جهیزیه چه قوانینی دارد و به چه صورت است؟ در قانون مدنی ایران اشاره‌ای به جهیزیه نشده است. زن تکلیفی قانونی و شرعی برای بردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و تهیه وسایل لازم برای زندگی مشترک بر عهده شوهر است.
فرناز محمدیان | شهرآرانیوز؛ در قانون مدنی ایران اشاره‌ای به جهیزیه نشده است. زن تکلیفی قانونی و شرعی برای بردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد و تهیه وسایل لازم برای زندگی مشترک بر عهده شوهر است. اما چون بردن جهیزیه به منزل مشترک در کشورمان امری شایع است و اختلافات ناشی از آن و هم‌چنین اثاثیه منزل بسیار مبتلابه و یکی از دعاوی مهم در دادگاه خانواده محسوب می‌شود، تحلیل حقوقی آن ناگزیر پرداخت.
توافق بهترین مسیر است
یکی از مشکلات زوجین در زمان جدایی، نحوه استرداد جهیزیه از جانب زن و روش آن است. اگرچه در این مواقع توافق بهترین راهکار است، گاهی این راه حل گره‌گشا نیست و حاصل نمی‌شود. در چنین شرایطی، باید با شرایط و نحوه استرداد جهیزیه آشنا باشید. استرداد جهیزیه از طریق سیاهه یا فهرست جهیزیه به آسانی امکان‌پذیر است، ولی استرداد جهیزیه بدون سیاهه کمی دشوار می‌شود.
استرداد جهیزیه از طریق سیاهه یا فهرست جهیزیه
در این حالت، زن باید ضمن طرح دادخواست استرداد جهیزیه، دلیلی بر مالکیت خود بر وسایل و لوازم جهیزیه به دادگاه ارائه کند. این دلیل عرفا تحت عنوان «سیاهه» یا «فهرست جهیزیه» شناخته می‌شود. این فهرست زمانی قابل استناد است که به امضای مرد رسیده باشد، زیرا سیاهه جهیزیه نیز مانند هر سند دیگری، در صورت امضا به سند عادی تبدیل می‌شود که موقع طرح دعوا می‌توان به آن استناد کرد. علاوه بر این، اگر زن بتواند فاکتور خرید جهیزیه را به دادگاه ارائه دهد، با استناد به آن، می‌تواند جهیزیه را مسترد کند.
استرداد جهیزیه بدون سیاهه
نبود فهرست جهیزیه یا سیاهه که در واقع سندی عادی برای اثبات دعوای استرداد جهیزیه است، اثبات مالکیت زن بر جهیزیه را دشوار می‌کند. در واقع، در صورت نبودن سیاهه جهیزیه، زن برای اثبات ادعای خود، فقط می‌تواند به شهادت شهود استناد کند که البته پذیرش اینکه این شهادت چقدر اعتبار دارد با قاضی رسیدگی‌کننده به پرونده است. او می‌تواند این شهادت را بپذیرد یا نه. البته در صورتی که زن نتواند مالکیت خود بر جهیزیه را اثبات کند، معمولا دادگاه به تقسیم وسایل اقدام می‌کند و آن قسم از اموال را که به‌عادت برای مصارف مردان است به مرد، و وسایلی را که بیشتر زنان از آن استفاده می‌کنند به زن
می‌دهد.
مدارک مورد نیاز برای استرداد جهیزیه
مدارک استرداد جهیزیه شامل اصل سند ازدواج یا کپی آن از دفترخانه ثبت‌کننده عقد، اصل شناسنامه و کارت ملی زن و سیاهه معتبر جهیزیه است.
دادگاه صالح برای استرداد جهیزیه
دادگاه خانواده به موضوع استرداد جهیزیه، می‌پردازد. زوجه با تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه می‌تواند به پس گرفتن جهاز اقدام کند، اما برای این کار، باید مالکیت خود بر جهاز را اثبات کند. جهیزیه جزو ارث زن محسوب می‌شود. از آنجا که زن استقلال مالی دارد و می‌تواند اموال خود را مدیریت کند، جهیزیه هم جزو دارایی او محسوب می‌شود؛ بنابراین همچون سایر اموال، در صورت فوت زن، به وراث او می‌رسد.