به گزارش شهرآرانیوز - مشهد شهری با پیشینه ادبی است و مسئله دیپلماسی عمومی در آن به این دلیل که مهم‌ترین شهر در محدوده فارسی‌زبانان دنیاست، بسیار اهمیت دارد و به همین دلیل مشهد می‌تواند در توسعه روابط و ارتقای تعاملات در این حوزه مؤثر باشد.
احداث موسسه فرهنگی هنری فارسی‌زبانان «آیتا» بهمن 95 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و رئیس جمهور در نیمه اسفند همان سال آن را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ کرد. این موسسه قرار است، محلی برای اقدامات مشترک سه کشور فارسیزبان ایران، افغانستان و تاجیکستان باشد و عالی‌ترین رکن آن، هیئت وزیران معرفی شده از سوی سه کشور خواهد بود که پس از انتخاب دبیر کل از سوی آن‌ها، موسسه آغاز به کار خواهد کرد.
در این موسسه اقدامات متعددی مانند برگزاری رویدادها، پویش‌ها و جشنواره‌‌‌های مختلف، تجلیل از مفاخر فارسیزبان، برقراری ارتباط میان کتابخانه‌‌‌ها، موزه‌‌ها و مراکز فرهنگی سه کشور و دیگر فارسی‌زبانان ساکن در اقصی نقاط جهان، برگزار می‌شود.
اکنون ساختمانی به مساحت 400 مترمربع در نزدیکی چهارراه دکترا و در خیابان ابن‌سینای مشهد برای این موسسه انتخاب و آماده‌سازی شده‌است. در این ساختمان از المان‌های سنتی استفاده شده و اصالت ساختمان‌های ایرانی در آن مشهود است.
انتخاب مشهد به عنوان دبیرخانه دائمی این موسسه اتفاق بسیار خوبی است که برای شهر مشهد رغم خورده است، «آیدا مهربان»، سرپرست معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد علت انتخاب مشهد را جایگاه ادبی این شهر در خراسان بزرگ دانست و گفت: «مشهد می‌تواند ارتباطات خوبی را در حوزه ادبیات به وجود آورد و مواردی همچون نزدیکی به کشورهای افغانستان و تاجیکستان، وجود آرامگاه فردوسی و شهر توس، ثبت جهانی این آرامگاه و حضور حداکثری افغانستانی‌ها در مشهد، ظرفیت‌های زیادی را برای انتخاب مشهد ایجاد می‌کند.»
او درباره زمان بازگشایی موسسه و راه‌اندازی نشدن مرکز آیتا در مشهد تاکنون توضیح داد: طبق قوانین مجلس، مقر آیتا باید در تهران باشد و به همین دلیل هنوز امکان راه‌اندازی این مرکز در مشهد مهیا نشده است، بنابراین باید نامه‌ایی از سوی مجلس و وزارت ارشاد مبنی بر امکان فعالیت مرکز ایتا در مشهد ارسال شود که به همین دلیل رایزنی‌ها در این باره در حال انجام است.
مهربان یادآور شد: «برگزاری نشست‌ها و همایش‌های علمی و ادبی و مراسم نکوداشت مفاخر و شخصیت‌های برجسته، تقویت همکاری بین دانشگاه‌ها، فرهنگستان‌های زبان و ادبیات و مراکز علمی و ادبی کشورهای مختلف با در نظر داشتن موافقت وزارت‌های اطلاعات و فرهنگ کشورهای عضو، از جمله برنامه‌های این موسسه هستند.»
سرپرست معاونت برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد درباره سازوکار ارتباط سه کشور ایران، افغانستان و تاجیکستان در این موسسه خاطرنشان کرد: «ایتا» به عنوان یک تشکیلات منطقه‌ای در چهارچوب اساسنامه و طبق مقررات مالی و اداری مصوب خود، برنامه‌ها و مأموریت‌های خود را زیر نظر هیئت امنا اجرا می‌کند. ارکان و تشکیلات «ایتا» شامل شورای وزیران، شورای نمایندگان و دبیرخانه است.
او درباره نقش موسسه در ارتقای ارتباطات فرهنگی میان اهالی ادب فارسی نیز توضیح داد: «این موسسه باعث تقویت پیوندهای فرهنگی، علمی، آموزشی و اجتماعی بین ملت‌ها، تقویت همکاری در زمینه‌های گوناگون فرهنگی و نگهداری میراث مشترک فرهنگی و معماری کشورهای عضو، حمایت از پژوهش‌ها و تألیفات برتر در زمینه فرهنگ و تمدن و ادبیات مشترک، احیای آیین‌های مشترک و تلاش برای شناساندن آنان به سایر ملل و ... مطابق با توافقات مربوط می‌شود.»