داستان مثل همیشه از تقابل یک محیط بان و یک شکارچی غیرمجاز حکایت دارد، با این تفاوت که این مرتبه انتهای داستان با شهادت محیط بان و خودکشی شکارچی رقم خورده است.
محبوبه عظیم زاده | شهرآرانیوز؛ می‌گویند محیط بانی، اما شما بخوانید جان به کف گرفتن و به دل خطر زدن. انسان‌هایی که رخت طبیعت بر تن می‌کنند و حجم زیادی از زندگی خود را وقف محیط زیستی می‌کنند که به شدت به آن علاقه‌مند هستند و در برابر آن مسئول، اما در مقابل تا خبری از آسیب دیدن یا شهادتشان بر سر زبان‌ها نیفتد، به یاد‌ها نمی‌آیند. درست مثل همین روزها.
سه شنبه‌شب بود که خبر شهادتش در فضای مجازی پیچید و در مدت کوتاهی بعد از آن، ماجرا با جزئیات بیشتری دست به دست شد. ماجرایی که این مرتبه در منطقه ارمک هرمزگان اتفاق افتاد و با گذشت زمان فاجعه بارتر و دردناک‌تر هم شد. داستان مثل همیشه از تقابل یک محیط بان و یک شکارچی غیرمجاز حکایت داشت، با این تفاوت که این مرتبه انتهای داستان با شهادت محیط بان و خودکشی شکارچی رقم خورد.
خودکشی بعد از قتل
ماجرا از این قرار بود که سرهنگ جمشید محبت خانی، فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست کشور، درباره محمد حسن نژاد، محیط بان چهل وهشت ساله، که یکی از باسابقه‌های حرفه خود بود، گفت: «او خبری را دریافت می‌کند مبنی بر ورود شکارچیان غیرمجاز به شهرستان لنگه در هرمزگان. در ادامه به محل اعزام می‌شود، اما متأسفانه ۲ شکارچی متخلف با سلاح غیرمجازی که در اختیار داشتند با محیط بان‌ها درگیر شدند و درنهایت به سمت آن‌ها تیراندازی کردند.» در ادامه ماجرا یکی از آن‌ها دستگیر می‌شود و دیگری متواری.
بعد از گذشت مدت کوتاهی از این اتفاق، قاتل محیط بان که متوجه می‌شود کسی که به ضرب گلوله او جانش را از دست داده، دایی اش بوده است، خودش هم با همان اسلحه‌ای که به سمت او نشانه گرفته بود، خودش را از بین می‌برد. به گفته سرهنگ محبت خانی، شهید حسن نژاد به ضرب همان گلوله و خون ریزی داخلی در زمان انتقال برای درمان به شهادت می‌رسد.
آمار‌ها می‌گوید که در ۲۰ماه گذشته هیچ محیط بانی در درگیری با شکارچیان به شهادت نرسیده بود. اما شاید اگر به عقب‌تر برگردیم خبر‌های تلخ مشابه دیگری را پیدا می‌کنیم. اتفاقاتی که سال هاست محیط بان‌های ما با آن درگیر هستند، اما بعد از اینکه اتفاق ناخوشایندی برایشان می‌افتد، تازه رسانه‌ای می‌شود و رسانه‌ها و مردم و مسئولان را به فکر وامی دارد. شاید شما هم محمد احمدی قرمزگل را به خاطر داشته باشید، محیط بانی در منطقه حفاظت شده سهند که در درگیری با شکارچیان برای همیشه بینایی خود را از دست داد یا هدایت‌دیده بان که در منطقه حفاظت شده خائیز در کهگیلویه وبویراحمد در درگیری با شکارچیان تا یک قدمی مرگ رفته بود و پیش از آن هم به وسیله آن‌ها هدف گلوله قرار گرفته و حتی کانکس محل اقامتش هم به آتش کشیده شده بود.
مهجور مثل شغل محیط بانی
شهادت محیط بان حسن نژاد در فضای مجازی هم واکنش‌هایی به راه انداخت. رضا ساکی، فعال محیط زیست و روزنامه نگار، به سرعت این خبر را در اینستاگرام خود بارگذاری کرد و به آن پرداخت: «قاتل محیط بان محمد حسن نژاد در ارتفاعات بندرلنگه خودکشی کرده است و جنازه اش همراه با ۲ قبضه سلاح کشف شده است. این شخص، خواهرزاده محیط بان حسن نژاد بوده است که به ظاهر بعد از اینکه متوجه می‌شود دایی خودش را هدف گلوله قرارداده، خودکشی می‌کند.» صدرا محقق، روزنامه نگار، هم در استوری خود خبری را درباره او بارگذاری کرد: «محیط بان محمد حسن نژاد ۲۳ سال سابقه داشت و در سال‌های گذشته ۲ بار محیط بان نمونه هرمزگان شده بود.» کاربران زیادی هم به این قضیه واکنش نشان دادند و ابراز ناراحتی و هم دردی کردند.
مشکلات این حرفه کم نیست. سختی این شغل کمتر کسی را به فکر این می‌اندازد که وارد این شغل شود و به همین دلیل، کمبود نیرو یکی از مشکلاتی است که هم به سازمان محیط زیست تحمیل شده است و هم به محیط بان ها. حقوق و مزایای نداشته اش هم مزیدی بر علت شده و علاوه بر این ها، با وجود سختی شغل، زمان بازنشستگی طولانی آن یعنی سی سالگی، یکی دیگر از علل مهجورماندن این شغل است. به این‌ها اضافه کنید مدت زمان کاری زیاد و مأموریت‌های هشت تا هجده روزه در مناطق حفاظت شده را. در کنار تمام این مسائل، خلأ‌های قانونی بیش از همه کام محیط بان‌ها و دوستداران طبیعت را تلخ کرده است.
به امید تغییرات خوب در قانون حمایت از محیط بان‌ها
تازه بعد از شهادت ۳ تن از سربازان طبیعت در تیر ۹۵ بود که مقدمات تدوین و تصویب لایحه حمایت از محیط بانان و جنگل بانان از سوی دولت یازدهم آغاز شد. بعد از کش وقوس‌های فراوان سرانجام نمایندگان مجلس یازدهم ۲۳اردیبهشت امسال لایحه حمایت قضایی و بیمه‌ای از مأموران یگان حفاظت محیط زیست و جنگل بانی را که برای دومین بار از سوی شورای نگهبان به مجلس ارائه شده بود، بررسی، اصلاح و تصویب کردند.
به گفته جمشید محبت خانی در لایحه حمایت از محیط بانان ۲ گزینه ایراد شورای نگهبان از این لایحه رفع شده است و حالا در انتظار ابلاغ آن هستند. طبق این قانون محیط بان اجازه استفاده از سلاح را دارد. این درحالی است که این امر پیش از این امکان پذیر نبود و حتی ممکن بود تا جایی پیش برود که محیط بان به جرم قتل زندانی شود و پای اعدام هم برود.
بر اساس ماده یک قانون حمایت از محیط بانان، مأموران یگان حفاظت محیط زیست و جنگل بانی که تسلیح و ضابط خاص قضایی محسوب می‌شوند، حق به کارگیری سلاح در انجام تکالیف و وظایف را دارند. البته بر اساس تبصره این ماده، به کارگیری سلاح از سوی جنگل بانان در صورتی مجاز است که علاوه بر رعایت تمام ضوابط مقرر در قانون یادشده، از هیچ طریق دیگری مانند به کارگیری سلاح غیرکشنده، امکان دستگیری و متوقف کردن مرتکبان وجود نداشته باشد. محبت خانی در تیرامسال بیان کرد تاکنون ۱۴۱محیط بان در کشور شهید شده اند و امسال استخدام ۳۰۰محیط بان جدید نهایی خواهد شد.