص‌دادن تخفیف‌هایی ویژه خرید اینترنتی یا تبلیغات در رسانه‌ها به‌ویژه در صداوسیما در آشناکردن افراد با این شیوه خرید یاری‌رسان باشند. عابس قدسی می‌گوید: مثلا در همین طرح تابستانه می‌شود ۱۰ درصد بیشتر تخفیف بدهند. در این صورت افراد بیشتری جذب خرید اینترنتی می‌شوند و می‌توانند این‌گونه خرید را تجربه و در شرایط کرونا راحت‌تر کتاب‌های مورد نیاز خود را تهیه کنند.
او ادامه می‌دهد: خود ما در اوج اول کرونا فروش در فضای مجازی را تجربه کردیم و بازخورد خوبی هم داشتیم، الان هم که سایت فروش را فعال کرده‌ایم. به‌نظر من خرید اینترنتی در کنار کاستی‌هایی که نسبت به حضور در کتابفروشی دارد، دارای نقاط قوتی هم هست از جمله اینکه افراد می‌توانند ساعت‌ها بدون خستگی پای اینترنت بنشینند و کتاب‌های مدنظرشان را بررسی کنند و قیمت‌ها را بسنجند، درحالی‌که ممکن است در مراجعه حضوری نتوانند این‌قدر وقت بگذارند و خسته شوند.
ارسال هدیه‌ای کوچک در کنار کتاب
آن‌طور که قدسی می‌گوید: به هر حال در چنین شرایطی خرید و فروش اینترنتی برای مشتریان کار را آسان و خیالشان را از شیوع بیماری کرونا تا حدی راحت می‌کند، اما کسانی که این امکان را فراهم می‌کنند، باید بنشینند ببینند چطور می‌توانند این قصه را جذاب کنند؛ تخفیف بگذارند، خلاقیتی به خرج دهند و کاری کنند تا مشتری‌ها به خرید اینترنتی کتاب تشویق شوند.
وقتی با برخی مشتری‌ها و کتاب‌خوان‌ها هم دراین‌باره صحبت می‌کنیم، پیشنهاد‌هایی دارند که مطرح کردنشان خالی از لطف نیست. یکی از مشتریان کتابفروشیها می‌گوید: من اگر جای کتاب‌فروش‌ها بودم، در ازای خرید تعداد یا مبلغ مشخصی کتاب، یک هدیه کوچک هم برای خریدار می‌فرستادم. در کتابفروشیها هدایای کوچک زیادی وجود دارد از جمله «نشان کتاب» که هزینه شان هم زیاد نیست. اما وقتی به‌عنوان هدیه دست خریدار می‌رسد، تأثیر زیادی روی ادامه رفتار او می‌گذارد.
یکی دیگر از کتاب‌خوان‌ها تخفیف ویژه خرید اینترنتی را مهم‌ترین و بهترین هدیه بیان می‌کند و می‌گوید: هر سایتی برای خرید کتاب تخفیف اختصاص دهد، در صورتی که کتاب‌های مدنظرم موجود باشد، خرید می‌کنم. به‌نظر من در چنین شرایط اقتصادی‌ای، تخفیف ویژه خرید اینترنتی، تنها راه موجود برای جذب مخاطبان برای خرید اینترنتی است.