با تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی ۷۵۰ هکتار از اراضی پیوسته زراعی محدوده منفصل توس از طرح تفصیلی توس حذف شد تا مانع دست اندازی به اراضی کشاورزی این منطقه شود
علیرضا ظهیری | شهرآرانیوز؛ پس از اینکه در واپسین روز‌های تیرماه طرح راهبردی توس به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید تا پس از ۳۱ سال این منطقه منفصل رسما به شهر مشهد بپیوندند، اقدامات برای تدوین، تهیه و ابلاغ طرح تفصیلی آغاز شد تا از این به بعد توسعه فرهنگی، میراثی، تاریخی و دیگر کاربری‌های این منطقه با طرحی مدون انجام شود و از طرفی از دست اندازی‌ها در بخش‌هایی از اراضی این منطقه و ساخت وساز‌های غیرمجاز هم جلوگیری شود.
اما در همان روز‌ها یکی از ابهامات در مورد اراضی کشاورزی پیوسته این محدوده مطرح شد و برخی اعلام کردند که با این اتفاق ممکن است تغییر کاربری اراضی کشاورزی در منطقه توس رخ دهد. برهمین اساس مسئولان برای جلوگیری از چنین اتفاقی وارد مشاوره با کارشناسان شدند و در نهایت به این نتیجه رسیدند که بهترین راه برای رفع این ابهام و مشکل، خارج کردن اراضی کشاورزی پیوسته این محدوده از طرح راهبردی است.
در همان روزی که طرح راهبردی توس به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسید، محمدرضا کلائی، شهردار مشهد، هم گفته بود که با تصویب این طرح راهبردی، ۳۶۰۰ هکتار از اراضی منطقه منفصل توس به صورت قانونی به شهر مشهد ملحق شد و امیدواریم با این مجوز، در کمترین زمان ممکن و حدود ۴ ماه، طرح تفصیلی محدوده توس را در کمیسیون ماده ۵ استان تصویب کنیم که در این مسیر همچنان نیازمند حمایت شورای اسلامی شهر مشهد و دیگرمسئولان استان هستیم.
وی البته تأکید کرده بود که حفاظت از موقعیت توس، آرامگاه فردوسی و محوطه‌های تاریخی پیرامونی آن از نکات برجسته این طرح است و می‌توانیم مطمئن باشیم که تا قرن‌ها از این مجموعه‌های تاریخی حفاظت خواهد شد و می‌توانیم آن را توسعه دهیم.
کلائی این را هم افزود که تاکنون ساخت وساز‌های غیرمجاز را کنترل می‌کردیم، اما ازاین پس می‌توانیم یک ساماندهی توسعه محور را در منطقه توس دنبال کنیم.
پس از ابهامات ایجادشده برای اراضی کشاورزی این محدوده، بهاره بزرگمهر، معاون شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی، با هشدار درباره تغییرکاربری اراضی کشاورزی محدوده توس اعلام کرده بود برای جلوگیری از سوءاستفاده سودجویان، پیشنهاد خروج بیش از ۷۵۰ هکتار زمین کشاورزی پیوسته از محدوده ابلاغی استاندار وقت در سال ۱۳۹۱، توسط مشاور تدوین شده و شورای عالی شهرسازی و معماری در حال بررسی آن است.
استقبال از خروج زمین‌های کشاورزی از طرح
موضوع خارج شدن بخشی از اراضی کشاورزی پیوسته منطقه تاریخی توس از طرح راهبردی با توجه به نگاه مدیریت شهری مشهد که توسعه فرهنگی و قانونمند در این منطقه مد نظرش بود، با استقبال مدیران شهری هم مواجه شد، به گونه‌ای که حدود ۲ هفته پیش، رئیس کمیسیون ویژه توسعه و بهسازی توس شورای شهر مشهد در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه بخش عمده‌ای از اراضی بیش از سه هزارهکتاری منطقه منفصل توس، اراضی کشاورزی است، گفته بود که در راستای اینکه این اراضی کشاورزی دست نخورده باقی بماند و تفکیک نشود، پیشنهاد‌های مختلفی مطرح شده بود. خارج شدن زمین‌های کشاورزی که در نزدیکی لبه محدوده هستند از طرح، یکی از بهترین پیشنهادهاست و این موضوع در حال بررسی است.
هدف توسعه گردشگری توس است
سید مسعود ریاضی با بیان اینکه من و شهردار مشهد موافق این پیشنهاد هستیم، به دلایل این موافقت اشاره کرده و گفته بود که آن بخش از اراضی کشاورزی که با مرز طرح راهبردی توس، پیوستگی دارد، دلیلی ندارد که تبدیل به باغ و ویلا یا نظیر آن شود. این موضوع جزو تأکیدات جهاد کشاورزی نیز هست.
وی تأکید کرده بود که هدف در منطقه تاریخی توس این است که این منطقه توسعه فرهنگی پیدا کند و اصل و اساس منطقه توس مبتنی بر گردشگری و فرهنگ است؛ بنابراین دلیلی نمی‌بینم که این محدوده به باغ و ویلا تبدیل، یا زمینه سوءاستفاده و زمین خواری در آن فراهم شود.
اما در نهایت گویا شورای عالی معماری و شهرسازی به این نتیجه رسید که بخشی از این منطقه از طرح راهبردی توس جدا شود.
با هدف جذب سالانه ۴.۵ میلیون گردشگر
در همین زمینه معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی به شهرآرا گفت: شورای عالی معماری و شهرسازی در قالب بررسی طرح ویژه توس، حدود ۷۵۰ هکتار اراضی زراعی پیوسته پیرامونی را از محدوده ابلاغی استاندار وقت در پایان سال ۱۳۹۱ کم کرده است.
بهاره بزرگمهر افزود: همچنین این طرح با پیش بینی و زمینه سازی برای تحقق سالانه ۴.۵ میلیون گردشگر و رویکرد فرهنگی تاریخی تهیه شده است و صیانت از آثار تاریخی ملموس، مانند عرصه و حریم شهر تاریخی توس و آرامگاه فردوسی و آثار غیر ملموس، صیانت از عناصر طبیعی و حفظ ویژگی‌های بسترمانند مسیر درختان قدیمی، مسیل‌ها و کال ها، شکل ارگانیک کوچه باغ‌ها و امثال آن از ویژگی‌های دیگر این طرح است.