شیر نوشیدنی است که در سراسر دنیا از محبوبیت خاصی برخوردار است. بسیاری از متخصصان تغذیه خوردن شیر را یکی از ضرورت‌های رژیم غذایی می‌دانند. اما این روز‌ها برخی از افراد دلایلی را مبنی بر مضر بودن شیر می‌گویند.
گروه جامعه شهرآرانیوز | به تازگی ادعا‌هایی در مورد مضرات شیر؛ این نوشیدنی مورد علاقه بسیاری از مردم، مطرح شده است. از جمله این که «شیر سمی کشنده است!» یا این که «شیر گاوی حاوی هورمون‌های سرطان زاست، اما به خاطر سود کلانی که صاحبان صنایع تولید لبنیات از این راه به دست می‌آورند، این حقیقت پنهان می‌شود.» ادعا‌هایی از این قبیل باعث می‌شود که در مصرف شیر شک کنید. با این همه بسیاری از مردان برای لاغر شدن یا پرورش عضلات شان شیر فراوان مصرف می‌کنند. با این حال مواردی وجود دارد که مصرف لبنیات براساس آن باید مدیریت شود؛ زیرا نه لبنیات مانند گذشته تهیه و تولید می‌شود و البته نمی‌توانیم لبنیات را از سبد تغذیه خود خارج کنیم؛ بنابراین می‌توانیم با مشورت پزشک و مطالعه مواردی که در ادامه خواهید خواند، به آگاهی مطلوبی برسیم.
آیا شیر، عضله می‌سازد؟
شیر یکی از بهترین مواد غذایی برای ساختن عضله است. حدود ۲۰ درصد از پروتئین موجود در شیر «وی» (Whey) و ۸۰ درصد آن «کازئین» (casein) است. هر دوی آن ها، پروتئین‌هایی با کیفیت بالا هستند، اما «وی»، که به پروتئین سریع معروف است، به سرعت به اسید‌های آمینه تبدیل شده و جذب خون می‌شود. به همین دلیل نوشیدن شیر بعد از ورزش کردن بسیار مفید است. از طرف دیگر کازئین آهسته‌تر هضم می‌شود؛ بنابراین ذخیره پروتئینی را که باید همیشه در بدن وجود داشته باشد، تامین می‌کند. به همین دلیل است که نوشیدن شیر به عنوان میان وعده یا قبل از خواب توصیه می‌شود. از آن جایی که شیر منبع هر دوی این پروتئین هاست، یک لیوان بزرگ آن، ترکیب ایده آلی از پروتئین‌های سازنده ماهیچه را برای بدن فراهم می‌کند.
نوشیدن ۲ تا ۳ لیوان شیر در روز، چه بدون چربی باشد، چه کم چرب یا پرچرب، احتمال بروز حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد. چنانچه رژیم غذایی دارید، شیر کم چرب بنوشید، چون کالری کمتری دارد، اما اگر قصد دارید عضلات خود را پرورش دهید، شیر پرچرب گزینه بهتری است. براساس تحقیقاتی در تگزاس، نوشیدن شیر پرچرب بعد از انجام تمرینات ورزشی با وزنه، بیشتر از شیر کم چرب توده عضلانی را افزایش می‌دهد (حدود ۸/۲ برابر) و در رشد ماهیچه‌ها موثرتر است.
آیا شیر، چربی سوز است؟
یکی از دغدغه‌های افراد فعال در ورزش، میزان چربی سوزی مواد غذایی‌ای است که میل می‌کنند. این مسئله در مورد نوشیدن شیر و مصرف لبنیات هم دیده می‌شود.
در یک مطالعه ۶ ماهه، پژوهشگران دانشگاه تنسی دریافتند که افراد چاقی که روزی ۳ وعده لبنیات غنی از کلسیم مصرف می‌کنند، نسبت به افرادی با رژیم غذایی مشابه که فقط وعده‌های لبنیات را مصرف نمی‌کنند، چربی شکم شان سریع‌تر آب شده و زودتر لاغر می‌شوند. آن‌ها همچنین متوجه شدند که مکمل‌های کلسیم به اندازه شیر در لاغری موثر نیستند.
این پژوهشگران بر این عقیده اند که علاوه بر این که کلسیم سرعت سوختن چربی‌های بدن را افزایش می‌دهد، سایر ترکیبات موجود در لبنیات، مثل پروتئین‌های شیر هم اثر چربی سوز مضاعف دارند. البته برای کم کردن وزن، حتما باید رژیم غذایی لاغری را رعایت کنید، زیرا مثلا اگر شیر تان را با یک جعبه شیرینی بخورید، هرگز لاغر نخواهید شد.
هورمون‌های گاوی بی خطر هستند
از جمله شایعاتی که نسبت به مضرات نوشیدن شیر مطرح می‌شود، تاثیرات مخرب هورمون‌های گاوی بخاطر تزریق هورمون‌هایی است که برایشان تجویز می‌گردد.
این مسئله کاملا رد شده است مگر بخواهید شیر را تزریق کنید! اصل ماجرا این است که در سال ۱۹۹۳ انجمن غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از هورمون رشد گاوی (BGH) را در دام‌ها تایید کرد. این کار باعث افزایش میزان تولید شیر با هزینه کمتر برای دامداران شد که در نتیجه آن، قیمت این محصول در سوپرمارکت‌ها هم کاهش یافت، اما این مسئله بحث‌های فراوانی به دنبال داشت، زیرا این هورمون، تجمع فاکتور رشد شبه انسولین را در شیر افزایش می‌دهد. این هورمونی است که با افزایش احتمال ابتلا به سرطان ارتباط دارد.
برخلاف هورمون‌های استروئیدی که می‌توانند به صورت خوراکی هم مصرف شوند، این هورمون باید تزریق شود تا اثر خود را بگذارند، زیرا روند هضم غذا، این هورمون‌های پروتئینی را از بین می‌برد. پس نوشیدن شیر گاو‌هایی که به این روش هورمون درمانی شده اند، این مواد شیمیایی را به بدن انسان منتقل نمی‌کند، اما متاسفانه این روش برای گاو‌ها ضرر دارد. پژوهشگران کانادایی متوجه شده اند گاو‌هایی که به آن‌ها هورمون داده می‌شود، بیشتر به عفونت و التهاب سینه مبتلا می‌شوند.
شیر؛ پرچرب یا کم چرب؟
این به ذائقه شما بستگی دارد. درحالی که معمولا گفته می‌شود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید، اما بیشتر مطالعات علمی نشان می‌دهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم می‌کند.
در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان می‌نوشند، کمی افزایش می‌یابد. البته لازم به ذکر است، مردانی که در این آزمایش مورد بررسی قرار گرفتند، روزانه ۶ لیوان بزرگ شیر پرچرب مصرف می‌کردند که بسیار غیرمعمول است! با وجود این، تری گلیسیرید آن‌ها تا ۲۲ درصد کاهش داشت. تری گلیسیرید بالا یکی از نشانه‌های بیماری‌های قلبی است.
درحالی که معمولا گفته می‌شود بهتر است شیر کم چرب مصرف کنید، اما بیشتر مطالعات علمی نشان می‌دهد شیر پرچرب بیشتر از کم چرب سطح کلسترول خون را تنظیم می‌کند. در این تحقیقات فقط یک مورد استثنا وجود دارد. پژوهشگران دانمارکی دریافتند، میزان کلسترول بدخون یعنی LDL در مردانی که شیر پرچرب فراوان می‌نوشند، کمی افزایش می‌یابد.
آنتی بیوتیک‌ها در شیر چه اثری دارند؟
در حقیقت هیچ کس هنوز به درستی نمی‌داند که اثر آنتی بیوتیک‌ها چیست. بعضی از دانشمندان معتقدند، شیر گاو‌هایی که به آن‌ها آنتی بیوتیک داده می‌دهند، در انسان باعث ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها می‌شود. یعنی هنگامی که برای درمان عفونت، آنتی بیوتیک مصرف می‌کنید، تاثیر چندانی بر بدن تان نخواهد داشت البته این مسئله هنوز ثابت نشده است. اگر در این مورد نگران هستید، شیر‌های فاقد آنتی بیوتیک و هورمون یا شیر‌های ارگانیک مصرف کنید.
اگر این نشانه‌ها را دیدید، مصرف لبنیات را متوقف کنید
محصولات لبنی، مزه خوبی دارند و برای ما منبع خوبی از کلسیم هستند. اما متأسفانه مصرف آن‌ها خطراتی نیز به همراه دارد.
طبق تحقیقی جدید، منابع کلسیمی که از محصولات غیرلبنی گرفته می‌شوند برای سلامت ما بهتر هستند؛ استخوان‌ها با افزایش مصرف میوه‌ها و سبزی ها، به تعادل کلسیمی بهتری می‌رسند و همچنین محدود کردن مصرف پروتئین حیوانی، ورزش منظم، بهره کافی از نور آفتاب یا مکمل‌های ویتامین دی و مصرف روزانه ۵۰۰ میلی گرم کلسیم از منابع گیاهی، کلسیم بیشتری در اختیار بدن ما قرار می‌دهد؛ بنابراین محصولات لبنی در رژیم گیاهخواری توصیه نمی‌شوند.
چربی بالای موجود در بسیاری از محصولات لبنی مانند خامه و ... می‌تواند موجب چاقی و مشکلات مربوط به آن شود. چربی اشباع نیز می‌تواند ریسک بیماری‌های عروقی مانند سکته مغزی و بیماری قلبی را افزایش دهد. هنوز متقاعد نشدید؟ در اینجا ۵ علامت این که بدنتان از شما می‌خواهد مصرف لبنیات را کاهش داده یا متوقف نمایید می‌گوییم:
اگر مشکل التهابی دارید
به گفته دانشمندان، معلوم شده است که گالاکتوز، قندی ساده در شیر، باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب درجه پایین می‌شود که زمینه ساز بیماری است. بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آسم، اگزما یا کولیت را می‌توان با مصرف لبنیات مرتبط دانست. خبر خوب این که یک تغییر ساده در مصرف لبنیات می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
اگر علائم آلرژیک دارید
درست مانند هر نوع آلرژی فصلی که ممکن است داشته باشید، سیستم ایمنی بدن شما تلاش می‌کند تا با آلرژن‌های مزاحم و اخلال گر مبارزه کند. اگر علائم زیر را دارید و مرتباً فرآورده‌های لبنی مصرف می‌کنید، یعنی به این محصولات آلرژی دارید:
گالاکتوز، قندی ساده در شیر، باعث ایجاد استرس اکسیداتیو و التهاب درجه پایین می‌شود که زمینه ساز بیماری است. بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید، آسم، اگزما یا کولیت را می‌توان با مصرف لبنیات مرتبط دانست
* پوست حساس
* خارش پوست
* آکنه
* قرمزی و لکه دار شدن پوست، مخصوصاً در ناحیه صورت
* احتقان و خلط بینی و سینوسی
* سرفه همراه با احساس خارش در گلو
* بالا آوردن همراه با سرفه
* خارش زبان، لب ها، لثه یا گلو
اگر این نشانه‌ها را دیدید، مصرف لبنیات را متوقف کنید.
اگر مشکل گوارشی دارید:
گاستریت، ناراحتی معده و اسهال همگی علائم ناخوشایند عدم تحمل لاکتوز هستند. عدم تحمل لاکتوز مشکلی نسبتاً رایج است. بعد از پایان تغذیه با شیر مادر، توانایی ما برای گوارش لاکتوز به مرور کاهش می‌یابد.
محققان می‌گویند، نوزاد پستانداران به شیر مادر نیاز دارد تا تغذیه و رشد کند، اما بعد از سنین شیرخوارگی، شیر دیگر یک نیاز ضروری نیست و از نظر فیزیولوژیکی توانایی هضم لاکتوز که قند شیر می‌باشد کاهش یافته یا گاهی از بین می‌رود.
اگر به طور ژنتیکی ریسک سرطان پروستات یا سینه دارید
متأسفانه، شیر گاو، طی فرایند‌هایی که برای رسیدن به دست انسان طی می‌کند، دارای هورمون‌هایی می‌شود. هورمون‌های موجود در شیر، می‌توانند هم روی مرد‌ها و هم روی زن‌ها خطر سرطان را به وجود بیاورند. در زنان، ریسک سرطان تخمدان برای آن‌هایی که شیر هورمونی مصرف می‌کنند و در مردان، ریسک سرطان پروستات در میان کسانی که شیر هورمونی می‌خورند، بالاتر می‌رود.
ریسک ژنتیکی سرطان یعنی این که شما هم ممکن است در معرض این خطر باشید. اگر والدین، خواهر و برادر یا سایر اعضای خانواده تان مبتلا به سرطان سینه یا پروستات بوده یا هستند، شما دلیل دیگری برای توقف مصرف لبنیات دارید.
اگر خطر دیابت برایتان وجود دارد
لاکتوز شیر، قند طبیعی شیر است که می‌تواند برای دیابت مضر باشد. پژوهشگران می‌گویند، مصرف زودهنگام شیر گاو در کودکان می‌تواند خطر دیابت نوع اول را برایشان در بر داشته باشد. این تأثیرات منفی تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کنند.
البته در بین طرفداران محیط زیست دلایل دیگری برای توقف مصرف لبنیات وجود دارد که به سلامت جسمی مربوط نمی‌شود مثلاً، صنعت تولید شیر و تأثیرش روی محیط به دلیل استفاده از سموم، تولید فضولات حیوانی و تأثیر روی گرمای محیط زیست.
البته ما منظورمان این نیست که دست از مصرف لبنیات بردارید و نوشیدن شیر را به طور کامل کنار بگذارید، سعی کنید گاهی سراغ شیر‌های بدون هورمون بروید و به جای خامه در قهوه از این شیر‌ها استفاده کنید.
وقتی پای سلامت به میان می‌آید و این که چه چیزی برایتان بهترین است، باید خودتان انتخاب کنید. بدنتان را با بهترین مواد مغذی تغذیه کنید تا همیشه پشتیبان سلامتی تان باشید. اگر انتخابتان این است که در رژیم غذایی تان لبنیات هم باشد، از انواع ارگانیک آن استفاده نمایید.
در نهایت ذکر این نکته خالی از لطف نیست که این تحقیقات معمولا در کشور‌های اروپایی آمریکایی انجام شده است که سرانه‌ی مصرف لبنیات و مخصوصا لبنیات پرچرب بسیار بالاست. اگر شما هم از لبنیات زیاد استفاده می‌کنید و دارای مشکلات فوق هستید بهتر است تجدید نظری بر روی تغذیه تان داشته باشید.