آیا پروژه «نورولینک» می‌تواند مغز ما را به کامپیوتر‌ها وصل کند؟

علی رضایی | شهرآرانیوز - صحبت ارتباط بین ذهن و رایانه که می‌شود، ناخودآگاه فضایی مثل سه گانه فیلم «ماتریکس» به ذهن می‌آید، اینکه به راحتی و با فشار دادن یک کلید، مثلا مهارت پرواز با بالگرد از رایانه روی مغز شما پیاده سازی شود و در کسری از ثانیه، قادر به کنترل این وسیله شوید، همین قدر عجیب و رؤیایی و دست نیافتنی. اما از حدود ۴ سال پیش، ایلان ماسک، مرد جنجالی سال‌های گذشته دنیای فناوری، در ادامه برنامه‌های بلندپروازانه اش شرکت «نورولینک» را با هدف رسیدن به این رؤیا راه اندازی کرده است. هفته گذشته ماسک در رویدادی آنلاین به آخرین دستاورد‌های این فناوری پرداخت و از آخرین پیشرفت‌ها در راه رسیدن به رویای اتصال مغز انسان به کامپیوتر‌ها گفت.

 

 

 

حتما در ذهن شما سؤال‌های زیادی ایجاد شده است. شاید یکی از بزرگ‌ترین و مبهم‌ترین آن‌ها این باشد که نورولینک چطور کار می‌کند. در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت که مغز ما متشکل از نورون‌هایی است که تمام مدت در حال پاسخ گویی به سیگنال‌های الکتریکی‌ای هستند که به مغز فرستاده‌ می‌شوند. زمانی که صحبت می‌کنید، زمانی که می‌بینید یا فکر می‌کنید، آن‌ها پاسخی را به این سیگنال‌ها خواهند فرستاد.

در واقع نورولینک در حال به دست آوردن میدان‌های الکتریکی کوچکی است که به عنوان اتصالات سینوسی در مغز تولید می‌شوند. این موضوع به این سمت پیش می‌رود که بتوان این داده آنالوگ را تفسیر، و از آن استفاده کرد. با نورولینک پالس‌های نورون‌ها با استفاده از رشته‌های ریز و درشتی که حدود یک دهم یک تار موی انسان هستند تشخیص داده می‌شوند و یک نورون در هر رشته نصب خواهد شد. با این روش، به نوعی می‌توان ارتباطی بین داده‌های کامپیوتری و اطلاعات موجود در مغز برقرار کرد.

 

 

بدون هیچ ترسی از صخره‌ها بالا برو. یک سمفونی در مغزت پخش کن. با قابلیت دید ابرانسانی، رادار‌ها را مشاهده کن. رمز و راز‌های ناخودآگاه را کشف کن. نابینایی، معلولیت، ناشنوایی و اختلالات روانی را درمان کن. این‌ها تنها برخی از اهدافی هستند که ایلان ماسک و کارمندانش در شرکت چهارساله «نورولینک» برای خود ترسیم کرده اند، شرکتی که عقیده دارد رابط‌های مغزی کامپیوتری یک روز به استاندارد تبدیل خواهند شد و همه ما یکی از آن‌ها را درون جمجمه مان خواهیم داشت. البته که دستیابی به هیچ کدام از این اهداف در آینده نزدیک امکان پذیر نیست و برخی از آن‌ها شاید اصلا هیچ وقت عملی نشوند، اما در برنامه ویدئویی هفته گذشته مؤسس این شرکت که در یوتوب پخش شد، ایلان ماسک به صحبت درباره تلاش شرکتش برای دستیابی به ایمپلنت‌ها مغزی به صرفه و قابل اتکا پرداخت، ایمپلنت‌هایی که به عقیده او، در آینده میلیارد‌ها مشتری به خود جذب خواهند کرد. ماسک گفت: از جهات زیادی، این فناوری مثل یک فیت بیت درون مغز شماست، با سیم‌هایی کوچک. اگرچه این رویداد یک نمایش محصول توصیف شده بود، نورولینک هنوز هیچ محصولی ندارد که کسی قادر به خرید یا استفاده از آن باشد. این شرکت در عوض، مشغول آزمایش فناوری پر از الکترود خود روی حیوانات است.

 

 

سوزنی که برای وارد کردن این نورون‌ها استفاده می‌شود دارای قطر بسیار کوچک ۲۴ میکرون است که برای تحریک عمیق مغز استفاده می‌شود. چنین جراحی‌هایی پیش از این برای تحریک عمیق مغز به منظور درمان پارکینسون انجام شده بود. این روش‌های سنتی، اما خطر خون ریزی شدید مغز را دارند. از این رو، باید راه حل امن تری برای تحریک مغز به طور عمیق پیدا کرد که یکی از این روش‌ها حدود ۱۰ الکترود دارد. نورولینک، اما شامل هزاران الکترود است. البته به نظر می‌رسد ماسک روشی برای عملی کردن این کار پیدا کرده است. یک سال پیش، نورولینک از یک «روبات خیاط» رونمایی کرد که می‌تواند هزاران الکترود را به مغز انسان پیوند بزند. هفته گذشته هم یک نسخه به روزرسانی شده از این روبات به نمایش درآمد که این بار درون یک کلاهک پلاستیکی سفیدرنگ قرار گرفته بود. ماسک باور دارد یک روز میلیارد‌ها مصرف کننده یک بار این کلاه را به خواست خود به سر می‌کنند و به اره‌های خودکار اجازه می‌دهند برشی دایره‌ای شکل درون استخوان جمجمه شان به وجود آورد تا یک روبات رشته‌های الکترونیکی را به مغزشان پیوند بزند.

 

 

نورولینک نخستین شرکتی نیست که باور دارد ایمپلنت‌های مغزی می‌توانند به بهبود یا بازگردانی توانایی‌های مغز انسان منجر شوند. اواخر دهه ۱۹۹۰ میلادی، محققان شروع به قرار دادن دستگاه‌هایی درون مغز افراد فلج کردند تا نشان دهند می‌توان از سیگنال‌های مغزی آن‌ها برای حرکت دادن بازو‌های روباتیک یا نشانگر کامپیوتر استفاده کرد. موش‌هایی که از ایمپلنت‌های چشمی برخوردار شده اند هم واقعا قادر به مشاهده امواج مادون قرمز هستند.

نورولینک با ادامه دادن همین مسیر امیدوار به ساخت رابط‌های مغزی کامپیوتری‌ای است که به آسانی و در کمتر از یک ساعت در دفتر پزشکان قابل نصب باشند. ماسک راجع به افرادی که موفق به کنترل کامپیوتر‌ها از طریق سیگنال‌های مغزی شده اند گفت: این واقعا کار می‌کند. اما چیزی نیست که افراد معمولی به شکلی مؤثر قادر به استفاده از آن باشند.

 

هدف اول پروژه این است که بیماران قادر به کنترل یک تلفن همراه یا صفحه کلید یک رایانه باشند. نورولینک به صورت یک صفحه کلید یا موس بلوتوثی نشان داده می‌شود که می‌تواند به دستگاه‌های مختلف وصل شود. این امر باعث می‌شود بسیاری از افراد نیازمند مراقبت و کم توان از کسانی که از آن‌ها مراقبت می‌کنند تا اندازه‌ای بی نیاز شوند. به نظر کمی سخت می‌آید، اما قبل از این هم با فناوری «یوتا اری» این کار انجام شده است. در این فناوری افراد تنها با ۱۰۰ عدد از الکترود‌ها قادر به فرستادن پیام به دیگران یا کنترل تبلت‌ها با ذهن بودند. فراموش نکنید که نورولینک هزاران الکترود دارد. در نتیجه سیگنال‌های بیشتری برای کاربرد‌های پیچیده‌تر در آن وجود دارد.

 

اولین کاربرد برای نورولینک‌ها اتصال به بخشی از مغز است که سیگنال‌ها را به مجرای ستون فقرات می‌فرستد و سپس به ماهیچه‌ها می‌رود تا حرکت را انجام دهد. این کار با چیز‌های ساده‌ای مثل یک موس یا صفحه کلید شروع خواهد شد، اما در ادامه می‌تواند سیگنال‌ها را از تمام بخش‌های مختلف، حتی بخش گفتاری دریافت کند. در نهایت هم می‌توان از آن برای بازگرداندن توان حرکت به بدن خود شخص استفاده کرد. البته به گفته ماسک، این بخش تنها قدم ابتدایی در این فناوری است و در آینده کاربرد‌های مختلفی برای افراد سالم هم پیدا خواهد کرد.