بد نیست نگاهی به پروژه «نورالینک» بیندازیم که به‌تازگی مطرح شده است. جایی که ردپای مرد تراز اول فناوری‌های متفاوت جهان در آن دیده می‌شود. درست حدس زدید؛ «ایلان ماسک»!
مریم ملی | شهرآرانیوز؛ دنیایی را تصور کنید که در آن دیگر معلولیت یا از دست دادن عضوی مثل دست و پا در سوانح و حوادث، به‌جز بار روانی، مشکلات جسمی و محدودیت به وجود نمیآورد و تنها با یک تراشه می‌شود ارتباط عصبها را با مغز برقرار کرد و با اضافه کردن دست یا پای مصنوعی تمام حرکات عادی و روزمره انسان را بازسازی کرد. این دنیا بیشتر شبیه سکانسی از فیلمهای علمی‌تخیلی است. سکانسی که در آن انسانهایی با بدنهای معمولی و تراشههایی در ذهن قادر به کار‌هایی متفاوت هستند. اما اگر بخواهیم از این دنیای فانتزی فاصله بگیریم و به واقعیت این روز‌های دنیای علم و فناوری بیاییم، بد نیست نگاهی به پروژه «نورالینک» بیندازیم که به‌تازگی مطرح شده است. جایی که ردپای مرد تراز اول فناوری‌های متفاوت جهان در آن دیده می‌شود. درست حدس زدید؛ «ایلان ماسک»!
او خالق شرکت «اسپیس ایکس» است و طراح و مؤسس شرکت «تسلا موتورز» و «پی پال» بوده و ممکن است شما نامش را در کنار پروژههایی مثل ماهوارههای «استارلینک» و «تسلارودستر» یا همان ماشین پرنده فضایی شنیده باشید. ایلان ماسک مدتها پیش درباره ایده استفاده از تراشههای هوشمند در مغز انسان صحبت میکرد و حالا از مرحله آزمایش آن روی حیوانات خبر میدهد.
او در سخنرانی زندهای که در ۲۸ آگوست امسال داشت، از فعالیتها و پیشرفتهای این شرکت صحبت کرد و گفت که رابط مغز و رایانه استارت‌آپ علوم اعصاب «نورالینک» نسبت به مدل سال گذشته پیشرفت شایان توجهی کرده است، اما هنوز با عرضه تجاری فاصله دارد. او گفت این محصول تأییدیه محصول پزشکی نوآورانه را از سازمان غذا و داروی آمریکا به دست آورده است. نسل جدید این فناوری ابعاد کوچکی دارد و درون حفرهای در جمجمه جای داده می‌شود و به‌وسیله ۱۰۲۴ الکترود باریک که در مغز فرو می‌روند، با آن ارتباط برقرار می‌کند و سپس به کمک بلوتوث به رایانه خارجی وصل می‌شود.
ماجرا زمانی جالب می‌شود که ماسک درباره آزمایش این محصول روی حیوانات صحبت می‌کند و می‌گوید این تراشه هوشمند در مغز ۲ خوک قرار داده شده و فعالیت نورونی آنها در رایانه بررسی شده و بعد هم بدون مشکل از سرشان خارج شده است.
او می‌گوید این محصول برای اهداف پزشکی و درمان افرادی استفاده خواهد شد که از آسیب‌های مغزی‌نخاعی یا بیماری‌های موروثی رنج می‌برند و توان حسی و حرکتیشان را از دست دادهاند. شخصی را تصور کنید که در اثر یک تصادف بخشی از نخاعش آسیب دیده است و نمیتواند بخشی از بدنش را حرکت دهد، اما به کمک این فناوری می‌توان با قرار دادن یک ایمپلنت در بخش آسیب‌دیده و استفاده از این تراشه هوشمند در جمجمه، توان حرکتی را دوباره به او بازگرداند.
ایلان ماسک از این ایده هم فراتر می‌رود و از «تله‌پاتی ذهنی» (Conceptual Telepathy) صحبت می‌کند. این فناوری بدون نوشتن و صحبت کردن ارتباط بین افراد را امکان‌پذیر می‌کند. هدف هم این است که انسان برای رقابت با هوش مصنوعی در آینده کاملا آماده باشد.
اگر سریال Black Mirror را دیده باشید، در یکی از قسمتها میبینیم که افراد می‌توانند به کمک یک تراشه کوچک که در پشت گوششان نصب شده و با مغز و چشمها هم در ارتباط است، از تمام خاطرات و لحظاتشان فایل پشتیبان تهیه کنند. این تصویر می‌تواند هم ترسناک باشد و هم جذاب و کاربردی برای شناسایی مجرمان و حقایقی که پنهان ماندهاند.
ماسک می‌گوید این فناوری در آینده تا حدی پیش می‌رود که بشود این فایلهای پشتیبان را روی بدن افراد دیگر و حتی رباتها و ابزار‌های دیجیتال آپلود کرد. نکته جالب دیگر این است که نورالینک امکان دیدن در محدوده امواج فروسرخ، فرابنفش و پرتو‌های ایکس را امکان پذیر خواهد کرد که در حالت عادی برای ما قابل مشاهده نیستند و بشر در آینده به «دید مافوق بشری» دست خواهد یافت.
نورالینکِ در حال توسعه، یک ربات جراح بسیار پیشرفته است که تمام اعمال جراحی کاشت ایمپلنت در مغز ازجمله شکافتن سر، سوراخ کردن جمجمه، فروکردن صد‌ها رشته سیم بسیار نازک به درون مغز و کاشتن ابزار و درنهایت بخیه سر را انجام خواهد داد. ماسک می‌گوید این ربات به‌گونه‌ای طراحی شده است که حین عمل جراحی به رگ‌های خونی آسیب نمی‌زند؛ بنابراین خبری از خونریزی هم نخواهد بود. نصب نورالینک بدون نیاز به بیهوشی عمومی کمتر از یک‌ساعت طول می‌کشد و کاربران می‌توانند این عمل را صبح انجام دهند و بعد در طول روز به خانه بازگردند. تنها یک شکاف کوچک در سر ایجاد می‌شود که می‌تواند به‌وسیله مو‌ها پوشانده شود. ماسک این موضوع را با کمی شوخی بیان می‌کند و می‌گوید: «این وسیله شبیه یک دستبند هوشمند با سیم‌هایی بسیار ریز در جمجمه شماست. شاید من هم‌اکنون یکی داشته باشم و شما ندانید!»
نورالینک مثل ساعت‌های هوشمندی که این روز‌ها توی بازار است، قابلیت‌های دیگری مثل اندازه‌گیری دما، فشا و حرکت را خواهد داشت و به کاربر درباره احتمال سکته قلبی هشدار خواهد داد. اگر برایتان این سؤال پیش آمده است که خب حالا چطور می‌شود چنین چیزی را شارژ کرد، باید بدانید آقای ماسک فکر این را هم کرده است و می‌گوید نورالینک با کمک پوست سر و بدون نیاز به سیم، قابل شارژ است. در کنار تمام نکات مثبتی که این فناوری همراه خود دارد، همچنان منتقدان زیادی معتقدند پیشرفت این‌چنینی فناوری می‌تواند برای بشر خطرآفرین باشد.